Luís Eusebio Fidalgo: “Cazar nunha zona queimada é unha barbaridade, pero tamén o é abandonala á súa sorte”

A Federación de Caza está de acordo con que non se permitan actividades cinexéticas dentro das áreas afectadas por incendios forestais, como as afectadas na provincia de Ourense?

En principio si, e sobre todo nestes primeiros momentos. Porque antes de realizar unha cazaría débese realizar unha análise particular do terreo, pois é posible que sexa necesario tomar decisións segundo cada zona. É posible que nunha área queimada existan animais que a usen como refuxio e unha presión excesiva de determinadas especies se cadra necesita outro tipo de manexo. Por tanto, en principio si estamos de acordo con que se prohiba a caza nas zonas queimadas, pero vemos necesario un seguimento das especies e das posibilidades dentro dese territorio. Tamén debemos ter en conta se se debe actuar dentro dese territorio mediante unha caza selectiva aplicada a determinados animais en caso de ser necesario.

Que especies poderían estar a realizar presión nesas zonas, ou que especies cinexéticas poderían ter un número tal de especímenes que supuxesen un desequilibrio medioambiental?

Fundamentalmente, as de caza maior e mesmo algunha de menor, como pode ser o raposo, pero sobre todo, as de caza maior, sobre todo algúns herbívoros e o xabaril. Estamos a falar de superficies queimadas moi grandes e, por tanto, é necesario calcular as densidades de animais que quedaron. Tamén debemos observar a recuperación do terreo, porque se quedan superficies útiles moi pequenas e que acaban sendo refuxio de animais silvestres, isto podería ser un problema. Por iso, considero que cazar nunha zona queimada é unha barbaridade, pero abandonar unha zona queimada e que sexa o que Deus queira, pois tamén é outra barbaridade. De feito coñezo un caso en Asturias que nos reportou un responsable de xestión cinexética do Principado. Houbo un incendio na zona de Valdés fai como dous anos, prohibiuse cazar, pero a media tempada houbo que crear cotas para cazar xabaril. Isto debíase a que as zonas refuxio dentro da área queimada eran moi pequenas e os xabarís creaban un efecto chamada a outros especímenes, por tanto, a presión destes animais sobre esas áreas era enorme e con resultados moi negativos. Por iso insisto en que si se debe frear a caza á vez que se realizan seguimentos ás especies de animais presentes e, si é necesario, crear cotas para limitar o número de exemplares.

Estamos de acordo con que se prohiba a caza nas zonas queimadas, pero vemos necesario un seguimento das especies e das posibilidades dentro dese territorio
 

Falas de 'efecto chamada' de xabarís. Que outras especies poden realizar ese mesmo efecto chamada concretamente nas áreas que se queimaron en Ourense e Lugo?

No inverno, fundamentalmente xabarís, posiblemente corzos, pero estes non son moi territoriais, afastaríanse enseguida ao chegar a primavera e habería menos problema.

As de caza menor non terían moito problema porque as poboacións de coello e lebre quedaron moi mermadas. Si se recuperarán, pero as densidades de caza menor aquí son escasas. Con todo, cos tres anos de prohibición de caza que prevé a lei é posible unha boa recuperación. Aínda así, co xabaril se cadra nalgún momento é conveniente dar algún permiso de caza.

A día de hoxe existe sobrepoblación dalgunha especie cinexética?

Temos unha poboación abundante de xabaril, iso non hai que negalo e estamos a cazar sobre esa poboación con cotas moi altas. Hai dez anos sería impensable ter esas cotas de capturas aquí en Galicia, pero actualmente, son cotas asumibles. É posible, mesmo, que nalgunhas zonas haxa que superar cota. Con todo, non existe sobrepoblación de ningunha especie, sobre todo porque se está levando adiante unha xestión mediante unha caza responsable. Doutra banda, temos a cuestión do lobo que parece non ter solución por agora, pero nalgún momento haberá que tomar unha decisión valente. Europa xa cambiou de criterio respecto ao lobo e chegará un momento en que haberá que controlar a poboación deste animal, porque está a causar danos á gandaría e ao resto de especies silvestres.

Que estudos existen sobre os efectos da poboación deste cánido sobre especies silvestres e sobre o mundo rural?

Os estudos que se realizan baséanse en observacións sobre a alimentación do lobo, isto faise a través dos residuos que quedan nas feces. Tamén hai algunhas investigacións que seguen as mesmas liñas que en Norteamérica e é estudar o contido do estómago, pero son estudos aínda sen publicar. Sobre isto, o historial que ten a Xunta sobre danos vén polo menos desde o 2006, e si que hai un rexistro puntual dos ataques que realizan os lobos á gandaría. Sabemos que non todo o mundo denuncia ataques de lobo, pero o rexistro mostra que existe presión sobre a cabana gandeira por parte do lobo. Sobre a fauna silvestre non temos moita información. Outros animais afectados son os cans, no mundo rural desaparecen moitos, até os cans que levamos a cazar con colares de tracking para poder situalos, son atacados polo lobo. Non son casos illados, tampouco é que pase sempre, pero ao longo da tempada de caza si se producen estes ataques a cans. Agora mesmo non dispomos de moita información, o que si hai son opinións e cada cal é libre de opinar o que queira.

