Condena a SERGAS por impedir que unha nai acompañase a fillo a unha proba que acabou en cranio fracturado

Os feitos remóntanse a febreiro de 2020, xusto antes do estalido da pandemia, cando a nai e o pequeno acudiron ao Complexo Hospitalario de Pontevedra (CHOP). Segundo o fallo xudicial, a muller insistiu en entrar á sala de Raios X para acougar ao neno, pero a profesional sanitaria denegou o acceso de forma rotunda.

A consecuencia desa decisión foi dramática: apenas uns minutos despois, o menor estaba no solo, con convulsións e inconsciente tras sufrir unha fractura de cranio. Para o xuíz Francisco de Cominges, produciuse un caso de responsabilidade patrimonial debido a un funcionamento defectuoso do servizo público, que ignorou un risco que a propia familia anunciara previamente.

O dereito ao acompañamento

O maxistrado é especialmente duro ao analizar a ponderación de riscos que fixo o persoal do hospital. A sentenza subliña que o perigo por radiación que podía sufrir a nai ao entrar era "realmente pequeno", especialmente se se compara co risco de que un neno de 11 anos, nun estado de axitación evidente, sufrise un accidente por estar desamparado. O fallo lembra que a Lei de Saúde de Galicia recoñece expresamente o dereito dos menores a estar acompañados polos seus pais ou titores durante os procesos médicos.

Desde o punto de vista legal, o tribunal aplica a doutrina do dano desproporcionado. Non é razoable, segundo o texto xurídico, que unha proba diagnóstica rutineira, que non leva riscos de lesións físicas, termine cun paciente ingresado na UCI cun traumatismo severo. O menor, que entrou en perfecto estado de saúde á sala, saíu dela cunha lesión violenta na cabeza que lle deixou secuelas permanentes.

Aínda que a defensa da Xunta de Galicia sostivo que se tratou dun episodio sincopal (un desmaio) fortuíto e alleo ao servizo, o xuíz rebate esta tese. A sentenza apunta a unha clara perda de oportunidade, estimando que, se a nai estivese presente para tranquilizar ao neno, existía polo menos un 50% de probabilidades de que o accidente nunca ocorrese.

Responsabilidade da administración

O proceso xudicial ha sacado á luz un longo calvario de intervencións cirúrxicas e hospitalizacións. Tras o golpe no CHOP, o neno tivo que ser trasladado de urxencia ao Hospital Álvaro Cunqueiro de Vigo, onde se lle practicou unha craniectomía para evacuar un hematoma. Ao longo dos meses seguintes, o menor pasou por varias cirurxías máis, incluíndo a colocación dunha prótese cranial, recibindo o alta definitiva de neurocirugía máis dun ano despois do incidente.

O tribunal tamén fundamenta a súa decisión no concepto de 'culpa in vixiando'. Ao entregar a un menor a un profesional para unha tarefa concreta, a responsabilidade da súa vixilancia e seguridade transfírese ao centro sanitario. Neste caso, o Sergas non puido acreditar que se tomasen as medidas necesarias para evitar a caída, máis aló de alegar que o paciente parecía "colaborador" nun primeiro momento, unha versión que contradi o testemuño da nai.

Pola súa banda, a aseguradora do Sergas, XL Insurance Company, tentou minimizar a contía da indemnización, alegando que o dano non era antijurídico e que se axustou á "boa praxe". Con todo, o maxistrado fixou a suma en 50.000 euros, unha cantidade que busca compensar tanto o dano físico como o prexuízo moral causado por unha situación que podería haber evitado con empatía e sentido común.

Un longo camiño xudicial

Esta sentenza, aínda que supón un alivio para a familia, aínda non é firme. A Administración autonómica ten a opción de presentar un recurso de apelación ante o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (#TSXG). Até o momento, a Consellería de Sanidade non emitiu ningunha valoración pública adicional sobre o fallo, mantendo a postura de defensa que sostivo durante o xuízo.

A xustiza lembra que as excepcións á presenza de acompañantes deben estar moi ben motivadas clinicamente e non poden basear en criterios xenéricos de radioprotección cando o benestar do paciente menor está en xogo.