Colexio de Psicoloxía: A saúde mental é clave para os dereitos humanos e está lastrada polas listas de espera

A crecente visibilidade de problemas como a depresión, a ansiedade ou a tensión levou a unha maior concienciación social. Con todo, o acceso a profesionais no sistema público de saúde segue sendo limitado. Segundo o COPG, as longas listas de espera para atención psicolóxica reflicten unha carencia estrutural que non se resolveu a pesar dos avances na percepción social da saúde mental.

Os últimos datos sobre as listas de espera para atención psicolóxica no SERGAS revelan unha situación preocupante. En toda a comunidade autónoma, os tempos de espera para a primeira consulta cun psicólogo clínico poden chegar até un ano, mentres que para a segunda consulta poden transcorrer até seis meses.

A situación é particularmente grave na área sanitaria de Vigo, onde se concentra o 30% dos pacientes en lista de espera para psiquiatría, a pesar de que esta área só representa o 20% da poboación galega. En Vigo, hai 3.171 persoas esperando unha primeira valoración de saúde mental, a cifra máis alta rexistrada até a data. O tempo medio de espera nesta área é de 113 días, case catro meses, o que supón máis do dobre que hai un ano. . Ademais, en Vigo, 741 persoas levan máis de seis meses agardando a súa primeira cita, o que representa o 90% das longas esperas en toda Galicia.

O Colexio insiste en que aínda que a conversación sobre saúde mental deixou de ser un tabú en moitas contornas, e termos antes marxinais agora forman parte do discurso público, a accesibilidade aos servizos segue sendo un desafío. Na súa opinión, a falta de recursos no sistema sanitario galego dificulta a atención temperá e agrava o sufrimento de quen enfrontan problemas emocionais graves.

O Colexio tamén salienta que o vínculo entre a saúde mental e os dereitos humanos debe ser central no debate. Situacións de desigualdade, pobreza ou exclusión social na comunidade galega aumentan a vulnerabilidade psicolóxica de certos colectivos, como mulleres vítimas de violencia, persoas en desemprego ou maiores en situación de dependencia.

Un cambio na percepción, pero non nos recursos
A inclusión por primeira vez dun apartado específico sobre saúde mental no Barómetro Sanitario do Centro de Investigacións Sociolóxicas (#CIS) este ano reflicte o crecente interese por esta temática. Con todo, desde o COPG insisten en que o cambio de percepción non veu acompañado de suficientes medidas para garantir o acceso á atención psicolóxica.

A organización aposta por un enfoque integral que combine prevención, tratamento e reflexión colectiva. Só así, argumentan, pódense abordar non só as consecuencias inmediatas dos problemas psicolóxicos, senón tamén as causas estruturais que os orixinan, como a falta de recursos comunitarios ou o impacto das dinámicas sociais e económicas.

O COPG lembra que, aínda que as vulneracións graves dos dereitos humanos adoitan asociar a contextos extremos, como guerras ou crises humanitarias, tamén están presentes na contorna local. En Galicia, a inequidad no acceso a servizos básicos e a precariedade en certos colectivos -como inmigrantes ou persoas maiores - representan ameazas constantes á dignidade.

Para o COPG, defender os dereitos humanos pasa por garantir un sistema sanitario que responda as necesidades psicolóxicas da poboación. Cunha aposta clara pola prevención e a intervención profesional, a entidade chama ás institucións a asumir a súa responsabilidade neste ámbito. "Sen unha atención psicolóxica accesible e de calidade, dificilmente podemos falar de dereitos humanos plenos", conclúen.