Non existe sobrepoblación de ningunha especie, sobre todo porque se está levando adiante unha xestión mediante unha caza responsable
 

Pódese falar da caza como elemento de dinamismo económico no medio rural, sobre todo en áreas que sufran despoboamento?

A actividade cinexética ten un efecto moi positivo sobre o medio rural. Sempre é un input de actividade para evitar o abandono de pobos. A caza permite a moita xente permanecer no sector rural mantendo un establecemento de comida, casas rurais e outras actividades económicas. Ademais, tamén é un motor para realizar melloras no hábitat mediante estudos ambientais e plans cinexéticos. Publicáronse estudos sobre isto, o último é o da Fundación Artemisán e concluía que o efecto positivo da caza nos pobos era moi significativo.

De que maneira pode influír sobre a caza o feito de que se substitúan bosques autóctonos por eucaliptales?

Bo, imaxínome que coas plantacións de eucalipto haberá especies que se adapten e outras que non. Eu creo que á maioría das especies non as beneficia, pero bo, tampouco as expulsa do monte. Por outra banda, aínda que a min persoalmente gústanme máis os sotos de castiñeiros ou as carballeiras que os eucaliptos, hai que entender que cando o propietario dun terreo planta eucaliptos é porque lle resulta rendible e quere vivir diso. Debemos respectar a esa persoa que vive no medio rural nunha aldea medio abandonada para que poida saír adiante. Prefiro que haxa menos bandos de perdices e que as persoas nunha aldea poidan vivir ben.

Desde a Federación de Caza comparte a alerta cinexética por xabaril da Xunta?

Nós compartimos o actuar en canto haxa unha emerxencia. O que ocorre é que neste momento concreto non lle vemos sentido a esta emerxencia cinexética, posto que xa estamos a cazar. Estamos a cazar xoves, sábados, festivos, e desde o 6 de xaneiro que se pecha a caza menor, tamén os domingos. Non creo que haxa ningunha emerxencia para o xabaril que non poida esperar de xoves para sábado ou de sábado ou domingo para xoves. Nalgunhas comarcas agrícolas empeza a sementera ou están vendimiando, e a verdade é que aí si que haberá que tomar medidas para que sexan compatibles a biodiversidade e o exercicio cinexético coa agricultura e a gandaría rendible.

Sobre as posturas contrarias á caza, cal é a postura da Federación sobre abolir esta actividade?

A opinión que temos desde a Federación Galega de Caza é que é unha actividade legal, que está ligada á humanidade desde as súas orixes e que, igual que hai que respectar as liberdades dos demais, tamén hai que respectar as liberdades dos que queremos realizar unha actividade legal. Eu diría que se non existise a caza teriamos que inventala, porque é absolutamente imprescindible para poder manter o equilibrio no medio rural e poder manter a agricultura.

A actividade cinexética ten un efecto moi positivo sobre o medio rural. Sempre é un input de actividade para evitar o abandono de pobos

Estarían de acordo en que se realicen controis de poboación excesiva dalgunhas especies ou por parte de axentes ambientais?

Persoalmente, se se trata de especies enerxéticas e responsabilidade do TECOR, non estaría de acordo en absoluto. Con todo, é a administración quen debe determinar este tipo de accións. Con todo, ante situacións excepcionais, situacións de emerxencia, está previsto actuar mesmo nas ordes de veda, aí a administración debe actuar rapidamente. Pensemos, por exemplo, nun brote de peste porcina africana, nesa situación hai que coordinar e actuar inmediatamente e con todos os medios. E nunha situación así a Federación de Caza daría todo o seu apoio ás administracións, insisto, de forma coordinado e baixo as ordes das autoridades sanitarias.

Hoxe en día ser cazador é caro?

Si, dalgunha forma si e depende que cazas, con quen e como. Economicamente, tesche que gastar un diñeiro, manter aos cans durante todo o ano, manter as armas, custearche os desprazamentos, etc. Mesmo os gastos que che ocasiona o TECOR, as matrículas do TECOR, os plans cinexéticos, etc. Socialmente, é un gasto, porque a ninguén se lle escapa que os cazadores neste momento estamos moi mal vistos, a imaxe que corre dos cazadores nas redes sociais, pois é bastante mala e bastante irreal.

Se non existise a caza teriamos que inventala, porque é absolutamente imprescindible para poder manter o equilibrio no medio rural 
 

Por que dis que é mala e ao mesmo tempo irreal?

Pois é irreal porque os cazadores non somos, ou polo menos a maioría, non somos como nos pintan ou como nos transmiten nas redes sociais, porque esas redes sociais sempre as xeran os anticazas. Evidentemente, somos un colectivo moi grande, onde sempre pode haber algunha persoa que non se comporte correctamente e a esa persoa pona como exemplo de todos os cazadores. En todo gran colectivo sempre hai alguén que pode non facer as cousas correctas, pero eu asegúroche que a inmensa maioría dos cazadores somos xente respectuosa, que acatamos as normas, que acatamos as leis e que realizamos a nosa actividade de forma responsable.

Está a abandonarse a caza?

Hai poucas persoas, cada vez entran menos afeccionados, a idade media dos cazadores vai aumentando moito. Dos 108.000 cazadores que había en Galicia en 1998, hoxe quedarán uns 35.000. Algúns seguen coa actividade pasados o setenta, manteñen a licenza e outros á mesma idade entregan a licenza e a arma.