​Emprego e manter vivo o rural: motivos de Samos e Triscatela para apoiar un proxecto eólico que pon en xaque especies protexidas

O Parque Eólico Serra do Oribio vive nun limbo administrativo impredicible. O Tribunal Superior de Xustiza de Galicia paralizou as obras ata que os promotores non actualicen unha Declaración de Impacto Ambiental de hai 14 anos e para un grupo de veciños da zona o fallo xudicial supón un verdadeiro pau. Unha plataforma veciñal avoga por reactivar o proxecto, que traería consigo diñeiro e melloras na contorna beneficiosas para os veciños, a pesar do impacto paisaxístico e ecolóxico que supón o complexo.

Protesta da plataforma veciñal proeólicos

Aínda que na maioría de casos esta clase de noticias supoñen un alivio para os veciños afectados ao non ter que convivir con eses xigantes contra os que arremetería o mismísimo Don Quixote, en Samos e Triscatela a realidade é outra, xa que o ven como unha "noticia negativa". "O parque eólico supón unha oportunidade para dinamizar os concellos economicamente e resulta un pouco  desilusionante que se dea un novo parón nas obras", lamentan desde a plataforma Veciños do Oribio baixo o lema 'Queremos ou parque eólico xa' que desexan que "a situación se desbloquee canto antes porque consideramos que o parque é beneficioso en todos os aspectos"

A plataforma considera que é "sorprendente" a solicitude do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia de actualizar a Declaración de Impacto Ambiental (DIA), realizada en 2005 e aprobada durante as últimas rabexadas do goberno de Manuel Fraga, xa que ao seu entender "a DIA é válidad a día de hoxe".

"O proxecto recibiu a aprobación da DIA no ano 2012 e naquel momento, segundo a información que temos, as Dias non perdían a vixencia nunca. Unha lei modificou esta circunstancia en decembro de 2013, pero concedeuse un prórroga de seis anos para poñer en marcha todas as obras que obtiveran a DIA antes dese cambio lexislativo", apuntan os afectados, que afirman que a prorroga en cuestión "aínda está en vigor ata este decembro".

CAMIÑOS NOVOS E DINMAIZACIÓN

Unhas obras que, a pesar de paralizarse, xa foran comezadas e o seu impacto no terreo é notorio. Os traballos foron beneficiosos para os veciños, xa que os operarios melloraron as condicións da vía de acceso ao monte, ao que agora mesmo se pode acceder con turismos, algo que era "impensable hai meses" segundo os veciños. "O acceso ao monte era inviable para os turismos ata que a empresa concesionaria mellorou os viais de acceso hai uns meses, polo que é complicado pensar en darlle ao Monte  Oribio outro uso que non sexa o da industria enerxética e que permita a dinamización económica da zona", subliñan.

Así de avanzadas atopábanse as obras na zona

"As obras tiñan que finalizarse a finais de setembro, pero con todos estes paróns aínda queda moito por facer", apostila a plataforma, emprazando aos técnicos para dar máis detalles sobre a situación da obra. Pero non só as obras de adecuación resultan do agrado dos veciños, xa que a renda de aluguer que recibiría a Comunidade de Montes polo uso do terreo comunal "permitirá reinvestir o diñeiro no mantemento dos camiños, viarios e terreos do conxunto do monte".

Pero os camiños só son un dos moitos beneficios económicos que percibirían os veciños de Samos e Triscatela, que son incapaces de cifrar o impacto económico que tería no municipio e limítanse a dicir que é "vital" para os concellos. 

Obras paralizadas na Serra do Oribio

"Un dos problemas de Galicia nas últimas décadas é a despoboamentodos núcleos rurais, que, en certa medida, débese á falta de oportunidades que atopa a xente nova. O parque eólico xerará ao redor de seis postos de emprego directos, máis outra cantidade difícil de calcular con precisión de postos indirectos; as comunidades de montes percibirán unha renta polo aluguer dos espazos que ocupará o parque e poderán destinar eses fondos á mellora das infraestruturas e ao coidado do monte; hai que ter en conta tanto o beneficio que obterá a hostalería como o aumento de ingresos dos concellos", comentan desde a plataforma, que ven no proxecto eólico unha oportunidade de manter viva a zona.

SEN COMUNICACIÓN COA XUNTA

A pesar do fallo xudicial, desde o Goberno de Galicia non han cejado no seu empeño en lograr que o proxecto salga adiante e xa anunciaron que recorrerán a sentenza. E aínda que desde a Xunta xa puxeron en marcha os procedementos, os veciños admiten que aínda que quedan con esa promesa do presidente Feijóo de recorrer ao TSXG, polo momento ninguén do executivo galego púxose en contacto con eles. "Confiamos en que exista vontade por desbloquear a situación e para que todos os veciños da zona  podamos beneficiarnos das vantaxes que nos proporcionará o novo parque eólico", responden.

ALTO PREZO ECOLÓXICO?

Os motivos de paralizar o proxecto son varios, pero a decisión de actualizar a DIA son os cambios a nivel administrativo que sufriu a paraxe lucense ao longo destes anos: a zona na que se proxecta o parque eólico pertence á Zona Especial de Conservación (ZEC) Os Ancares-Courel dentro da Rede Natura 2000 de Galicia, e está catalogada como Zona de Especial Protección dos Valores Naturais (ZEPVN). Ademais, o proxecto supón unha ameaza para especies protexidas como o oso pardo (existe un programa para repoboar a zona con esta especie que se consideraba extinta na zona), o aguia real, o aguia culebrera, o bufo real ou o falcón peregrino.

A pesar destas consideracións patrimoniais e a repercusión que pode ter para a flora e a fauna da zona, os veciños argumentan que non poden "cuestionar os criterios técnicos que considerou a Xunta para autorizar este proxecto" e que a Xunta autorizou o proxecto a propósito de que se atopaba dentro da Rede Natura, cuns criterios que os afectados cualifican de "arbitrarios" e que non tiveron en conta "a opinión dos veciños" que só ven que a inclusión do espazo na Rede Natura "o único que nos achega son prohibicións". "As características da paraxe, non son diferentes ás da maioría dos parques eólicos existentes", recalcan.

O oso pardo é unha das epecies damnificadas polo proxecto enerxético

Na mesma liña, sobre a situación na que queda o oso pardo, a plataforma replica que os afectados "xamais vimos un oso pardo no Monte Oribio" e que "de todos os xeitos" os cambios non serán "significativos". "Máis aló da colocación de oito aeroxeradores", matizan. Con oso ou sen el, por agora os muíños non terán como novo hábitat os montes lucenses. Un alivio para os úrsidos, pero un amolo para os veciños de Samos e Triscatela, que terán que esperar polas "vantaxes" da enerxía eólica.