Así é a campaña de vacinas da gripe 2025, incluídas as intranasales en colexios da Xunta

A campaña galega de vacinación infantil fronte á gripe comeza este luns, 13 de outubro, cunha novidade relevante: a inclusión de todos os nenos a partir de seis meses até os 11 anos, o que supón máis de 215.000 menores en total. A Xunta de Galicia quere ampliar así a protección sanitaria nun grupo que adoita ter un papel crave na transmisión do virus dentro das familias e os centros educativos.

O novo programa coincide coas advertencias do Ministerio de Sanidade e da Organización Mundial da Saúde (#OMS), que prevén unha tempada de gripe máis temperá e con maior incidencia en Europa. Tras dous invernos marcados pola coexistencia do virus gripal co SARS-CoV-2, os especialistas alertan de que a relaxación das medidas de prevención e o descenso da inmunidade natural poderían aumentar o número de casos e hospitalizacións.

En Galicia, as autoridades sanitarias aconsellan reforzar a protección dos colectivos máis vulnerables e apostan pola vacinación infantil como unha ferramenta decisiva para reducir a circulación do virus. Segundo os responsables do Sergas, a campaña incluirá doses específicas adaptadas ás cepas recomendadas pola OMS para a tempada 2025.

Vacina sen picada e voluntaria nos colexios

O elemento máis innovador desta campaña é o ensaio piloto con vacina intranasal que a Xunta desenvolverá en 55 colexios seleccionados das sete áreas sanitarias galegas. Neses centros, ofrecerase a inmunización de forma voluntaria ao alumnado de 4º, 5º e 6º de Educación Infantil e a todos os cursos de Educación Primaria.

A vacinación aplicarase directamente nos colexios por equipos de enfermaría do sistema público, co obxectivo de facilitar o acceso e aumentar a participación das familias. Para iso, os proxenitores ou titores deberán asinar un consentimento informado, que se entregará no propio centro antes de proceder á administración do aerosol nasal.

O novo formato busca incentivar a aceptación mediante un método que elimina a picada e reduce o temor dos nenos á vacinación. Noutros países, como Reino Unido ou Finlandia, esta modalidade mellorou notablemente as taxas de inmunización escolar. En Galicia, a Xunta considera que a experiencia pode servir para avaliar o seu impacto real na cobertura da poboación infantil.

19.000 menores en fase piloto e citas por SMS

O obxectivo inicial da Consellería de Sanidade é alcanzar unha cobertura do 70% entre os menores nados entre 2014 e 2022 —o grupo de idade que vai dos 3 aos 11 anos—. En total, a experiencia espera chegar a uns 19.000 escolares durante as próximas semanas.

As familias que non estean incluídas na pilotaxe intranasal poderán vacinar aos seus fillos no seu centro de saúde ou consultorio. O Sergas empezou a enviar as primeiras mensaxes SMS coas citas programadas, en paralelo ao despregamento do dispositivo escolar.

A Xunta avaliará os resultados do proxecto antes de decidir unha posible extensión ao resto de colexios galegos en futuras campañas. O seguimento incluirá indicadores de participación, incidencias e evolución da gripe nos grupos vacinados fronte ao non vacinados.

O Ministerio de Sanidade prevé que en España a tempada gripal 2025 comece antes do habitual, cun pico entre finais de novembro e mediados de xaneiro. Segundo os modelos epidemiolóxicos europeos, a circulación simultánea de varios virus respiratorios, entre eles gripe e bronquiolitis, podería saturar novamente parte dos servizos de urxencias pediátricas.

A OMS pediu aos Estados membros intensificar as campañas preventivas e manter a vixilancia epidemiolóxica ante posibles mutacións nas cepas circulantes. No caso galego, Sanidade confía en que a extensión progresiva da inmunización infantil permita reducir contagios no ámbito familiar e escolar, ademais de aliviar a presión sobre a atención primaria e os hospitais.

Calendario para a vacinación da gripoe previsto en Galicia  

O calendario continuará o 20 de outubro coa inmunización das persoas maiores de 70 anos, os profesionais sanitarios —tanto do Sergas como de centros privados—, os traballadores de servizos de emerxencias e as persoas inmunodeprimidas. 

A partir do 3 de novembro abrirase a vacinación para as mulleres embarazadas ou en puerperio e para as persoas con patoloxías de risco menores de 70 anos, mediante autocita. O 10 de novembro incorpóranse os cidadáns de 60 ou máis anos, así como o persoal de servizos esenciais e grupos con exposición laboral.

Finalmente, desde o 1 de decembro poderán vacinar os convivientes de persoas de risco e o resto da poboación diana.

A poboación diana para a campaña de vacinación fronte á gripe e a COVID-19 en Galicia inclúe a persoas de maior vulnerabilidade por idade, condición médica, actividade profesional ou contorna de convivencia.

De forma prioritaria, contémplase aos maiores de 70 anos, embarazadas en calquera trimestre, residentes en institucións pechas e persoas con enfermidades crónicas ou graves que aumenten o risco de complicacións (como diabetes, obesidade mórbida, enfermidades cardíacas, respiratorias, neurolóxicas, renais, hepáticas, inmunosupresión ou cancro). Tamén se inclúe a convivientes de pacientes de moi alto risco, persoal sanitario e sociosanitario, coidadores domiciliarios, e menores de entre seis meses e once anos con patoloxías graves.

Ademais, recoméndase a vacinación a toda a poboación infantil de 6 meses a 11 anos, adultos de 60 a 69 anos, persoas con risco especial de complicacións por tratamentos, hábitos ou condicións específicas (como fumadores, celíacos ou portadores de implantes cocleares), mulleres en puerperio, estudantes en prácticas sanitarias e docentes que traballen con nenos de 11 anos ou menos. Súmanse os traballadores con exposición directa a animais ou fauna silvestre, e os integrantes de servizos esenciais como forzas de seguridade, bombeiros e protección civil. A listaxe completa pódese atopar na web do SERGAS.

O despregamento deste programa forma parte da estratexia autonómica de prevención estacional, que inclúe tamén a vacinación de persoas maiores, sanitarios e colectivos de risco. Galicia foi unha das primeiras comunidades en incorporar a inmunización infantil a nivel xeral e, con este plan piloto, sitúase de novo entre as rexións máis proactivas na loita contra a gripe.

O Goberno galego pretende obter datos sobre a aceptación social, a loxística e os beneficios sanitarios derivados do novo formato intranasal. Se a iniciativa demostra eficacia e boa acollida, podería converter nun modelo estable para as próximas campañas.

Mentres tanto, os servizos de saúde lembran que a gripe seguirá sendo un virus imprevisible.