Antonio José Valín, bispo de Tui-Vigo: "Esa proximidade que lle vemos ao papa León XIV tamén a transmite en persoa"

O pasado xoves houbo fumata branca co nomeamento de Robert Prevost como novo papa. Como acolleu a designación de León XIV? 

Con moita sorpresa e expectativa, a verdade. Sorpresa porque eu non tiña un candidato como outras veces; expectativa por saber quen era. Pero logo con moita alegría, porque creo que vai na liña de Francisco, coa súa forma de ser, e un home ao que tiven a oportunidade de coñecer en Roma, nun encontro. Iso que vemos, esa proximidade, esa sinxeleza, é o que manifesta en cada encontro. 

Xa lle deu boa impresión nese primeiro encontro entón?

Unha sensación de que é unha persoa normal. Próxima. Unha persoa coa que se pode falar e traballar. Foi un colaborador próximo ao papa Francisco e foi nomeado por el, polo que supoño que segue no seu mesma liña. 

Comparten esa particularidade, xa que a vostede tamén o nomeou bispo o papa Francisco e é obrigado preguntarlle por el. Que valoración fai do seu papado?

Ao papado de Francisco debemos darlle tempo para valoralo tal e como foi. Foi un home que abriu moitos campos, que achegou a figura do papado á xente que viu nel a alguén como eles. Temos que darlle tempo para ver ben todo o que supuxeron estes 12 anos de Francisco. Os documentos e os xestos están aí, pero creo que foi un agasallo para a Igrexa. 

Di que non tiña un candidato claro, pero o conclave resolveuse en cuestión de apenas 24 horas. Resultou elixido un agostiño. Para aqueles que non estamos ordenados, é importante o feito de que sexa agostiño? Existen os “partidos políticos”, por dicilo dalgunha forma, dentro da Igrexa? 

Non. Neste caso é agostiño porque é un relixioso da Orde de San Agustín. Na Igrexa hai unha chea de congregaciones, os cardeais son do clero secular, outros do clero da vida consagrada… Non é importante. Cada un da súa propia historia marca un estilo. Francisco era xesuíta e así se revelou na súa traxectoria. O que un vive reflícteo, pero non significa nada máis aló diso. 

Supoño que este fin de semana tivo unhas palabras sobre o novo papa durante as súas misas. Que mensaxe mandou aos fieis?

Desde que saíu nomeado o que lle digo á xente é que temos que acollelo non só como a un home, senón como ao home que nos manda Deus para presidir a toda a Igrexa. Acollelo significa escoitalo, seguilo e colaborar con ese proxecto que vai levar adiante, cada un desde onde estea e desde o seu estilo, pero acollelo. E vivir este momento como un reto e unha oportunidade para crecer como Igrexa e seguir camiñando. Desde logo é un momento interesante, porque sempre que se empeza algo novo resulta apaixonante. E si temos en conta toda a bagaxe anterior, moito mellor. 

Vostede leva só uns meses como Bispo de Tui-Vigo. Ten 57 anos, é aínda novo. A idade de Leon XIV tamén foi comentada. Cre que é un dos seus valores, que o seu maxisterio poida ser longo tendo en conta a súa idade?

Si, espero que si, que sexa longo e que poidamos gozar del moito tempo. Que sexa un papa novo tamén dá esperanza no sentido de que poderemos compartir con el moitas cousas, de que poderá levar adiante eses proxectos que considere bos para a Igrexa. Non sempre é o mesmo elixir a alguén mozo que a alguén maior, aínda que con iso un nunca sabe. O outro día falábase de Xoán XXIII como un papa de transición, cando foi un home que fixo un gran labor. 

Os REFUXIADOS, O PAPEL DA MULLER NA IGREXA...

Subliña que é un momento interesante, pero o novo pontífice terá que abordar moitos retos. Na súa carta, vostede dixo que era momento de comezar “Un tempo novo, de Igrexa compartida e sinodal”. Ve á Igrexa realmente unida ou existe unha fractura profunda entre as ás máis progresistas dentro da Igrexa e aquelas faccións máis conservadoras?

