A Xunta propón robots, os familiares reclaman máis persoal cualificado e excluír o lucro dos asilos

O novo modelo de residencias anunciado pola Xunta de Galicia para 2022 contempla algunhas medidas como a creación de unidades cun máximo de 25 persoas ou o uso de robots. Propostas que unha parte das persoas ás que vai dirixido este novo modelo recibiron con "incredulidade". 

Paulino Campos, presidente de a Federación Galega de Asociación de Familiares e Usuarias de Residencias e dá Dependencia (REDE) e portavoz de a Plataforma Estatal de Organizacións de Familiares e Usuarias de Residencias de Maiores e de Residencias de Discapacidade, achega a Galiciapress a perspectiva de familiares e usuarios ante este novo modelo con propostas que "rozan o delirio".

"O coidado das persoas maiores non pode estar en mans de empresas cuxo primeiro -e único- obxectivo é o beneficio económico... Por iso é polo que traslademos á sociedade que nestes momentos nosa maior preocupación, como familiares, ademais de evitar mortes, é que se respecten os dereitos humanos e os dereitos fundamentais das persoas maiores que viven nas residencias", afirma Campos.

Protesta de REDE en Vigo | Foto: REDE

O pasado mércores o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, anunciou que a partir do próximo ano Galicia poñerá en marcha un novo modelo de residencias que será “o máis ambicioso e vangardista” de España. A crise do coronavirus, que tivo nos centros para maiores galegos o seu punto crítico durante as tres primeiras ondas da pandemia, parece que fixo reaccionar á administración pública, que a pesar das boas intencións parece caer de novo no erro de deixar de lado aos verdadeiros protagonistas, desprazados nese dialogo.

As propostas deste novo modelo anunciado por Feijóo foron estudadas minuciosamente por Paulino Campos, presidente da Federación Galega de Asociación de Familiares e Usuarias de Residencias e dá Dependencia (REDE) e portavoz da Plataforma Estatal de Organizacións de Familiares e Usuarias de Residencias de Maiores e de Residencias de Discapacidade, que en primeiro lugar destaca a “incredulidade” e “asombro” co que as familias e usuarios de residencias recibiron as propostas, xa que algunhas “rozan o delirio” cando non son abertamente “demagóxicas”.

“Hai unha cuestión moi clara: Feijóo e o seu Goberno, incluído todo o equipo de Política Social, protagonizan unha xestión extremadamente sectaria. Son obsesivos en canto aos niveis de opacidade e ocultismo, e así non se poden facer as cousas ben”, considera o presidente de REDE. Ese ocultismo despréndese da negativa da Xunta a non dar os nomes do comité que asesora ao Goberno galego na elaboración dos parámetros. “Teme o descrédito”, afirma Campos, porque integrantes do devandito comité “tiveron unha actitude amoral con familiares e usuarias”, que “non dan a talla intelectual e profesional” ou, directamente “representan os intereses espurios e mercantilistas da patronal, das empresas operadoras, e da nova orde asistencial que se aveciña”. Con todo, REDE non ve a representación nese comité nin de familias, nin de usuarios, nin de traballadores xeriátricos.

Tras máis de 800 falecidos nas residencias galegas -máis de 30.000 na cifra estatal- desde REDE critican que o sistema residencial segue en mans de entidades “privadas, malvadas e usureras” que ten na súa poder preto do 87% da xestión. Nese sentido, Campos expón como exemplo unha frase de Xosefina Fenández, exconsejera delegada de DomusVi España apartada hai un mes do seu posto de CEO da firma de xeriátricos: “Sentimos orgullosos de gañar diñeiro coas persoas máis necesitadas”.

“Precísase por tanto unha reorganización, reorientación radical da iniciativa, propiedade e xestión dos servizos sociais, e neste caso dos servizos residenciais... O coidado das persoas maiores non pode estar en mans de empresas cuxo primeiro (e único) obxectivo é o beneficio económico... Por iso é polo que traslademos á sociedade que nestes momentos nosa maior preocupación, como familiares, ademais de evitar mortes, é que se respecten os dereitos humanos e os dereitos fundamentais das persoas maiores que viven nas residencias”, reclama Campos, á vez que denuncia que estes dereitos, neste momento, “non están garantidos e vulnéranse constantemente” xa que algúns residentes “viven en auténticas prisións”.

