Fragas do Eume: propietarios acusan á Xunta de menosprezo

Os propietarios de terreos no Parque Natural As Fragas do Eume, situado nos municipios da Capela, As Pontes, Cabanas, Monfero e Pontedeume, realizaron varias mobilizacións en protesta contra o Plan Reitor de Uso e Xestión (PRUX) aprobado pola Xunta de Galicia en marzo de 2023. Este plan establece restricións que, segundo os afectados, limitan o uso das súas terras sen ofrecer compensacións económicas axeitadas. Por outra banda, a inclusión en Rede Natura deste territorio marcou como acción principal a restauración e conservación do territorio. O problema radica fundamentalmente nas restricións que propietarios e propietarias din ter sobre as súas leiras e, por outra banda, que os prezos por metro cadrado ofrecidos pola Xunta para comprar terreos e incorporalos ao parque son insuficientes.

Propietarios

Actualmente, as persoas con propiedades na área de As Fragas do Eume teñen unha menor ou maior liberdade de acción nos seus terreos. Devanditas propiedades segundo a posición que ocupen dentro do parque natural. En total, segundo a asociación de Propietarios Fragas do Eume, son 9.125 hectáreas as que cobre leste reservorio de bosque atlántico europeo. Unhas 432 hectáreas conforman a zona de reserva e outras 3.300 hectáreas serían as destinadas a “uso limitado” onde se poderían realizar tarefas agrarias, forestais e gandeiras.

Pero o punto da discordia está na aprobación do Plan Reitor de Uso e Xestión (PRUX). Este plan debería haber aprobado en 1.999, dous anos despois da creación do parque natural (xullo de 1997). Con todo, devandito documento apareceu vinte e cinco anos despois, o que para movementos ambientalistas foi unha mostra de abandono do parque desde a Xunta e, ademais, trátase dun PRUX “pouco ambicioso” para estes movementos.

A outra cuestión relacionada co PRUX está en que si se amplía o parque nalgúns casos sería necesaria a expropiación de terreos. Aquí é onde os veciños e veciñas consideran que se lles está “menosprezando” desde o goberno autonómico. Cal é o motivo? “En 1994 (primeiras expropiacións) pagaron a 700 pesetas o metro cadrado (1,75€ metro cadrado)” di Anxos Pita da asociación Propietarios Fragas do Eume.
 

Actualmente, o orzamento do goberno galego é de 1.100.000€ e o prezo por metro cadrado sería de 0,92€. En principio, este último sería un prezo co que iniciar conversacións, pero rumores apuntan a que puidese ser a metade. Desde Propietarios Fragas do Eume apuntan unha táboa de prezos que varían segundo o tipo de leira. Si é un lugar de monte baixo, 0,35€ metro cadrado, terreos con pendente, entre os 0,70 e os 0,60€. Por último, esixen información sobre o impacto ambiental e económico do rescate de carbono nas máis de 9.000 hectáreas do parque, xa que senten que este aspecto foi ignorado.

Estado das cousas

Vecinos e veciñas critican a falta de comunicación desde a Xunta e, por tanto, a falta de diálogo. Es por iso que reclaman reunións coa conselleira de Medio Ambiente e a directora xeral de Patrimonio Natural para así aclarar a situación. Todo iso, ademais, coa intención tamén de sinalar os prexuízos que puido causar a declaración do parque (denuncian ataques de lobo a gando), e reclaman que se pague compensacións dignas pola madeira e o terreo. O que non desexan é que se actúe de forma retorta, “comprando vontades e negociacións porta a porta”.

Os e as propietarias de terreos afirman non estar en contra do parque pero queren melloras na xestión. Non queren que persoas alleas entren en leiras privadas a levar froita, sinalan que o cobro dunha entrada, aínda que sexa simbólica, permitiría a incorporación de bos servizos. É por iso que “sen os propietarios” o parque non estaría en condicións ante a falta de xestión pública. E por último, non queren renunciar aos seus dereitos como propietarios.
 

Por último, critican que fondos europeos destinados a compensar limitacións ambientais non se aplican en Galicia, mentres si se usan noutro punto como Doñana. Acusan á Xunta de incumprir normativas autonómicas e europeas vixentes desde 2004. Ante a falta de resposta autonómica, os propietarios planean levar o seu caso a Bruxelas para denunciar o que consideran unha situación insosteible para centos de familias afectadas polas políticas de conservación ambiental.