ENCE busca botar a 97 traballadores en Navia e en Pontevedra case non está a entrar eucalipto

A tensión aumenta nas fábricas galegas e asturianas de Ence. O prolongado paro do transporte e o anuncio dun plan de axuste laboral debuxan un outono convulso para a principal produtora española de pasta de celulosa. Entre negociacións bloqueadas, perdas económicas e descontento entre os traballadores.

A dirección de Ence presentou recentemente aos comités de empresa das súas plantas un plan de redución de custos que inclúe medidas de prexubilacións e baixas voluntarias incentivadas. Aínda que o obxectivo declarado é evitar despedimentos forzosos mediante un ERE e garantir a viabilidade das fábricas, a formulación xerou malestar entre os traballadores. 

No caso da factoría asturiana de Navia, a empresa expuxo recortar até 97 empregos mediante un programa de saídas graduadas destinado ao persoal maior de 58 anos. O comité de empresa trasladou a proposta á asemblea de traballadores, que rexeitou de forma unánime o plan e pediu manter abertas as negociacións.

O paro do transporte bloquea a entrada de madeira

Na planta pontevedresa, a preocupación é dobre. Á posibilidade de perder emprego directo ou indirecto súmase a incerteza polo conflito cos transportistas que abastecen de madeira ás instalacións. O diálogo entre ambas as partes, pasteira e transportistas,  discorre con dificultade e sen avances visibles, a pesar de que se prevé unha nova reunión a próxima semana. Ence non fixo declaracións públicas sobre esta negociación.

Desde o pasado 24 de outubro, máis de 300 camións que transportaban madeira ás fábricas de Ence en Pontevedra e Navia permanecen parados. A decisión adoptouse despois de que a empresa comunicase unha redución das tarifas por tonelada transportada, con rebaixas que oscilan entre o 5% e o 11%, segundo as rutas. Ence xustificou a medida na entrada en vigor da nova normativa que aumenta a masa máxima autorizada (MMA) para os vehículos de transporte de mercadorías, de 41 a 44 toneladas, e que permite unha maior carga por viaxe.

Os transportistas, moitos agrupados na asociación Vieiros, rexeitaron de plano o argumento e responderon coa suspensión temporal do servizo. Segundo explicou o seu secretario xeral, Alberto Vila, a maioría dos autónomos afectados só conta cun ou dous camións, e a rebaixa de tarifas deixa a súa actividade ao bordo da inviabilidad económica. Desde entón, a entrada de madeira nas plantas é mínima: o seguimento do paro alcanza un 90% e apenas se rexistran movementos puntuais na fábrica de Lourizán. Vieiros indica que en toda esta semana só entrou un cambión.

As dúas partes sentáronse a negociar en varias ocasións, a última o 30 de outubro. Ence expuxo entón unha mellora parcial das condicións, pero a proposta foi rexeitada pola asemblea de transportistas, que acordou manter a folga. Ambos os colectivos volverán reunirse este xoves, coa posibilidade de votar unha nova oferta o venres. Ence, de momento, opta polo silencio e só trasladou aos afectados a intención de “buscar un acordo equilibrado”.

As perdas económicas agravan o conflito

O contexto económico de Ence explica parte da tensión. A compañía reportou perdas de 22 millóns de euros no nove primeiros meses do ano, en contraste cos beneficios de 40,8 millóns obtidos no mesmo período de 2024. 

A caída no prezo internacional da celulosa e o incremento dos custos operativos han afectado de forma directa á súa rendibilidade. A dirección busca agora un aforro anual de 22 euros por tonelada producida e unha redución de caixa de 23 millóns de euros en dous exercicios.

O plan completo, segundo cálculos internos, suporía un valor actual neto de 200 millóns de euros en mellora de eficiencia. No entanto, o persoal laboral teme que a redución de persoal en Navia e a nova política tarifaria sexan só os primeiros pasos dun axuste estrutural máis profundo. Ademais, a visita de técnicos de Altri á planta de Lourizán (Pontevedra) disparou as especulacións sobre unha posible operación de concentración no sector da celulosa, a pesar de que ENCE transmitiu aos medios pontevedresas que tal operación non está sobre a mesa, foi unha visita técnica.

A Xunta non se pronunciou aínda sobre o conflito, aínda que fontes do goberno galego expresan preocupación polas consecuencias dun paro prolongado que está a afectar tanto á subministración de madeira como á economía de centos de transportistas e pequenas empresas do sector madeireiro. O Executivo de Alfonso Rueda reiterou noutras ocasións a importancia estratéxica de manter a actividade industrial en Pontevedra .

Ence leva anos no centro do debate económico e ambiental galego. A súa planta de Lourizán, situada na ría de Pontevedra, enfronta unha presión constante desde distintos sectores ecoloxistas, sociais e políticos que reclaman o seu traslado ou peche polo impacto medioambiental. Mentres, a empresa sostén que a súa produción cumpre coa normativa europea e xera emprego directo e indirecto para miles de familias. Unha postura que foi avalada pola prórroga da concesión de ocupación do litoral, avalada pola Xustiza.

Por agora, o futuro inmediato de Ence depende de dúas mesas de negociación: a dos comités de empresa, que esperan presentar unha contrapropuesta o vindeiro martes 11, e a dos transportistas, que decidirán en asemblea se aceptan as novas condicións. En ambos os casos, a expectativa é que a compañía ceda en parte das súas formulacións para evitar un conflito prolongado. 

Mentres tanto, as fábricas de Navia e Lourizán  continúan operando a medio ritmo, cunha entrada de madeira moi inferior á habitual.  

As dificultades non son exclusivas de ENCE. Os seus competidores Altri e Navigator tamén viron esborrallar as súas accións en bolsa este ano ao fío da caída da cotización da pasta de papel nos mercados internacionais. Cotización que é moi cíclica, certo; pero que non explica por si soa os problemas das celulosas ibéricas.