O xuíz do caso Alvia atribúe ao xefe de seguridade de Adif os delitos de homicidio

O xuíz que instrúe a causa polo accidente do Alvia ocorrido o 24 de xullo de 2013 no barrio compostelán de Angrois citou en calidade de investigado ao que era director de seguridade na circulación de Adif no momento do sinistro, Andrés Cortabitarte, por supostos delitos de homicidio e lesións por imprudencia grave.

Nun auto con data de 10 de marzo ao que tivo acceso Europa Press, o titular do Xulgado de Instrución número 3 de Santiago, Andrés Lago Louro, determina que Cortabitarte "non cumpriu" o seu labor en relación coa elaboración da correspondente análise de riscos na liña de alta velocidade entre Ourense e Santiago.

Por iso, e ao non contar, en consecuencia, "que faga ou ordene medida algunha destinada a avaliar e xestionar devandito risco", xerou e tolerou unha situación de risco "que finalmente cristalizou" no descarrilamento, que "custou a vida e a saúde a múltiples usuarios" aquel día. En concreto, 80 persoas morreron e máis dun centenar resultaron feridas.

"O que desde logo non podemos discutir é que a curva representaba un risco en si mesma", asevera o xuíz, quen destaca que "ese risco fora detectado pola propia UTE --unión temporal de empresas, a encargada de construír a infraestrutura-- e por Ineco --a consultora ligada ao Ministerio de Fomento--".

O maxistrado engade que, despois, ese risco "fora comunicado a Adif explicitando as limitacións do subsistema fornecido para mitigar ou conxurar devandito risco e que, finalmente, por parte de Adif nada se fixo para avaliar e reducir devandito risco a parámetros de tolerancia conforme ás esixencias das normas Cenelec".

TODOS CUMPRIRON SALVO ADIF, QUE INCUMPRIU COMO GARZÓN

"Todos cumpriron co seu deber excepto quen, en última instancia, tiña a capacidade de decidir como xestionar o risco de descarrilamento en curva por exceso de velocidade que finalmente foi a causa directa e inmediata do resultado", resalta.

En resumo, Lago Louro apunta que "existía unha situación de risco", que devandito risco "era evidente", que "foi convenientemente detectado e comunicado" a Adif pola UTE e Ineco, e que "Adif tiña a obrigación normativa e técnica de avaliar e xestionar devandito risco ata facelo tolerable desde a óptica das normas Cenelec".

Pero "Adif non cumpriu con devandito deber", confronta, ao non efectuar previa valoración integral da liña "que protexese aos usuarios fronte ao posible fallo humano". Isto, ao seu xuízo, "en termos de contribución causal ao resultado finalmente producido, equipara devandito incumprimento á imprudencia do maquinista que tiña o deber de conxurar e/ou mitigar".

A PERITAXE DE MARIÑAS, A MÁIS COMPLETA

Para tomar a súa decisión de citar en calidade de investigado ao que era xefe de seguridade de Adif no momento do descarrilamento do tren, nesta "segunda fase", o instrutor baséase nos últimos informes periciais achegados á causa, e en concreto, fundamentalmente, no elaborado polo enxeñeiro César Mariñas.

Este experto, nomeado tras un sorteo e considerado por varias partes como o único independente, determinou que non houbo análise integral e que, se o houbese, o perigo na curva da Grandeira sería "máis que evidente".

Con todo, o xuíz advirte que o feito de que non houbo unha avaliación de riscos previa á posta en funcionamento da liña é unha idea coincidente en todos os peritos, tanto os da aseguradora QBE --de Renfe--, como en Mariñas e Juan Carlos Carballeira e Enrique Castelo Ron --tendo en conta que o de José Manuel Lamela cinguíase ao material rodante--.

A diverxencia entre o de Mariñas e o de Carballeira --a Castelo Ron encargoulle un informe este último-- estriba en se era ou non necesaria esa avaliación de riscos, normativa e tecnicamente. Respecto diso, o auto de Lago Louro indica que mentres Mariñas cre que si, Carballeira "limítase a negar" a necesidade normativa pero "garda silencio respecto do punto de vista técnico".

"Sorprendente", resalta o xuíz, "cando o que se espera dun perito é que sustente as súas afirmacións en razóns de índole técnico, pois ese é esencialmente a razón de ser do seu nomeamento".

Por iso é polo que valore a contestación de Mariñas como "máis completa", e agrega que ademais é compartida polos peritos Heijnen e Catmur --os da aseguradora de Renfe-- e por Castelo Ron.

NEGA MÁIS DILIXENCIAS POR AGORA

Por outra banda, o maxistrado nega a práctica de novas dilixencias por agora. No referente á ratificación doutras dúas peritaxes achegadas polo avogado do maquinista, "non se estiman necesarias".

En canto á solicitude do fiscal para que se citase aos técnicos da UTE, o instrutor recalca que "non existe motivo algún", ao non constar incumprimento algún pola súa banda. "Ao contrario, foron eles quen detectaron os riscos derivados das limitacións do subsistema de control, mando e sinalización fornecido e puxérono en coñecemento de Adif", chama a atención, en alusión ao rexistro de ameazas ou 'Hazard log' --achegado ao sumario polo propio Adif--.

De aí a "lóxica consecuencia" que extrae Mariñas "ao concluír que a exportación de riscos ao maquinista na citada curva resulta incorrecta".

A maiores, sobre a petición para solicitar o informe da Axencia Ferroviaria Europea, realizada tanto pola defensa do condutor como polo fiscal e pola plataforma de vítimas, di que "non é descartable", pero antes estima necesario tomar declaración a Cortabitarte.

Precisa, ademais, que "boa parte das cuestións que pretenden exporse no devandito informe --do organismo europeo-- aparecen xa sobradamente contestadas" pola peritaxe de Mariñas.

Por último, responde que "excede con moito o obxecto da presente investigación" a solicitude de dilixencias que entrou no xulgado a finais de xaneiro relativa a "múltiple documentación obrante en expedientes administrativos de diversas entidades públicas".

NOVO IMPULSO Á INVESTIGACIÓN

A instrución do accidente do Alvia estivo a cargo inicialmente do xuíz Luís Aláez, quen imputou ata en dúas ocasións --actualmente citación en calidade de investigados-- a varios responsables de Adif, entre eles ao propio Cortabitarte.

Con todo, a Audiencia Provincial da Coruña botou abaixo as súas intencións por dúas veces, do mesmo xeito que ordenou ao actual instrutor, Andrés Lago, reabrir a investigación cando este pretendeu pechala co maquinista como único presunto responsable dos 80 homicidios e os delitos de lesións.