A crise do ovo en Estados Unidos déixase notar en Galicia: temos suficientes pero máis caros

Con ou sen cebola? Hai quen lle botan chourizo ou atún. Tamén hai quen a prefire ‘estilo Betanzos’ e quen a piden ben selladita. Hai mil formas de facer unha tortilla e, para iso, sempre é necesario cascar uns cantos ovos, anotados sempre na lista da compra. Con todo, algúns teñen difícil atopar este alimento que é a base de moitos menús. En Estados Unidos chegaron ao momento de demandar a Europa que aumente as exportacións de ovos ao atravesar unha crise sen precedentes. A morte de millóns de poñedeiras pola gripeaviar arrasou unha gran cantidade de explotacións no país norteamericano, onde mesmo o seu presidente, Donald Trump, tomou partido tratando de alcanzar a paz con países como Dinamarca, co que mantén unha tensa relación polas súas ambicións imperialistas sobre Groenlandia, a cambio de que os daneses comercien os seus ovos con eles, sendo esta unha baza negociadora que non esperaba o país escandinavo. 

Esta situación pode deixar a moitos sen os seus ovos con bacon, ou sen tortitas, ou sen bizcocho, ou sen tantos e tantos alimentos que dependen deste produto. En establecementos de EE.UU. tomaron medidas radicais como racionar a cota por cliente, que teñen que enfrontar prezos polas nubes. As políticas arancelarias de Trump non axudan ao seu país a saír dunha crise que ten coa orella posta a moitas empresas europeas, pendentes do desenvolvemento de acontecementos que poida provocar un aumento das exportacións se finalmente calla a ‘doutrina do ovo’.

RAZÓNS DUNHA CRISE ANUNCIADA

Unha das firmas que están a seguir con atención esta crise é Campomayor, unha das produtoras máis importantes do país que, desde a súa granxa de Palas de Rei, producen preto de 1 millón de ovos ao día nun percorrido de 80 anos de historia. Rodrigo García, director comercial de Campomayor, non oculta os “desafíos” que enfrontou a industria do ovo recentemente e que foron “principalmente, debido a factores como a gripe aviaria”. 

Con todo, a mortalidade das aves é só a punta do iceberg nun sector acosado polo incremento dos custos de produción coa subida que experimentaron os pensos ou a enerxía tras o inicio da Guerra de Ucraína -considerado o celeiro de Europa- mentres a demanda do produto segue disparada. 

“En mercados como Estados Unidos estas circunstancias xeraron unha presión significativa sobre a oferta, o que levou a que se busquen solucións a través de importacións desde outras rexións, incluída Europa”, razoa García, á vez que puntualiza que en caso da compañía lucense “habemos traballado para garantir un abastecemento estable, reforzando a eficiencia na nosa produción e colaborando estreitamente cos nosos provedores e clientes”.

“A pesar das tensións no mercado, mantemos o compromiso de ofrecer un produto da máis alta calidade, asegurando a continuidade da subministración en todos os ámbitos”, asevera. No entanto, estas “tensións”, como di, poden dinamitar a posición privilexiada de España na produción de ovos, xa que a nivel europeo e internacional é un dos máis relevantes. 

ESPAÑA E GALICIA Á cabeza

“O noso país atópase entre o tres principais produtores da Unión Europea, cunha produción anual que supera os 1.000 millóns de ducias de ovos. Isto sitúanos como un mercado estratéxico tanto para o abastecemento interno como para a exportación a outros países que dependen da subministración europea”, recalca. Por iso, pensar nunha hipotética epidemia de gripe aviaria en España como a que azouta a Estados Unidos podería romper a boa dinámica que atravesa o produto español. 

Concretamente, Galicia ten “un papel cada vez máis relevante dentro do sector”, gañando terreo fronte a rexións como Castela-A Mancha ou Aragón que, tradicionalmente, lideraron a produción. “As empresas galegas han sabido diferenciar apostando pola calidade, a innovación e o benestar animal e Campomayor non queda fóra desta tendencia”, reivindica García. 

En calquera caso, a gran pregunta que se fan hoxe todos é si existe un verdadeiro risco de desabastecemento nas despensas dos supermercados. Para responder a isto hai que facer unha radiografía á situación actual, onde a escaseza de ovos vén marcada por “o resultado dunha combinación de factores que afectaron á industria”.

