Alumnado NEAE: un especialista para centos de nenos e nenas en Galicia

Os diferentes trastornos que pode sufrir o alumnado, sobre todo no ensino obrigatorio, poden marcar unha gran diferenza entre os resultados de devandito alumnado e o resto. Por iso, cando se verificou a existencia da dislexia, TDAH ou a discalculia, os diferentes organismos educativos deberon tomar cartas no asunto e emendar erros como considerar a este alumnado como incapaces, rebeldes ou vagos. Desta forma, as autoridades educativas han ido identificando co tempo aos nenos e nenas NEAE, aqueles que necesitan dun apoio específico para desenvolver o seu currículo escolar. No caso galego, la Consellería de Educación ten equipos externos de orientación para a avaliación de casos e en total son catro, un por provincia. Este número de equipos é considerado insuficiente para a cobertura das necesidades, polo menos, dos 1.000 centros públicos que existen en Galicia ademais de concertados e privados que soliciten o apoio destes equipos. 

FALTAN PROFESIONAIS

Os centros de ensino obrigatorio en Galicia adoitan ter polo menos unha persoa especializada en orientación. Esta tarefa divídese na organización da atención á diversidade, o plan de acción tutorial e o programa de orientación académico e profesional. O primeiro aspecto, a atención á diversidade, é o que atende ás necesidades do alumnado vulnerable ou con dificultades para aprender. Este traballo faise en equipo entre orientación, dirección do centro e o profesorado. Todo debido a que estes menores necesitan iso “apoio” mesmo fóra do horario escolar.
 

Cabe sinalar que en Galicia hai centros concertados que non dispoñen de orientadores entre o seu equipo. Nese caso, recórrese aos equipos externos da Xunta de Galicia que contan con varios profesionais, cada un deles cunha especialidade. Con todo, a existencia dun equipo por provincia é considerada como moi deficiente polos sindicatos educativos. E aínda que o número de alumnos váiase reducindo, os equipos externos non conseguen cubrir as necesidades que se presentan ao longo do curso. En 2024 o número de alumnos e alumnas en toda Galicia superaba lixeiramente os 300.000 con 31.600 profesores e profesoras. 

Pero centrándonos nos orientadores de novo, a escaseza de recursos humanos e elementos é o problema máis perentorio para estes profesionais. “Cada provincia debería contar con máis dun equipo” sinala Laura Arroxo, CIG-Ensino. Isto evitaría que especialidades cubertas por un único profesional quedasen vacantes por baixa laboral, xubilación, etc., deixando a toda Galicia só con tres profesionais para toda a comunidade. 

CONSECUENCIAS

Apuntouse que algúns centros concertados non contan con orientadores, por iso recorren a estes equipos externos da Xunta. Foi o caso de Chus, nai de tres fillos en Ferrol. O caso da súa filla mediana, TDAH e dislexia, pode ser un exemplo do que sucede cando non se contan cos recursos humanos e materiais necesarios. 

Despois dun periplo por diversos especialistas, públicos e privados, á súa filla confirmáronlle dislexia grazas á intervención dun destes equipos externos. O centro concertado no que estudaba a nena non dispuña de orientador e remitíana ao SERGAS e o servizo de saúde facíao á súa vez ao centro educativo. Finalmente, recorreu a un neurólogo privado o cal si detecto e diagnosticou a dislexia da menor. 

No medio, Chus solicitara a avaliación do equipo externo, con todo, ata que estes especialistas puideron atender á súa filla xa pasara un ano e medio. “A especialista non puxo reparos aos diagnósticos do neurólogo nin do SERGAS”, polo cal, recoñecéuselle dislexia á menor. Que ocorrera para unha avaliación tardía e que obrigara á alumna a repetir segundo de primaria? Non había persoal suficiente para atender a todos os centros da provincia da Coruña (sobre 600). “Somos tres orientadores para seiscentos centros” dixo a orientadora á nai. 

A situación é tal que en moitas ocasións o número de casos atendidos é tan reducido que poden ser só catro os menores atendidos nun só curso. Desta forma, hai un número moi elevado de nenos e nenas esperando unha avaliación en primaria que, posiblemente, pasen a secundaria sen habela realizado e déanse de cheo cun sistema no que non encaixan. Por tanto, a atención temperá vólvese imprescindible como tamén é imprescindible o aumento no número de profesionais para atender en tempo e forma aos menores con necesidades especiais de apoio educativo.