Denuncia colectiva de AFESTEL a Stellantis por motores Puretech defectuosos: "Non hai outro caso igual con tantos afectados"

"Existen dous tipos de motor Puretech: os que se romperon e os que se van a romper". Así de crúa debuxan a realidade os afectados polos motores defectuosos de coches do grupo Stellantis en modelos de Peugeot, Opel ou Citroëon. Os vehículos que experimentan a avaría do motor cóntanse por miles e son aínda moitos os usuarios que viven alleos ao feito de que o que lle pasou ao seu turismo non é un caso excepcional, senón que son moitas as persoas que sufriron o mesmo e que, agora, nunha gran mobilización, expoñen levar o caso á xustiza, co avogado coruñés Christian Díaz como a cara visible deste litixio que encabeza a Asociación de Afectados Stellantis (AFESTEL). 
 

Aínda que é o bufete Avogados e Consultores o que asumiu esta causa, Díaz insiste en que eles levan o apartado legal, pero que as chamadas e consultas deben dirixir sempre á web de AFESTEL, que é onde se vertebra cada caso e indícase quen poden adherir á demanda e de que maneira para coordinar o número de afectados, que non deixou de crecer desde a fundación deste colectivo que conta xa con máis de 6.000 socios.

As DIFICULTADES DUNHA DEMANDA COLECTIVA

O desenvolvemento dos acontecementos para que bote a rodar este caso nos despachos non foi sinxelo. Díaz, experto en dereito empresarial, admite que o caso lle chegou pola súa experiencia no sector en preitos similares e porque foron moitas as consultas ao longo dos anos de afectados por episodios semellantes. Con todo, ao ver a estrutura de AFESTEL e considerando as dimensións do caso, estimou que podería tratar dun litixio interesante si podíanse compartimentar as fases das potenciais demandas, coa recepción dos afectados desde a plataforma e o envío de cada sumario, se corresponde, ao despacho de avogados.

No entanto, a figura da demanda colectiva non se estila moito en España, porque o sistema non é o mesmo que o de, por exemplo, Estados Unidos. No sistema nacional permítese que varios afectados por unha mesma causa poidan agrupar e presentar unha única demanda para defender os seus dereitos, o cal ten vantaxes en termos de eficiencia e aforro de custos, pero cunha dificultade extra: ningún caso é idéntico.

Desde o punto de vista xurídico, a gran dificultade neste caso é que “non se pode homoxeneizar o perfil do demandante”. Porque si, todos os vehículos poden revestir o mesmo defecto e pode tratar dun defecto de fabricación tanto dun Peugeot como dun Opel relacionado cos motores Puretech 1.0 e 1.2 -chamados "pudretech" polos afectados-, pero “non todos teñen o mesmo mantemento”. 

“Non é o mesmo alguén que seguiu as instrucións de mantemento ao pé da letra que alguén que tardou dous anos máis do estipulado en cambiarlle o aceite ao coche”, ejemplifica Díaz. Neste sentido, consideran que a firma pode agarrar a esta circunstancia, ao feito de que cada coche foi tratado dunha maneira diferente, para considerar que o afectado é, polo menos, corresponsable da avaría do motor.

Nesta clase de demanda colectiva os afectados por un mesmo feito solicitan unha compensación económica polos danos e prexuízos sufridos. Neste caso, varios afectados poden unir nun só procedemento, ou ben, como ocorre aquí, nunha asociación de consumidores pode reclamar en nome dos seus membros. 

Pero en España non calquera grupo de persoas pode presentar unha demanda colectiva. As persoas ou entidades con legitimación activa, como esta agrupación de afectados, é a que acaba coordinando aos membros e os que se poden sumar posteriormente á causa. Por isto mesmo os interesados deben dirixir sempre a AFESTEL -ou por medio do mail info@puretechlegal.com- para expor a súa circunstancia particular e analizar si corresponde dentro da defensa dos dereitos dos consumidores. Os afectados que non estean representados na demanda colectiva non se benefician das posibles indemnizacións se non se adhiren ao procedemento.

TRES ELEMENTOS CLAVE

De feito, con respecto a esta demanda, hai unha serie de elementos a ter en conta. O primeiro ten que ver co propio defecto do motor e todas as consecuencias derivadas: un consumo excesivo de aceite, substitución de pezas, reparacións… “Todo debe acreditar. Todas as facturas e demais documentación debe incorporar no informe de cada caso”, insiste Díaz. “Hai quen ten todo, pero outros afectados non teñen nada. Para iso hai que encadrar cada caso na súa categoría correspondente”, manifesta o letrado.

Outro elemento é a desvalorización do valor do coche. Os coches afectados por este defecto perden un valor moito maior do que deberían ter, considerando que todo coche usado perde valor con respecto ao prezo orixinal no momento da compra. Os prezos que fixa o mercado na actualidade poden ser un bo termómetro para considerar en que punto atópase cada vehículo -dependendo da antigüidade, os seus extras, os quilómetros…- e onde debería establecer sen este fallo crítico polo que ningún negocio de compravenda quere adquirir estes vehículos. 

Logo están os “danos morais”, máis difíciles de acreditar porque “entran cuestións subxectivas”. “Hai quen se toma mellor este problema e hai quen llo toma peor. Hai quen depende dese coche, para outros o seu vehículo é a única propiedade que teñen”.  