“Un dos principais motivos é, sen dúbida, a gripe aviaria. Os brotes detectados en varias rexións do mundo tiveron un impacto significativo na produción, reducindo así a oferta de ovos no mercado. Europa e España han implementado estritos protocolos de bioseguridad para minimizar estes riscos, pero a situación segue sendo un desafío nalgúns países”, resume García. 

E SI DÁSE UN BROTE E GALICIA?

Galicia non é allea a estes brotes e, de feito, detectáronse colonias de aves silvestres onde a presenza da gripe aviaria supuña un serio risco para a saúde, xa que podía saltar sen dificultade a explotacións ao aire libre e, de aí, a outros animais domésticos e, mesmo, a humanos, tal e como advirten as principais autoridades sanitarias, que levan moito tempo alertando de que a próxima pandemia pode esconder detrás dunha gripe aviaria que podería mutar e resultar moi contaxiosa entre as persoas. 

Para minimizar riscos, e considerando, como testemuñan desde Palas de Rei, que “a gripe aviaria é unha preocupación constante no sector avícola”, tanto as empresas como a Xunta de Galicia aplicaron medidas recentemente a fin de tratar de cortar a posibilidade de que se poidan dar grandes brotes. 

“Seguimos con gran atención calquera medida que as autoridades sanitarias establezan para conter a enfermidade. A Xunta de Galicia tomou precaucións tras a detección de brotes en aves silvestres, algo que é fundamental para evitar a súa propagación ás explotacións avícolas”, subliña García, á vez que engade que no caso da súa empresa non sufriron restricións que si se decretaron en municipios das Rías Baixas, por exemplo. Igualmente, desde Campomayor reiteran que aplican “de maneira estrita todas as recomendacións e normativas de bioseguridad”.

SEN RISCO DE DESABASTECEMENTO, PERO SI DE ENCARECEMENTO

Ante o panorama actual, e a pesar de que as alertas se acenderon nun coloso como Estados Unidos, García insiste en que “en España, e en particular en Galicia, o escenario é diferente”, ao ser o mercado interno en España o prioritario tendo en conta que as exportacións están en crecemento, pero moi lonxe do nivel que podería desestabilizar a cadea de subministracións, algo que só se contempla no caso de que a exportación a terceiros países experimentase un salto considerable ou se anunciasen restricións na produción. 

Nese suposto “podería traducir nun axuste da oferta dispoñible a nivel nacional, o que, inevitablemente, afectaría os prezos”, asumen desde Campomayor, aínda que puntualizan que a súa prioridade é “manter a estabilidade da nosa produción e garantir o abastecemento en condicións competitivas, pondo sempre en primeiro lugar o abastecemento nacional”. 

No entanto, esa escalada de prezos levámola vendo desde hai tempo. A Organización de Consumidores e Usuarios advirte que desde abril de 2024 a ducia de ovos de categoría M encareceuse de media un 25%, marcado polo salto rexistrado en cuestión de semanas tanto polas voces alarmistas que chegan desde o outro lado do Atlántico como pola corrente especulativa que vén dando dun tempo para acó ante o temor dunha gran crise neste sentido. 

Subidas, ademais, que se rexistraron nos considerados “ovos de menor valor”, aqueles máis pequenos e de prezo máis accesible. Tampouco existen grandes diferenzas nas subidas en aspectos coma se os ovos son de galiñas campeiras, de gaiola ou ecolóxicos. Todos eles rexistran repuntes no prezo segundo os datos da propia OCU.

Sen importar o contexto, o que non cesa é a “fame” dos consumidores, algo que non se escapou aos rexistros das compañías, que perciben ese aumento significativo no consumo de ovos que traspasa fronteiras. Unha subida que tamén está motivado por factores como o feito de que este produto é “protagonista” en “as dietas dos consumidores” por “o seu alto valor nutricional e proteico”, sendo esta fonte de valores moito máis barata que a carne ou o peixe. 

“O ovo é un produto versátil que está moi presente, desde sempre, nas cociñas de todo o mundo e actualmente vivimos unha tendencia á alza clara”. O obxectivo no máis curto prazo é tratar de salvar todos eses inconvenientes que xurdiron nos últimos anos neste momento de incerteza económica, co encarecemento dos custos de produción, algo que marcou a loxística de moitas empresas e que foi da man co aumento dos prezos, o que converteu unha tarefa como facer a compra nunha cuestión de ovos.