45.000 españois morreron esperando por que se lles recoñecese a dependencia en 2022

Un total de 353.965 persoas están á espera de recibir atención á dependencia, 8.799 menos que en 2021, segundo o XXIII Ditame do Observatorio Estatal da Dependencia, elaborado pola Asociación de Directoras e Xerentes de Servizos Sociais, que advirten de que, a este ritmo, "tardaríanse 35 anos en lograr que non haxa ningunha persoa esperando algún trámite". Ademais, máis de 45.000 persoas dependentes faleceron na lista de espera entre decembro de 2021 e novembro de 2022.

En concreto, hai 131.810 persoas esperando a ser valoradas, 7.214 máis que as 124.596 do ano anterior, e 177.423 co dereito recoñecido pero en espera de recibir atención, 15.923 persoas menos que o ano anterior. A estes súmanse 22.829 persoas con resolución de PIA e que non reciben prestación ou servizo e 21.903 que as CCAA non rexistraron e están pendentes de valorar.

"O incremento orzamentario do Goberno de España non foi suficiente para cubrir os obxectivos do plan de choque: nin a redución da lista de espera nin o incremento nas intensidades. Isto é tremendamente preocupante", manifestou o presidente da Asociación de Directoras e Xerentes de Servizos Sociais, José Manuel Ramírez, este venres, en rolda de prensa.

En concreto, atribuíuno a tres razóns, a primeira, a "desidia e impericia dalgunhas comunidades autónomas que non están a ser áxiles" ou están a ser "tan avaras que recortaron o orzamento" a pesar de recibir máis fondos do Goberno, mostrando unha actitude "inmisericorde".

Outro motivo é, segundo indicou, a "telaraña burocrática" que se reflicte nos 344 días que se tarda en recibir a atención, case un ano. E, en terceiro lugar, apuntou o feito de que, do incremento orzamentario do Goberno en 2022 para dependencia, deixásense sen gastar 55 millóns de euros.

Segundo o documento, o 44,6% das persoas desatendidas (80.862) son dependentes con Graos III ou II, é dicir, teñen necesidades de apoio extenso e continuado.

Aínda que por normativa, o prazo máximo para resolver un expediente sitúase en seis meses (180 días), actualmente, tárdanse 344 días de media, e cinco comunidades superan os 12 meses (Canarias, Andalucía, Murcia, Estremadura e Galicia).

En calquera caso, o informe tamén pon de relevo que hai 91.295 persoas atendidas máis que a comezos de 2022. Neste sentido, os autores apuntaron que tras os anos "desastrosos" de pandemia, "o plan de choque constata un cambio de tendencia".

Por territorios, as comunidades con maior 'limbo da dependencia', é dicir, con máis persoas pendentes de recibir prestación, son: Cataluña (27,1%), A Rioxa (18,9%) e País Vasco (17,5%); e as que menos, Castela e León (0,18%), Castela-A Mancha (3,71%) e Aragón (4%).

SERVIZOS CADA VEZ MÁIS 'LOW COST'

Doutra banda, os autores do estudo indican que as prestacións e servizos son cada ano "máis 'low cost' e insuficientes" para as necesidades das persoas en situación de dependencia. Así, por exemplo, sinalan que as prestacións económicas por coidados familiares teñen un importe medio mensual de 234,96 euros; e a prestación vinculada para abonar unha praza de atención residencial oscila entre 445,5 euros ao mes (Grao II) e 550,8 euros ao mes (Grao III).

Así mesmo, engaden que a axuda a domicilio presenta unhas intensidades horarias medias de 33,45 horas ao mes, 57,1 horas ao mes para os grandes dependentes, o que representa dúas horas e media diarias de luns a venres, unha intensidade "claramente insuficiente", segundo os autores do Observatorio.

Ademais, dos datos despréndese que, durante o período interanual comprendido entre decembro de 2021 e novembro de 2022 faleceron 45.360 persoas nas listas de espera da dependencia --19.661 persoas pendentes de resolución de grao de dependencia e 25.699 sen poder exercer os seus dereitos--. Isto supón que diariamente falecen máis de 124 persoas dependentes sen chegar a recibir prestacións ou servizos. "Un 20% de persoas faleceron esperando", lamentaron os autores.

Doutra banda, o ditame sostén que, por primeira vez, o custo global do sistema superou os 10.000 millóns de euros, chegando a 10.495 millóns de euros; e engade que o custo directo das prestacións e servizos entregados durante 2022 ascende a 9.717 millóns de euros, dos cales, 7.723 millóns foron asumidos polas Administracións Públicas e o resto (1.995 millóns) achégano as persoas usuarias en forma de copago regulado (20,5%).

Do gasto público directo en dependencia en 2022, o informe precisa que a Administración Xeral do Estado aumentou en 1.842 millóns de euros o financiamento, chegando ao 33,9%, mentres que as CCAA reduciron a súa achega e diminúen a súa porcentaxe de financiamento até o 66,1%.

Os autores do estudo destacan que o recorte acumulado da Administración Xeral do Estado en dependencia, ao que puxo fin o Plan de Choque, foi de 6.321 millóns de euros.

Neste sentido, subliñan que o Goberno de España "cumpre" co aumento orzamentario do Plan de choque para a Dependencia pero "a burocracia e a impericia dalgúns gobernos autonómicos non permiten lograr o obxectivo da redución da lista de espera, incrementar as prestacións e servizos e nin sequera executar o incremento orzamentario".

En concreto, denuncian que, no primeiro ano do plan de choque, dez gobernos de comunidades autónomas "fixeron caixa" co incremento orzamentario: Aragón, Canarias, Castela e León, Castela A Mancha, Estremadura, Galicia, Rexión de Murcia, Comunidade Foral de Navarra, País Vasco e A Rioxa.

Desta forma, os autores do informe indican que "só" hai 15.923 persoas menos en lista de espera que, sumadas ás 38.807 do ano 2021, non alcanzan as 60.000 que expuñan como obxectivo o primeiro ano, e avisan que, ao ritmo do último ano tardaríanse once anos en lograr a plena atención.