Un magosto baixo mínimos, o cambio climático reduce un 50% a colleita de castaña

Tras un agosto crítico para Galicia e, en especial para as provincias de Lugo e Ourense, a tempada de castañas e os esperados magostos víronse comprometidos polos lumes. Ademais, a ausencia de precipitacións en setembro e comezos de outubro afectaron á calidade destes froitos. "Os incendios e a seca está a matar este produto", sinalou o encargado de Canstaval, Castañas de Valdeorras.

"Temos o 30 ou 40% de colleita dun ano normal" relatan desde a empresa do Ourense oriental, sinalando que a castaña é pequena "aínda que está a mellorar coas choivas dos últimos días". No entanto, a demanda "non é moi forte" exceptuando un "pequeno repunte a principios de novembro, polo día de Todos os Santos".

Coincide Castañas Rosendo, que traballa con árbores de Riós e Vilardevós -- zonas moi afectadas polos lumes de agosto --, lamentou que, ademais de percibir unha "menor demanda do produto" a castaña chega "moi pequena e completamente seca" e a estas alturas xa non hai tempo de que se fagan máis.

"Está a saír de peor calidade e hai pouca castaña, a campaña nin a empezamos porque non hai, é imposible porque non choveu, levabamos meses sen choiva, creo que desde abril, e así non se pode formar", apunta. Agora, en plenas semanas de magostos, pon a mirada no próximo ano, afirmando que o que queda é a "esperanza de que os castiñeiros queimados volvan brotar" porque "senón perdeuse un modo de sustento".

Pola súa banda, en Naiciña, produtora de Chantada (Lugo), manifestan que a "calor excesiva" de setembro e outubro tamén pasou factura ao froito. "É pequena, seca e ten unha porcentaxe de dano causado por insecto moi elevado", explica.

A produción sitúase en torno ao 30% con respecto a un ano normal e percibiron que dentro dos propios ourizos -- onde adoitan nacer tres ou catro castañas -- ocorre un fenómeno polo cal salgue unha normal e dúas 'bolecos' ou 'castañas malogradas' é dicir sen chegar a desenvolver. Isto, apuntan, débese á falta de auga que lle permita formar. "O castiñeiro é unha especie que para vivir non necesita dar castañas, coa seca e os incendios, reséntese para sobrevivir", sintetizaron.

ALGUNHAS EXCEPCIÓNS
No entanto, algunhas produtoras como Castañas Rafael -- que traballa con castiñeiros da provincia de Ourense -- defenden a calidade do froito, aínda que "a cantidade sexa escasa". "Para un magosto sempre hai, o problema é poder fornecer a unha gran distribución e a todo o público en xeral", remarca.

Ademais, subliña que, coas últimas choivas empézase a reverter a situación da castaña, que se atopaba deshidratada. "Aínda que chegan tarde e non solucionan a cantidade en moitas zonas, mellora a conservación e o estado do froito", ampliou.

Neste sentido, Amarelante, produtora de Manzaneda, explica que a humidade interior da castaña depende do momento da caída, xa que hai castiñeiros que empezan a desprendelas en setembro ou principios de outubro. "Nós empezamos a colleitalas hai unha semana e xa empezara a chover, así que non tivemos problema con que estivese deshidratada", desenvolve.

A continuación, puntualiza que, para que á castaña aféctenlle as choivas, "teñen que producir sobre 20 días antes de que empezo a caer". "Agora ven máis limpas e brillantes, pero non vai facer que sexan máis grande ou mellor, o único de aquí a 15 días, as últimas que caian quizais se poidan ver un pouco máis grandes", estenden. Por este motivo, en moitas producións que colleitaron hai semanas non se percibiron melloras. No seu caso, destacan que aínda que o froito é pequeno, é "máis doce porque concentra máis o azucre". Aínda así, segundo as estimacións iniciais a colleita será "ao redor dun 30% menor á do ano pasado".

O CAMBIO CLIMÁTICO
Amarelante incide nas consecuencias do cambio climático para as zonas rurais, xa que este provocou a "diminución das producións polo aumento das pragas" e as "altas temperaturas" nos meses de setembro e outubro. "Agora vemos normal colleitar o 50% das castañas que se collían hai dez anos. Este ano por exemplo temos un 30% menos dese 50%", lamenta.

A produtora ourensá expón que "hai unha década movíanse 250.000 quilos de castañas sen problemas e o ano pasado movéronse 100.000". "Coas choivas de primavera había moito ourizo, que haxa seca en agosto é normal, pero ao non chover en setembro non chegou a criar. O problema máis gordo é o clima", conclúe.