Non. Creo que o importante agora mesmo na Igrexa é ese estilo sinodal que nos abriu Francisco, que significa que todos somos corresponsables na Igrexa, que todos desempeñádevos un papel, que a voz de cada un ten que ser escoitada. Iso non deixa de ser un reto, que xa se está facendo, pero que hai que seguir potenciando e ampliando. 

Que na Igrexa hai distintas sensibilidades? Claro que si, como en calquera colectivo. Sobre todo, nun como este, que é tan grande. Pero por encima destas historias sempre está, e iso vímolo neste conclave onde supoño que cada un dos cardeais opinará dunha maneira, está a comuñón eclesial, que é o que realmente interesa. Con distintos estilos, pero todos tentando remar no mesmo barco. 

Un dos aspectos sobre os que predicou con máis énfases o papa Francisco foi a axuda aos refuxiados e migrantes. Nun momento de crise como o que vivimos nese sentido, con exemplos como as guerras de Ucraína ou Gaza ou as migracións desde o norte de África, cre que se está facendo pouco esforzo e que habería que atender máis detidamente a ese legado de Francisco I?

O papa abriu un camiño que é moi difícil. O tema dos refuxiados, a acollida, as guerras… Hai que seguir potenciándoo e traballándoo moito máis. O ideal é que ninguén teña que saír da súa terra escapando dunha situación negativa buscando un modo de vida. O ideal é que todo o mundo poida vivir en paz, con xustiza e dignidade. Para chegar a iso fai falta camiñar moito máis. Os papas pon o seu gran de area? Si, sen lugar a dúbida. Pero non é un traballo dos papas, é de toda a sociedade, e fai falta seguir profundando.  

Tamén temas como o papel da muller na Igrexa ou a relación coa comunidade LGTBI parece que terán un lugar central durante o papado de León XIV. Ao seu xuízo, cara a onde debería camiñar a Igrexa neste sentido? Debería ser máis inclusiva? 

Francisco insistía nun aspecto como a acollida. Sobre aí temos que traballar e León XIV seguirá nese sentido. Agora mesmo é certo que acaba de aterrar. Aínda que fose colaborador de Francisco non é o mesmo se prefecto dun dicasterio que o papa da Igrexa. Agora ten que aterrar e, aos poucos, enfrontando todos os distintos temas. Iremos vendo.

Vostede de aterrar sabe bastante. Leva só uns meses á fronte do bispado e o cambio é significativo para alguén procedente da Mariña. Que tal polo sur de Galicia?

A verdade que moi ben. É un cambio, claro que si. É un cambio xa non só xeográfico, que estou xusto na outra esquina de Galicia con relación á miña terra, senón que é un cambio, sobre todo, existencial, pois non é o mesmo ser un cura de parroquia que bispo nunha diocese. Creo que a acollida está a ser boa, sinto moi acollido e formando parte da xente de Tui-Vigo.

O PAPA EN SANTIAGO?

Volvendo ao novo papa, que outros asuntos cre que poderán marcar o papado de León XIV? Vostede estudou un máster en comunicación cristiá. Cre que a Igrexa debería ter máis presenza en redes, por exemplo?

A Igrexa está a facer desde hai anos un esforzo para ter presenza en redes. Como tantas presenzas se fai de forma plural, pero a Igrexa sempre debe facer un traballo de comunicación, con todo o que fai e de mostrar aquelas iniciativas que se fan dentro. É un tema recorrente e no que fai falta profundar.

O próximo Ano Santo é en 2027. Cre que poderemos ver a León XIV algún día en Santiago? Si ten liña directa con el pode proporlle unha visita…

(Risa) Non, non teño liña directa, pero independentemente diso, non o sei. Supoño que entre a axenda que deixou pendente Francisco e as moitas peticións que seguro empezaron a chegar ao Vaticano estes días…aos poucos terá que escoller e ver as súas prioridades. 

É certo que o Xacobeo é unha ocasión estupenda para vir a España e, en concreto, a Galicia. Tamén se falaba no seu momento, e non podo dicir como de certo era aquilo, que Francisco tiña un gran interese en visitar as Canarias polo tema da acollida aos migrantes e os corredores da dignidade. Irémolo vendo, pero si viñese o papa a Santiago sería unha gran alegría para Galicia e para toda España.