Policías nacionais: perda de autoridade ou unha sociedade máis violenta?

Está a perderse respecto ou medo á Policía? Desde o Sindicato Unificado de Policía (#SUP) respóndese a esta pregunta asegurando que os axentes das FFCC de Seguridade son obxecto de agresións dentro dun contexto máis amplo. Este contexto é o que inclúe as agresións tanto a persoal sanitario, educativo, vixiantes de seguridade e colectivos que reflictan algún grao de autoridade. Os casos máis graves en relación ás intervencións policiais adóitanse dar cando unha persoa ou máis, están baixo os efectos de estupefacientes ou alcol. Isto pode volver violenta á persoa e aínda máis cando se trata de levar acabo un rexistro en busca de drogas, armas e outro tipo de operativos. Realizar o engrilletamiento ou a contención dunha persoa pode volver unha situación perigosa a pesar de que o ou a axente leve a protección necesaria.

QUE SUCEDE?

“Cada vez hai máis detencións por falta ao principio de autoridade” sinalan do SUP. “Entre 2019 e 2024 o número de detidos por desobediencia aumentou un 60%”. Non son poucos os casos nos que este tipo de agresións levan a xuízo e onde se espera que haxa unha sentenza proporcional ao delito. Con todo, non é estraño que a condena sexa por delito leve de lesións “cando se debería abrir instrución por atentado contra axente da autoridade”.
 

E con todo, a Fiscalía Xeral sinala que basta con actos que xeren "temor racional de sufrir dano" no axente, mesmo sen contacto corporal. O gritar ameazas de morte a un axente é un exemplo disto último. Pero chegado o momento do xuízo, o tribunal pode dubidar ante o que é un acto de intimidación grave sen violencia física. A xurisprudencia mostra tendencia a priorizar a protección funcional sobre a física. O Tribunal Supremo confirmou en 2022 que, por exemplo, cuspir a un axente constitúe atentado, aínda que non cause dano médico.

Doutra banda, debemos ter en conta que hoxe día o simple feito de ter un teléfono móbil permite subir ás redes sociais vídeos que “poden estar nesgados” ou “descontextualizados”, en referencia a intervencións policiais. Fronte a isto “os policías non levamos cámaras que nos permitan gravar o feito delituoso”. O uso de cámaras corporais podería rebater denuncias por violencia en intervencións.

PROTECCIÓN

O artigo 550 do Código Penal castiga con penas de 1 a 4 anos de prisión a quen agridan, intimiden gravemente ou opoñan resistencia activa a axentes en exercicio das súas funcións. A última reforma tipificó a distinción entre resistencia pasiva e activa. A resistencia activa inclúe forcejeos, empuxóns ou intentos de liberación durante unha detención. Considérase atentado e leva penas de prisión. A resistencia pasiva incluiría quedar inmóbil ou negar a identificar e isto tramítase como infracción administrativa.

A parte das interpretacións xurídicas está o elemento de protección persoal. Aínda que leven protección como chalecos, luvas anticorte, defensas e fundas contra furtos, a cuestión está na formación. “Até agora non temos formación continua en horas de servizo, si hai cada tres meses probas de tiro” din desde o SUP. Con todo, isto non vai acompañado de formacións específicas para realizar técnicas de autoprotección ou a colocación de grilletes.
 

En relación a isto último, son os propios axentes quen realizan formación por propia iniciativa, moitas veces paga do seu peto. Aínda así, parece que esta percepción está a cambiar e é posible que esta formación continua en horas de servizo incorpórese aínda que non se coñecen datas exactas para iso.
 

En definitiva, as cuestións relativas á seguridade e integridade dos axentes de Policía Nacional están ligadas a que se aplique a formación continua dentro de horas de servizo. Por outra banda, a incorporación de cámaras corporais permitiría a verificación das intervencións e o seu contraste con outras versións. E por último, considérase necesario considerar profesión de risco o traballo de policía.