Aumento de vivendas para uso turístico mentres o sector se ve "culpabilizado"

As vivendas de uso turístico en Galicia continúan aumentando --supoñen o 83% dos establecementos turísticos da comunidade--, a pesar das novas regulacións e entre críticas do sector que se ve "culpabilizado" por un problema de vivenda "que vai moito máis alá".

Segundo o Rexistro de empresas e actividades turísticas da Xunta de Galicia, con datos solicitados até o 1 de decembro do pasado ano, na comunidade hai 21.702 vivendas de uso turístico, cun total de 115.410 prazas.

O sete grandes cidades suman 4.566 establecementos, concentrando a cidade de Vigo 1.560. A continuación sitúase A Coruña, con 1.123 VUTs, e xa por baixo do milleiro, Santiago, con 807; Pontevedra, con 454; Ourense, con 365; e Lugo, con 257.

Así, segundo os datos do rexistro, as sete cidades suman máis VUTs que o resto de establecementos hoteleiros presentes en Galicia que, entre albergues, apartamentos, cámpings, hoteis, pensións, turismo rural e outras, suman 4.182.

Máis aló dos grandes núcleos, a maior concentración de VUTs, sobre todo se se ten en conta a súa poboación, atópase na costa de Pontevedra, con 4.039 establecementos na zona.

Concretamente, o concello de Sanxenxo --un dos máis turísticos de Galicia--, notifica 2.753 vivendas de uso turístico, o que supón unha concentración do 12,68% de todas as VUTs galegas. Este municipio pontevedrés, segundo os últimos datos do INE, ten 17.760 habitantes, o 0,65% de toda a poboación da comunidade (2,7 millóns). A distancia, séguenlle O Grove, con 650 vivendas; Vilagarcía de Arousa, con 406; e Cambados, con 230.

CLÚSTER PIDE ACTUALIZAR UNHA REGULACIÓN "OBSOLETA"
O presidente do Clúster de Turismo, Cesáreo Pardal, avogou por unha nova regulación deste tipo de vivendas, dado que a vixente é de 2017 e está "obsoleta". "Hai que adaptala á actividade empresarial", resume.

"Existe un limbo xurídico ao que se sumou moita xente para facer negocio", lamenta. Nesta liña, fai referencia a datos que manexa o Clúster e que indican que 11 propietarios posúen 2.500 VUTs. "Iso é funcionar como unha empresa", insiste.

Con todo, matiza que o Clúster non ten "ningún problema" co pequeno propietario que destina a súa segunda vivenda ou unha herdada a este tipo de alugueres, "pero ter 7, 8 ou 10... iso é competencia desleal". "Tes que tributar porque funcionas como unha empresa", sinala.

Lamenta que nin o Goberno central nin Facenda, máis concretamente, implicáronse aínda neste tema, así como tampouco a Federación Galega de Municipios (FEGAMP), cuxa opinión bota en falta.

Destaca que non hai un posicionamento unánime e así se dan situacións tan dispares como que en Oleiros non estean permitidas e en Sanxenxo superen as 2.500.

Referiuse tamén a Santiago, un dos primeiros municipios en regular as VUTs, en febreiro de 2023 e co malestar dos propietarios das vivendas como pano de fondo. "Non había vontade de solucionar o problema. Como se actuou pareceume denigrante. Non buscaron solucións desde o principio", afea.

Prohibidas no centro histórico, fóra del só poderanse instalar na planta máis baixa das vivendas de uso residencial.

O 87% DOS REXISTRADOS TEÑEN 1 VIVENDA
Dulcinea Aguín, da Asociación de Vivendas Turísticas de Galicia (Aviturga) nega de forma contundente que este tipo de establecementos sexan a causa principal dos problemas de vivenda e fala de "culpabilización".

"Non se poden pór solucións encima da mesa sen un diagnóstico. Non representamos nin o 2% do parque inmobiliario de Galicia, así que non podemos asumir que sexamos o problema", afirma.

