Masa Valverde, a xemelga de Mina de Touro que Atalaia prevé abrir en 2026

O proxecto Masa Valverde, nos municipios onubenses de Beas e Valverde del Camino, alberga da orde de cen millóns de toneladas de mineral, principalmente cobre e zinc, e considérase unha das maiores concentracións de sulfuros masivos do mundo, ligada á subministración de materias primas “críticas” para a transición enerxética.​ Recentemente a multinacional indicou que, tras obter todos os permisos, prevé empezar a extrarer mineral a finais do próximo ano.

En paralelo, o proxecto de Cobre San Rafael para reactivar a explotación de Touro-O Pino, participada por Atalaia Mining e Explotacións Galegas,  espera recibir luz verde en tramitación ambiental en marcha, unha vez que xa logrou  declaración de iniciativa estratéxica por parte da Xunta.  A mina, que xa funcionou como explotación cuprífera entre 1973 e 1986, aspira agora a volver producir cobre no noroeste peninsular cun deseño que a empresa cualifica de “nova xeración” pero que os críticos coa mina estiman que é idéntico ao proxecto que a Xunta tombou fai un par de anos por problemas ambientais.

Segundo a información difundida pola compañía e as administracións, Masa Valverde contempla un investimento ao redor de 175 millóns de euros para o seu desenvolvemento, incluíndo a construción da rampla de acceso e as infraestruturas principais. Atalaia prevé  unha vida útil estimada inicialmente nuns 14 anos, ampliable en función dos resultados de exploración.​

No caso de Touro, a documentación presentada ante a Xunta cifra o investimento inicial en cifras moitos maiores,  pois unos195 millóns de euros executaríanse fundamentalmente nos primeiros 15-18 meses para construír a planta de procesado e o resto de instalacións. Ao longo de toda a vida da mina, Cobre San Rafael estima un esforzo económico total próximo aos 1.200 millóns entre gastos operativos e investimentos adicionais, cun horizonte de explotación duns 13 anos e previsión de ingresos superiores a 2.000 millóns.​

A empresa subliña que o proxecto Masa Valverde xerará máis de 150 postos de traballo directos e até uns 600 indirectos, ligados tanto á fase de construción como á de operación, nunha provincia con forte tradición mineira como Huelva. Ademais, a compañía considera que o mineral extraído podería procesar aproveitando a infraestrutura xa existente en Riotinto, o que reforza a súa estratexia de converter esa planta nun centro rexional de tratamento.​ O xacemento está aproximadamente a 28 quilómetros ao sur de Riotinto. 

En Galicia o procesado tería que facer localmente, o que dispara os custos, riscos ambientais e investimento necesario. A documentación do proxecto de Touro fala de até 1.600 empregos entre directos e indirectos nos momentos punta.

En canto á produción, no caso andaluz, as proxeccións de Atalaia apuntan a que Masa Valverde podería alcanzar unha produción da orde de 30.000 toneladas de cobre ao ano. A empresa destaca que as sondaxes recentes están a confirmar zonas de alta lei de cobre, o que abre a porta a prolongar a actividade máis aló das previsións iniciais.​ É unha cifra similar á que se prevé en Galicia, un estudo de prefactibilidad de Atalaia / Cobre San Rafael indica que a explotación produciría aproximadamente 30 000 toneladas de cobre ao ano en concentrado durante a vida útil inicial da mina (~12-15 anos).

Para Touro, os documentos remitidos ao Goberno galego sinalan que o xacemento alberga reservas que, a prezos actuais, permitirían obter máis de 2.000 millóns de euros en vendas de cobre durante a vida da explotación. D 

Debate ambiental e posicións en Galicia

A multinacional di que tanto Masa Valverde como Touro se presentan por parte de Atalaia Mining e Cobre San Rafael como proxectos aliñados cos estándar europeos máis exixentes, con compromisos en materia de restauración progresiva do terreo, control de verteduras e redución da pegada de carbono. No caso galego, a empresa insiste en conceptos como “vertido cero” e minería de transferencia, co recheo de ocos mediante estériles e un seguimento continuo de augas e solos.​

Con todo, en Galicia o proxecto de Touro leva décadas xerando unha notable contestación social e política, con plataformas veciñais e colectivos ecoloxistas que cuestionan o impacto sobre o territorio, a calidade da auga e actividades como a gandaría ou o turismo rural.