Miles de asegurados galegos abandonan Muface polo SERGAS

O mercado dos seguros de saúde en España e en Galicia viviu unha tormenta hai uns meses que cambiou o panorama de forma notable. Os números facilitados pola Consellería de Sanidade a Galiciapress  mostran que as dúbidas sobre a continuidade do modelo de Muface empuxou a miles de familia galegas a abandonar a mutualidad de funcionarios para pasar á sanidade pública do SERGAS. Esas dúbidas continúan.

O número total de altas no SERGAS é difícil de determinar con exactitude, pois a Xunta non proporciona o motivo polo que os cidadáns se dan de alta -poden proceder de Muface ou de aseguradoras privadas, etc. s- ou de baixa -pode ir a outras alternativas ou ser baixas na Seguridade Social por diversos motivos como trasladar a vivir fóra do país, etc.

Agora ben, este mes de febreiro produciuse un incremento inusual de case 44.000 asegurados polo SERGAS. Isto supón case 5.000 persoas máis que en febreiro do ano pasado. Normalmente, en febreiro o SERGAS estaba a experimentar alzas duns 2.000 asegurados.

En xaneiro é cando Muface abre un dos seus dous períodos anuais ordinarios para tramitar cambios de aseguradora. Despois de xaneiro deste ano, o SERGAS experimentou un nivel de altas inusual, máis do dobre do esperado. 

A sangría de Muface non é exclusiva de Galicia. A nivel estatal máis de 64.000 funcionarios e beneficiarios abandonaron a sanidade concertada no primeiro semestre de 2025, un movemento que duplicou as taxas de cambio de anos anteriores. 

En xaneiro deste ano aumentaba a tempestade entre o Goberno e as aseguradoras. O Estado tivo que declarar varias prórrogas ante a negativa das aseguradoras privadas a presentar ao concurso de Muface polo importe que estaba disposta a pagar a Administración. É evidente que iso provocou a inquietude de miles de funcionarios en Galicia, que, ante os nuboeiros, decidiron marchar á sanidade pública.

Finalmente, houbo pacto. Adeslas e Asisa aceptaron licitar a cambio dunha alza na oferta do Estado. Agora ben, a oferta sanitaria para os funcionarios reduciuse. Unha das tres aseguradoras que os atendía, DKV desistiu definitivamente de participar en Muface.  Isto obrigou aos seus case 200.000 afiliados de DKV a elixir unha nova entidade. Destes, MUFACE transferiu de oficio ao INSS a 24.296 mutualistas. É dicir, máis do 10% dos que tiña DKV pasou de mudar a Adeslas ou Asisa, pasouse á sanidade pública. 

O número de altas no SERGAS segue crecendo. En xullo de 2025, tras o período de cambio de xuño, o SERGAS contou un incremento interanual de case 44.000 aseguradores, que son un mil máis que o ano pasado. Hai que ter en conta que debido á prolongación das negociacións entre Estado e aseguradoras, que non se resolveron até primavera, houbo un período extraordinario de cambio en maio.

En definitiva, a sangría de mutualistas que deixan Muface parece continuar, aínda que a un ritmo moito menor que ao comezo do ano.

A pesar deste éxodo, é importante sinalar que a opción privada segue sendo maioritaria no cómputo global do colectivo de MUFACE. A xullo de 2025, tras os meses de maior axitación, a sanidade concertada aínda aglutinaba aproximadamente ao 64% dos afiliados a nivel estatal, fronte ao 36% que optara polo sistema público.

Sindicatos alertan que a calidade de Muface deteriorouse

Centrais como UXT e CCOO han deunciado eliminación de terapias non urxentes (como fisioterapia avanzada ou psicoloxía) e aumento de copagos en medicamentos e especialidades. Tamén sinalan longas esperas para cirurxías programadas, contrarias aos prazos establecidos no concerto.

As organizacións sindicais coinciden en que as novas listaxes de médicos están “irrecoñecibles” comparados cos anteriores. Un informe da plataforma Muface-Si calcula diminucións do 50% ou máis nalgunhas provincias. Segundo este documento, pérdense pediatras, cardiólogos e outros especialistas en áreas dispersas, incrementando listas de espera. 