Este punto é crucial para os familiares e usuarios das residencias galegas, porque sen ese respecto aos dereitos humanos e a dignidade o demais “non vale de nada”, do mesmo xeito que resulta imperativo garantir “os dereitos laborais das traballadoras, pisados e ninguneados”. Con todo, este novo modelo “non quere saber nada de iso”. “Quen redacta ou alimenta o documento gobernamental é a patronal, é a iniciativa privada, os que manexan sen rubor a 'silver economy', o business centrado nos maiores”, denuncia REDE.

A Xunta DI ROBOTS; REDE PERSOAL CUALIFICADO

A continuación, desde a organización elaboraron un decálogo no que figuran todas as demandas que, á súa parecer, debe contemplar o novo modelo. O decálogo, no que están a traballar xunto co Goberno central, “que si, loxicamente, integrounos no foro onde se analiza e decide boa parte dese futuro para os coidados e asistencia a persoas maiores”, reclama unha maior dotación de persoal humano formado para dar unha correcta atención aos residentes, a fin de que se evite así unha rotación permanente de persoal. Que un centro conte con suficiente persoal supón a diferenza “entre vivir os anos nunha residencia con calidade e dignidade, ou convertelos nun inferno”.

“A atención médica e o control da saúde dos residentes deben facerse desde a sanidade pública. Garantir que os residentes non sufran restricións no acceso aos especialistas nin nas derivacións hospitalarias. Elaboración dun plan para solucionar a polimedicación. Eliminar as suxeicións farmacolóxicas ou químicas e as mecánicas ou físicas”, reza o decálogo.

Mentres, a Xunta di que a súa aposta é a de eliminar a idea de que as residencias son “espazos fríos e impersonales”. En cambio, en lugar de máis persoal, a proposta da Xunta parece virar ao redor de tecnificar aínda máis as residencias, ata o punto de que o ano que vén pretenden explorar a posibilidade de utilizar robots para o coidado dos maiores. Unha idea que, ademais de vangardista, parece moi custosa nun momento no que, como lembra REDE, algunhas residencias públicas “non teñen nin para sabas novas”.

Parece paradoxal que a suxerencia da Xunta para dotar de máis calidez e humanidade ás residencias sexa por medio de ferro e circuítos. Para REDE leste é un “elemento perigoso” froito da ausencia de debate entre a Xunta e as familias e usuarios. “Obsérvanos como elementos perigosos”, di Campos de Feijóo e a súa Executiva ante unha proposta “peregrina” e “inenarrable”. “E aínda non dimitiu ou exiliou quen propuxese semellante extravagancia”, reprende.

NON MÁIS DE 60 USUARIOS POR RESIDENCIA

Na mesma liña, piden un “debate científico e social, público” para analizar o ocorrido nas residencias no último ano e medio e coñecer os porqués da alta mortalidade rexistrada. Tamén insisten na necesidade de que as inspeccións vaian marcadas pola “transparencia”, que se implementen “controis de calidade exhaustivos e rigorosos” e a “intervención e regulación da alimentación” nos centros. “É deleznable que aínda se permita que as persoas maiores ingresadas en residencias estean sen inxerir algún tipo de alimento ou líquido 13 horas consecutivas”, razoa Campos.

Doutra banda, fronte ás unidades de máximo 25 persoas que propón Feijóo, desde REDE propoñen un tope de 60 prazas nas residencias “con cuartos individuales para procurar o respecto á intimidade e a mellora das súas condicións de vida, ofrecéndolles aos maiores un espazo vital propio”. Iso supoñería eliminar máis do 80% das prazas dun centro como o CARPD de Vigo, onde esta fin de semana a plataforma denunciou cunha manifestación a falta de atención que alí reciben os usuarios da maior residencia pública de Galicia.

“A asignación de prazas públicas fose da contorna social da persoa maior, o distanciamento coas familias, o desterro forzado, é unha práctica inaceptable e un caso de tortura lacerante que se enfronta de plano á Declaración Universal dos Dereitos Humanos”, comentan.

Tamén co fin de mellorar o dialogo entre institucións e familias reclaman que se establezan “órganos de representación en todas as residencias, con independencia da súa titularidade, pública ou privada, con participación de familiares e residentes” e a prohibición de expulsar a residentes de forma unilateral “sen o visto e prace da Administración ou da Xustiza”.