A xuízo de Díaz, non hai un caso igual en todo o planeta. “Vimos outras marcas que enfrontaron procesos similares, pero nunca tantos afectados, en tantos coches, en tantos modelos distintos…”, explica. Ademais, noutras casas automobilísticas os problemas resolvíanse dunha forma que, por agora, Stellantis non concede. E é que no caso dos Puretech “non existe lugar á reparación”. 

“Outras marcas tiñan un defecto e podía reparar. Aquí non e provoca un fallo que aniquila o motor. Aquí hai que cambiar todo o motor: desmóntase, límpase, vólvese a montar…”, razoa. Nese sentido, Díaz estima que, se houbese unha forma sinxela para reparar o defecto, Stellantis xa asumise esa responsabilidade. 
 

Desde o punto de vista da enxeñaría o de Puretech é un motor moi ben considerado. “Isto dincho todos os enxeñeiros consultados. Pero todos recoñecen o mesmo defecto: a degradación da correa de distribución que se empapa co aceite e a gasolina acábase mesturando e amola a correa, cos pequenos fragmentos de microplástico que se soltan e poden averiar moitas partes do motor e até o sistema de freado”. Así, e como apuntaban a este diario os afectados, o que provoca este motor é que “o mantemento dun Peugeot sexa o mesmo que o dun Lamborghini”. 

“A recomendación é que os coches con este motor fagan moitos quilómetros e viaxes longas. Isto mitiga o impacto da degradación. O problema vén en usos para desprazamentos curtos e diarios, porque aí é cando sofre o coche e degrádase máis a correa de distribución. Vémolo en coches con 10.000 quilómetros”, apunta. En calquera caso, no momento de abrir o capó nun taller por unha eventual avaría, algúns afectados recorreron a un perito para que sexa testemuña no momento no que se abre o motor para a súa inspección, unha posibilidade que recomendan os togados.  
 

HABERÁ ACORDO EXTRAXUDICIAL?

Por agora, as conversacións con Stellantis para tratar de lograr un acordo extraxudicial foron positivas. “Foron encontros bos, mostráronse serios, amables”, recoñece Díaz sobre a relación que até agora mantivo coa marca. No entanto, é difícil calibrar si será posible chegar a un entendemento co equipo xurídico de Stellantis en España porque dependen en gran medida da apreciación que realicen dentro do conxunto do grupo.

Agora mesmo non é só a división de España a que está a lidar con grupos de afectados, senón que en practicamente cada país de Europa reprodúcese esta circunstancia. Algunhas estimacións falan de até 4 millóns de afectados no continente. Cada departamento legal leva as súas propias negociacións e agora a incógnita é saber que camiño deciden transitar desde AFESTEL: manter a vía legal en España ou unir ao proceso que tamén se abriu en Francia, onde está a sede da compañía e de onde proceden a maioría destes motores defectuosos. 
 

Os contactos que o bufete español ha mantido co seu homólogo no país veciño, un gabinete liderado polo xurista Cristophe Leguevaques e que leva a miles de afectados, serviron para demostrar a boa sintonía que existe entre as dúas partes, o que podería facer que a opción de concorrer todos nun preito conxunto en Francia gañe enteiros. “Falamos dunha marca que podemos considerar barata, accesible para moitas economías, non son coches de alta gama. Por iso o número de afectados é tan grande”, xustifica.

Por outra banda, o feito de que os motores fosen fabricados e os coches matriculados antes do nacemento do actual Grupo Stellantis -que xurdiu da fusión de PSA e Fiat Chrysler Automobiles- non é un impedimento. “Cando tivo lugar a fusión Stellantis adquire un compromiso con todos os clientes das marcas anteriores”, incide Díaz, polo que Stellantis non podería escurrir o vulto nese suposto. 
 

Os AFECTADOS CRITICAN O TRATO DE STELLANTIS

Hai outra cuestión a considerar e que achegan os afectados, que é o trato que recibiron até agora por parte de Stellantis. Os denunciantes consultados por este diario critican a “desatención” á que foron sometidos, mentres que noutras marcas déronse casos “moito máis amables”. 

Ten que ver o poder adquisitivo dos afectados con esta diferenza na cortesía da marca? O descrédito para Stellantis pode ser maiúsculo e o golpe a firmas como Citroën ou Peugeot pode ser demoledor si, ademais de probar que efectivamente tiñan constancia de que existía este fallo de deseño, os afectados fan pública a mala relación entre os clientes e a marca. A pesar de todo, Díaz lembra que fallos deste calibre tamén se poden dar en casas automobilísticas de renome e que ninguén pode escapar do infortunio: “Podes comprar un coche moi bo e que teña un fallo descoñecido. Esas cousas pasan”. 

Por agora, Stellantis decidiu gardar silencio e o destino destes coches condenados á rotura do motor foron mercados secundarios fóra do circuíto europeo. Por outra banda, hai que considerar a todos eses particulares que no seu día venderon estes coches afectados de segunda man e que pasarían a ser tamén responsables, o que embrolla, máis si cabe, todo este conflito e engade un novo subgrupo de afectados.

O compromiso que adquiriu o bufete de Avogados e Consultores é que o proceso, que está en marcha, sairá adiante. “Todos os integrantes de AFESTEL que acreditaron as avarías e pasan o corte están dentro do proceso. Non quedará ninguén fóra”, conclúen.