Transportistas asinan paz "en falso" con Ence pero a fábrica de Pontevedra segue en folga

A actividade regresou ás portas de Ence en Galicia e Asturias. Tras máis de dúas semanas de parálises, os transportistas de madeira en rolo depuxeron a folga, pero o ambiente está lonxe de ser tranquilo. O acordo alcanzado o pasado 6 de novembro en Vilalba foi cualificado polos unha parte dos propios afectados como "totalmente insatisfactorio" e de "sabor agridoce", pechando unha crise só en aparencia mentres se agrava outra: a dos despedimentos dentro da propia factoría de Pontevedra.

O conflito estalou o 23 de outubro, coincidindo coa entrada en vigor da nova normativa estatal que permite o transporte con 44 toneladas. Ese mesmo día, Ence comunicou a súa intención de aplicar novas tarifas que, na práctica, supuñan pagar o mesmo por transportar 44 toneladas que o que abonaba antes por 40. A reacción foi inmediata: preto de 300 camións galegos e asturianos cesaron a súa actividade, bloqueando a entrada de materia prima ás plantas de Pontevedra e Navia en protesta polo que consideraron un "abuso" amparado na nova lei.

A dureza negociadora da pasteira enmárcase nun contexto financeiro extremadamente delicado para a compañía. Lonxe dos beneficios doutros anos, Ence acumula xa catro trimestres consecutivos de malos resultados. A empresa rexistrou unhas perdas de 22 millóns de euros no nove primeiros meses de 2025, un esborralle drástico si compárase cos 41 millóns de beneficio do mesmo período do ano anterior. A dirección achaca este xiro á caída do prezo da celulosa nos mercados internacionais e á depreciación do dólar, un escenario que a obriga, segundo argumenta, a aplicar severas medidas de contención de custos.

Precisamente esa contención de custos abriu unha segunda fronte de conflito, esta vez interno. Mentres os transportistas negociaban en Vilalba, o comité de empresa de Ence Pontevedra anunciaba as súas propias mobilizacións. Os traballadores da factoría de Lourizán están convocados a doce xornadas de folga para protestar contra o despedimento colectivo anunciado pola dirección, que planea suprimir 39 postos de traballo na planta galega e outros 97 na asturiana de Navia. Os sindicatos cualificaron a medida de "traizón", acusando á empresa de incumprir os seus compromisos de investimento e emprego en Galicia.

O acordo que puxo fin ao paro dos madeireiros, por tanto, asínase neste clima de máxima tensión. O pacto é complexo e, segundo varias asociacións de transportistas, enganoso. Ence aceptou manter a tarifa por tonelada que pagaba antes do 23 de outubro, pero só até un máximo de 42 toneladas. Para a carga extra que permite a nova lei, a empresa impuxo unha nova fórmula de cálculo: por cada tonelada engadida a partir da 42 (é dicir, a 43 e a 44), a compañía só abonará un extra do 2% sobre a tarifa total que se pagaba polo porte de 42 toneladas.

Levado a cifras, o prexuízo para o transportista é evidente. Si un porte de 42 toneladas pagábase a 1.050 euros (a 25€/t), un de 44 toneladas debería custar 1.100 euros. Con todo, co novo cálculo, Ence só paga 1.092 euros. Ese "invento", como o chamaron algunhas asociacións, supón que as toneladas que máis esforzo custan ao camión abónanse a preto da metade do prezo que lles correspondería. Para a empresa, esa pequena porcentaxe supón un aforro de custos millonario no seu volume total de transportes; para o autónomo, supón asumir máis gastos sen ver rendibilidade.

Un precedente que acende as alarmas

A Unidade Galega de Transportistas Vieiro, presente na asemblea de Vilalba, foi clara ao cualificar o resultado de insatisfactorio. Moitos transportistas galegos aseguran sentir enganados, manifestando que non foron coñecedores da substancial rebaixa que implicaba a fórmula do 2% até o último momento, e que esta non foi explicada coa claridade suficiente. Consideran que a negociación se pechou "en falso" e non descartan que as mobilizacións poidan reactivar a curto prazo.

A Plataforma Nacional do Transporte foi máis aló, sinalando o caso de Ence como a "primeira gran sinal de alarma" das consecuencias da lei de 44 toneladas, unha norma á que se opuxeron frontalmente. Acusan á pasteira de aproveitar a lei para impor un abuso sistemático e de converter o progreso en explotación. A indignación dos transportistas fundaméntase en que non se tivo en conta o incremento nos custos que supón levar máis peso. Mover 44 toneladas dispara exponencialmente o gasto en combustible, o desgaste de pneumáticos e do propio vehículo, e aumenta os tempos de carga e descarga.

Aínda que os camións volveron a cargar madeira para as plantas de Pontevedra e Navia, o conflito está lonxe de terminar. Tanto as asociacións galegas como as nacionais advirten que a loita só empezou. O temor no sector é que o acordo con Ence sente un precedente perigoso e que outros grandes cargadores en España sigan o exemplo da pasteira. Por iso, avisan, manteranse vixiantes e non descartan que as mobilizacións sexan reactivadas se a situación non se reverte.