A batalla polo Ulla: unha cadea humana unirá en Portomouros aos detractores de Altri e a mina de Touro

Ambos os desenvolvementos industriais contan co respaldo do goberno galego, que os catalogou como Proxectos Estratéxicos. Esta distinción permite unha tramitación administrativa máis áxil, unha medida que a Xunta de Galicia, presidida por Alfonso Rueda, defende como necesaria para atraer investimento, industrializar o rural e xerar emprego de alto valor. Con todo, esta celeridade é vista con extremo receo polos colectivos opositores, que denuncian unha política de "depredación" dos recursos do país e un trato de favor a grandes capitais.

A convocatoria da protesta está liderada pola Plataforma por unha Ulloa Viva e a Plataforma Mina de Touro-O Pino Non. A acción simbólica busca rodear o río Ulla, o eixo vertebrador que ambas as plataformas consideran ameazado polas dúas iniciativas. A cita central é ás 12:30 horas na ponte do encoro, pero a organización previu dúas marchas previas que partirán ás 11:30 horas: unha desde a Fervenza dás Hortas en Arzúa e outra desde a Capela de San Ramón en Vila de Cruzamentos, confluíndo ambas as no punto central para formar a cadea.

Un eixo fluvial ameazado, desde A Ulloa até a Ría de Arousa

A lema da xornada, “Pola auga e pola vida, nin Altri nin Mina”, resume a principal preocupación dos manifestantes: a saúde do Ulla. Esta conca, a segunda máis longa de Galicia, é o epicentro do conflito. Os detractores alertan de que a planta de Altri, promovida pola sociedade Greenfiber (participada pola portuguesa Altri e o dono da galega Greenalia), requirirá un consumo inxente de auga do encoro de Portodemouros e unha posterior descarga de millóns de litros de auga tratada ao río, cuxo impacto na biodiversidade fluvial e na calidade da auga xera unha enorme inquietude social.

A esta preocupación súmase o historial da mina de Touro-O Pino. O proxecto de Cobre San Rafael para reabrir a explotación ao descuberto xa foi tombado en 2020. Naquel momento, a propia Xunta emitiu unha Declaración de Impacto Ambiental (DIA) desfavorable, sinalando riscos severos para a calidade das augas por posibles drenaxes acedas, ademais de afeccións ao solo e á poboación dos dous municipios. A pesar dese rotundo revés administrativo, a compañía ha reformulado a súa solicitude e volve tramitar os permisos para reactivar a extracción de cobre.

As plataformas advirten que o impacto non se limita ao interior, nas comarcas da Ulloa e Arzúa. Sosteñen que unha posible contaminación do Ulla viaxaría inevitablemente río abaixo até a Ría de Arousa. Esta ría non é só un ecosistema vital, senón o motor económico de miles de familias, ostentando o título de maior zona de produción marisqueira non só de Galicia ou España, senón de toda Europa. As organizacións alertan ademais da ameaza directa á subministración de auga potable de once municipios e á saúde de máis de 145.000 persoas que dependen da conca para o seu abastecemento.

Visións enfrontadas: emprego industrial fronte a sustentabilidade

Pola súa banda, as empresas promotoras defenden a viabilidade e sustentabilidade das súas propostas. Altri insistiu en que o seu proxecto en Palas de Rei non é unha celulosa tradicional, senón unha planta de nova xeración destinada a producir fibras téxtiles/téxtís (lyocell), un material que, segundo argumentan, ten un ciclo de produción máis pecho e un menor impacto ambiental que as fibras sintéticas. A compañía lusa asegura que cumprirá con toda a estrita normativa ambiental europea e que a iniciativa xerará centos de postos de traballo directos nunha zona necesitada de industrialización. Na mesma liña, Cobre San Rafael argumenta que o seu novo plan mineiro corrixiu todas as deficiencias técnicas que motivaron a DIA negativa de 2020.

 O debate sobre Altri reavivou tamén a controversia sobre a eucaliptización de Galicia. Os colectivos ecoloxistas e sindicatos agrarios denuncian que unha planta desta magnitude disparará a demanda desta especie, incentivando a súa plantación en detrimento do bosque autóctono e a superficie agraria, algo que a compañía e a Xunta rebaten.