Para Aguín, o problema da vivenda é "estrutural, non conxuntural" e para solucionalo "hai que falar de moitas máis cousas". "Na Coruña, por exemplo, na rúa que máis VUTs hai son 14. Na rúa non hai problemas con isto. Compárannos con Cataluña en canto a turismofobia. É o mundo ao revés", lamenta.

Defende ademais a utilidade e complementariedad deste tipo de establecementos, que atraen o turismo a zonas e concellos que están fóra do circuíto hoteleiro. "O 93% dos concellos contan con VUTs onde te podes aloxar e iso antes da pandemia era impensable", sinala.

"Somos aloxamentos complementarios, non excluíntes. Tampouco temos subvencións nin participamos en plans como o bono turístico, por exemplo", matiza Aguín.

Respecto dos pasos que están a dar algúns municipios para limitar a dispoñibilidade deste tipo de vivendas, Aguín advirte que "cada vez que se anuncia unha regulación, hai boom para rexistrar". "Un 30% dos que se rexistran nunca van pór a vivenda en aluguer, é unha forma preventiva de adiantar á regulación", explica.

Segundo os datos que manexa Aviturga, o 87% dos rexistrados é propietario dunha vivenda, polo que rexeita a tese de que o aluguer turístico converteuse nunha actividade empresarial.

"Entendemos que xa estamos regulados, aínda que sempre hai cousas que se poden mellorar e non nos negamos. O único que pedimos é ter datos fiables, pero non se pode regular en base a presións", afirma, engadindo que, por exemplo, na asociación non teñen "nin unha soa queixa" das comunidades de propietarios por este tipo de alugueres.

"Traballamos en conxunto para mellorar o sector. Estamos nunha etapa de construír o modelo de turismo que queremos, unha etapa positiva para regular de verdade e non botando balóns fóra. Non debemos culpabilizar e si buscar solucións", insiste.

"IGUALDADE NAS ESIXENCIAS"
Tras o exemplo de Santiago, a cidade herculina trata agora de regular este tipo de vivendas. En outubro de 2023 xa limitou as VUTs aos baixos, primeiras plantas e edificios enteiros. Las vivendas turísticas en edificios completos só poderanse dar no ámbito Pepri (Cidade Vella e Pescadería).

Para acordar as próximas medidas de regulación, o goberno local reuniuse en dúas ocasións con representantes do sector, que xa foron emprazados a unha terceira xunta.

Un dos asistentes a esas reunións é o presidente da Asociación Empresarial de Hospedaxe da Coruña (Hospeco), Agustín Collazos, para o que é o momento "axeitado" para aplicar unha regulación. "Non nos podemos pór unha venda nos ollos cando xa vimos o que pasou noutras cidades, sería pouco intelixente", asegura.

"Desde os hoteis tentámonos diferenciar o máximo posible, achegamos cousas que os apartamentos turísticos non ofrecen", explica para defender que desde a asociación non están en contra deste tipo de establecementos, pero si esixen "igualdade" na regulación, "que todos teñan as mesmas esixencias".

Isto, apunta, repercutirá na calidade do turismo. "Agora mesmo as vivendas turísticas só réxense polas opinións que deixan os clientes nos diferentes portais. E pode ser que haxa clientes con malas experiencias que non as estean comunicando", 

Supón tamén, segundo reivindica, unha aposta polo turismo sostible. "Estamos no momento de elixir o modelo de cidade que queremos", insistiu Collados, pondo o foco tamén en que se conseguiría "liberar" un pouco a situación da cidade respecto ao aluguer.

A nivel autonómico, aínda que as distintas partes afectadas xa se reuniron en varias ocasións nunha mesa de debate que buscaba o diálogo e a modificación da regulación, esta viuse paralizada polos diferentes procesos electorais. Pardal espera que unha vez pase o próximo 18 de febreiro retómese o diálogo. "Temos catro anos por diante para facer as cousas ben", comenta.