"As gangas non existen": consellos dos expertos en ciberseguridade contra as estafas no Black Friday

Coas ofertas do Black Friday e a campaña de Nadal preto, as compras en liña vanse a disparar nas próximas datas, nun momento no que tamén creceron exponencialmente os ciberdelitos.

Para axudar minimizar os riscos, Galiciapress charla con Manuel Guerra, analista forense informático e un dos maiores expertos españois en ciberseguridade, que nos achega as claves á hora de realizar compras na internet coa maior seguridade posible.

Como actuar se somos vítimas dunha ciberestafa, os trucos que utilizan os hackers para quedar coas nosas claves ou acudir sempre a webs fiables son algúns dos puntos desta conversación.

As compras en liña creceron durante a pandemia | Foto: EP

A pandemia provocou moitos cambios na nosa vida diaria, pero talvez un dos máis evidentes é como nos relacionamos agora coas compras. A crise sanitaria ha afastado aos clientes das grandes superficies, masificadas e posibles focos de contaxio, polo que moitos priorizan a venda en liña á hora de realizar as súas compras. Roupa, mobles, electrodomésticos... Non hai nada que non se atope a un click de distancia. O problema é que moitas veces non sabemos quen ou quen están alén da pantalla.

Manuel Guerra nunha conferencia do INCIBE o centro pu00fablico de ciberseguridade nunha foto do propio INCIBE 

Manuel Guerra é experto en ciberseguridad, profesor na UNED/UNED e na Universidade Autónoma de Madrid e divulgador. No seu conta de Twitter e no seu blogue Glider tenta alertar dos riscos existentes no ciberespazo e aconsellar aos seus seguidores para evitar os perigos. O certo é que os datos oficiais rebelan unha realidade moi incómoda: as estafas informáticas representan xa un de cada seis delitos en Galicia, a ciberdelincuencia incrementouse máis dun 50% no último ano, o número de procedementos abertos por Fiscalía en Galicia vinculados a estafas cometidas a través de Internet aumentou en 2020 un 135% ao pasar de 405 a 953 casos...

Con todos eses indicadores á alza, é evidente que este é un “negocio” moi lucrativo para os hackers. Os casos de phishing -a suplantación de identidade dun banco ou outra institución que busca coñecer as claves dos usuarios para acceder así ao diñeiro da súa conta- tamén se dispararon e deixaron a ducias de clientes de ABANCA sen os seus aforros. Agora os afectados enfróntanse a un longo proceso xudicial.

RESPONSABILIDADES EN CASOS DE PHISHING

Guerra incide en que o phishing non é un delito en si, senón “un modo de cometer un delito”. “É un engano para coñecer os datos persoais da vítima. Poden facerse pasar por un banco, por unha rede social, pola nosa conta de correo electrónico... O obxectivo final sempre é coñecer as nosas credenciais, pero nos últimos tempos céntrase en roubar en contas e tarxetas bancarias con cargos fraudulentos”, explica.

Con todo, o afectado non está do todo só nestes casos, xa que as compañías emisoras das tarxetas de crédito teñen o seu parte de responsabilidade para cos seus clientes. “O banco fai un contrato con Visa, Mastercard ou con quen proceda e son estes quen ten subscritos seguros cos clientes. Ás vítimas non lles devolve o diñeiro o seu banco normalmente, senón a empresa da tarxeta”, di Guerra, aínda que agrega que a responsabilidade pode chegar a ser “compartida” pola vítima e os emisores da tarxeta con “o comercio no que a vítima puido introducir as súas credenciais e talvez roubáronlle a información das tarxetas a ese comercio”.

“Se atacan a unha empresa de venda por internet e róubanlle toda a súa base de datos poden atopar o nome, dirección e número de tarxeta bancaria dos seus clientes. A responsabilidade entón é da empresa que non coidou os seus datos”, apostila, aínda que cada vez son máis as tendas en liña “que xa non gardan este tipo de datos e contan con pasarelas de pago que proporcionan as entidades financeiras”.

MOZOS E CONFIADOS

Contra a crenza xeral, Guerra desterra a idea de que as persoas maiores son as vítimas máis comúns neste tipo de estafas. “Ao non estar afeitos realizar compras por internet non lla xogan, van con desconfianza e iso faios cautelosos, polo que toman máis precaucións”, razoa. “Con todo, os mozos, como xa o fixemos centos de veces, pecamos en exceso de confianza e damos por feito que o fixemos ben”, argumenta. Incluso os propios expertos en ciberseguridad ten sustos de cando en vez.

Todo isto coincide con os datos ofrecidos polo delegado do Goberno en Galicia, José Miñones, que sinalou nun encontro coa Garda Civil que as persoas que máis sofren este tipo de ciberdelitos teñen entre 26 e 40 anos.

"Os mozos, como xa o fixemos centos de veces, pecamos en exceso de confianza e damos por feito que o fixemos ben"

“As GANGAS NON EXISTEN”

Para identificar unha ciberestafa, o primeiro que hai que lembrar segundo Guerra é que “as gangas non existen”. “Pode haber ofertas moi boas e vantaxosas, pero teñen que ser dentro dun límite razoable e páxinas coñecidas. Se aparece de súpeto unha páxina da que non habiamos odio falar, sen recensións, que se acaba de crear a páxina, que non permiten o pago PayPal, non conta con pasarela de pago segura...son indicadores importantes para pensar que pode ser unha estafa”, comenta.

Como non é ouro todo o que reloce, os expertos en ciberseguridad detallan que nestes casos podemos correr dous riscos: un é que compremos un produto e non nos chegue; o outro é que compremos un produto, non nos chegue e encima clonen os datos secretos da nosa tarxeta bancaria.

Por iso, Guerra propón solucións sinxelas para evitar este tipo de casos, nos que mesmo os delincuentes solicitan microcreditos que o que fan é endebedar á vítima. “A mellor alternativa son as tarxetas moedeiro, para así pagar en liña con tarxetas que se cargan cun saldo baixo, o xusto para facer a compra, e pagamos con esa tarxeta. No caso de róubennos os datos desa tarxeta o prexuízo será mínimo, e non os 5.000 euros que poderiamos ter na nosa conta de aforros”, subliña.

En calquera caso, se nos decatamos de que estamos a ser vítimas dunha estafa, o primeiro que debemos facer, antes de tramitar calquera denuncia, é falar coa entidade bancaria ou coa empresa emisora da tarxeta a través do teléfono que figura no reverso da tarxeta de crédito ou débito. “Hai que chamar para bloquear a tarxeta e calquera posible cargo pendente de executarse”.

A mellor alternativa son as tarxetas moedeiro, para así pagar en liña con tarxetas que se cargan cun saldo baixo, o xusto para facer a compra, e pagamos con esa tarxeta

Tamén recomenda coñecer a historia e o percorrido desa páxina web para tratar de saber se é ou non segura, aínda que ese proceso non sempre é fácil. Ademais, Guerra lembra que o banco “nunca, nunca, nunca nos vai a pedir o contrasinal, nin o número de tarxeta nin nada persoal para comprobacións estrañas”. Realizar as compras desde os nosos teléfonos e computadores persoais, nunca desde terminais públicos, ou usar contas seguras como PayPal son algúns dos consellos que nos poden aforrar moitos sustos fronte ao computador.