Segundo este informe na Coruña, Adesalas oferta un 47% menos de servizos e en Pontevedra e Lugo un 5%. Pola contra, en Ourense houbo un aumento de case o 6%. É unha das poucas provincias, catro, con saldo positivo, hai máis servizos este 2025 que en 2024.

No referido a Asisa, o informe da plataforma de afectados apunta a unha caída do 12% en Lugo mentres na Coruña non hai cambios.

#CSIF e Jupol alertaron de que nalgunhas zonas os recortes alcanzan o 60% do anterior cadro médico, obrigando a desprazamentos longos para consultas de especialidades críticas como oncoloxía ou neurocirugía. De feito, CSIF rexistrou unha queixa ante o Defensor do Pobo por centenares de irregularidades denunciadas  e anuncia nova fase de mobilizacións en setembro ante a “situación crítica” de MUFACE

Ademais, usuarios denuncian a exclusión de tecnoloxías médicas innovadoras (como certos tratamentos oncolóxicos) e a limitación na elección de profesionais dentro das redes concertadas. Por exemplo, aseguradores de Muface-Adeslas queixáronse de que soportan esperas de 4-6 meses para próteses de xeonllo, fronte aos 30 días establecidos no acordo. A aseguradora alegou sobredemanda postpandemia.

A patronal das aseguradoras nega recortes. A tese central de ASPE é que o éxodo masivo de mutualistas non foi unha resposta a un mal servizo, senón unha reacción lóxica á "incerteza xerada durante o proceso de renovación do concerto". Sosteñen que o incremento de transvasamentos foi "puntual" e directamente atribuíble ás dúbidas sobre a continuidade do modelo. Para apoiar este argumento, afirman que unha vez que se resolveron as dúbidas e asinouse o novo acordo, "apenas 4.000 afiliados" a nivel de ESpaañ decidiron abandonar a sanidade privada, minimizando así o problema de fondo. O seu discurso céntrase na necesidade de "reforzar a cooperación público-privada" e critica a inestabilidade que supón ter que renegociar a existencia mesma do modelo cada poucos anos, o que, segundo eles, "mina a confianza dos usuarios". Piden, por tanto, un marco estable e un financiamento axeitado que garanta a viabilidade económica e a calidade asistencial.  

MUFACE, pola súa banda, recoñeceu "certos incumprimentos" pero destaca que o modelo estaba ao bordo da insostenibilidad. Ademais, permite cambios extraordinarios ao sistema público (#INSS) por motivos médicos, aínda que con compromiso de permanencia de dous anos.

A maioría dos novos funcionarios xa non confían en Muface

Salvada a conta atrás de primavera,  é evidente o modelo de mutualismo administrativo segue en cuestión. A crise de 2025, aínda que excepcional na súa magnitude, non xurdiu no baleiro. Foi a aceleración drástica dunha tendencia de fondo, observable durante máis dunha década, que mostra un paulatino pero constante declive na preferencia pola sanidade concertada.

Propostas de institucións crave como a AIReF e o Ministerio de Sanidade expoñen por primeira vez de forma oficial unha reforma estrutural profunda, que inclúe desde a voluntariedad do modelo até a súa disolución progresiva e a integración total dos funcionarios no SNS. De feito, en Galicia, o sindicato con máis representación entre os traballadores públicos, a #CIG, hai tempo que recomenda anotar directamente no SERGAS, aínda que non só por motivos prácticos ante o recorte de prestacións, tamén por defender unha sanidade pública de calidade para todos.

Quizais o dato máis revelador sobre o futuro do mutualismo administrativo non reside en quen cambian de opción, senón na elección inicial de quen se incorporan ao sistema. A análise dos novos funcionarios mostra unha brecha xeneracional que funciona como un claro indicador adiantado do destino do modelo.

Un informe de gran calado elaborado pola Autoridade Independente de Responsabilidade Fiscal (AIReF) puxo cifras a este fenómeno. A preferencia dos novos mutualistas de MUFACE pola opción pública ha experimentado un crecemento exponencial: si en 2016 un 50% dos novos ingresos elixía o SNS, en 2023 esa cifra disparouse até o 72%.