A caza non é capaz de conter ao xabaril, que xa provoca 11 accidentes ao día en Galicia

O número de accidentes de tráfico provocados por xabarís en Galicia alcanzará a finais de 2025 unha media superior a 11 sinistros diarios, segundo as previsións do grupo de traballo da Xunta para a xestión da fauna silvestre. Este dato confirma a tendencia á alza nos incidentes con este animal, despois de que en 2024 rexistrásense 10,6 accidentes ao día nas estradas galegas.

A situación, considerada xa crítica polo sector agrario, centrou este martes unha reunión do grupo interdisciplinar que coordina as medidas para controlar a poboación de xabarís na comunidade. No encontro, as organizacións agrarias Unións Agrarias (UU.AA.) e Sindicato Labrego Galego (#SLG) expresaron o seu rexeitamento a que se siga delegando “toda a xestión” do problema nos cazadores, unha estratexia que, aseguran, “demostrou non ser eficaz”.

Os representantes do sector alertan ademais da crecente preocupación polos casos de peste porcina africana (PPA) detectados recentemente en fauna silvestre de Cataluña, aínda que por agora non se expandiu a outras rexións.

Un modelo esgotado

Desde o Sindicato Labrego Galego, o seu portavoz Brais Álvarez advertiu que os propios cazadores recoñeceron na reunión que “están ao límite” e que non poden asumir máis responsabilidade. Por iso, considerou ineficaz a medida de reducir as taxas aos tecores —terreos cinegéticamente ordenados— que consigan completar a súa cota de capturas. “Esa estratexia non resolverá o problema de fondo”, subliñou.

Nunha liña similar pronunciouse o dirixente de Unións Agrarias, Félix Porto, quen alertou de que os sinistros xa se achegan a dez accidentes diarios, sen contar con novembro e decembro, os meses con maior concentración, entre un 30% e un 40% do total anual. Porto cre que o ano terminará “por encima do once”.

Para este sindicato, existe unha necesidade “imperiosa” de diminuír a poboación de xabarís en Galicia. Con todo, denuncia que a caza non pode ser a única solución, nin sequera coa declaración de emerxencia cinexética vixente en máis do 80% do territorio. Unións propón a creación de cuadrillas profesionais de control e a aplicación doutros mecanismos técnicos e administrativos que permitan actuar con maior eficacia.

Os cazadores galegos veñen advertindo nas últimas semanas que a situación co xabaril é de “praga” e “límite”, e que, tal e como está exposto agora, non poden asumir en solitario o control da especie. Mentres a Xunta reforza a vía cinexética con emerxencias e novas modalidades de caza, as entidades de caza reclaman máis medios, planificación e corresponsabilidade doutras administracións.

Pola súa banda, o #SLG expuxo a posibilidade de bonificar ás granxas en extensivo dentro das convocatorias de axudas públicas, para que dispoñan de fondos suficientes para reforzar peches e executar obras de protección fronte ao animal. Tamén propuxo o uso de gaiolas de captura, elementos disuasorios ou mesmo a castración química como ferramentas complementarias para conter a expansión do xabaril.

Ademais, desde o mundo cinexético sublíñase que o xabaril se converteu nunha “auténtica praga” en Galicia, con presenza habitual en cidades, praias e zonas comerciais, e que a presión social recae sobre os cazadores mentres a especie se expande e aumentan os accidentes de tráfico e os danos agrícolas. Por iso reclaman que a Xunta e o Goberno central asuman máis liderado, financien medidas estruturais e definan unha estratexia nacional fronte ao xabaril e ao risco de peste porcina africana, en lugar de limitar a “abrir máis días de escopeta”.

Novas modalidades de caza

O grupo de traballo para a xestión do xabaril está formado por representantes de diversas administracións e entidades: o Ministerio de Transportes, a Axencia Galega de Infraestruturas, a Garda Civil de Tráfico e o Seprona, ademais da Policía Autonómica, as Consellerías de Medio Rural e Sanidade, a #Fegamp, a Federación Galega de Caza, as sociedades de cazadores e os sindicatos agrarios.

No seo desta reunión, a Consellería de Medio Ambiente presentou unha serie de propostas que inclúen, ademais da redución de taxas aos tecores máis activos, a incorporación de novas modalidades de caza, como a caza ao salto, ao rececho ou en man, co obxectivo de aumentar a presión sobre a especie e diversificar as técnicas de control. 

A directora xeral de Patrimonio Natural, Marisol Díaz, presidiu a sesión e mostrouse disposta a estudar estas modalidades alternativas. Díaz defendeu os incentivos e bonificacións, como a exención de taxas aos tecores que cumpran integramente a súa cota anual de capturas. Subliñou que a intención da Xunta é premiar aos colectivos máis comprometidos coa xestión responsable do problema.

Durante a reunión, a responsable autonómica lembrou que a limpeza de terreos, cunetas e infraestruturas nas contornas urbanas e periurbanos corresponde aos concellos, e instou á #Fegamp a lembrar aos concellos as súas obrigacións legais nesta materia. Mantivo que a influencia de zonas abandonadas ou cubertas de maleza na proliferación de xabarís é directa, ao ofrecerlles alimento e lugares de acubillo. Neste punto, apelou a unha maior implicación municipal na xestión de biomasa e maleza para evitar que os animais se acheguen ás zonas poboadas.

Coordinación nacional pola peste porcina africana

Outro dos temas abordados no encontro foi a preocupación crecente pola peste porcina africana (PPA). Aínda que até o momento só confirmáronse casos en Cataluña , a Xunta defende que se trata dun problema de alcance nacional que esixe unha resposta coordinado entre comunidades e administración central.

Marisol Díaz pediu aos representantes do sector agrario afrontar a situación con tranquilidade, destacando que as autoridades catalás dan a enfermidade por controlada. No entanto, a Consellería considera que a prevención debe ser unha prioridade nacional, dado o enorme impacto que un brote descontrolado podería ter no sector porcino galego, un dos alicerces da produción agroalimentaria da comunidade.

Neste sentido, lembrou que o Goberno galego ha solicitado a convocatoria urxente dunha Conferencia Sectorial específica, coa participación dos ministerios de Agricultura, Pesca e Alimentación, e de Transición Ecolóxica e Reto Demográfico. O obxectivo é coordinar medidas homoxéneas en todo o país, tanto no control da fauna como na resposta sanitaria ante posibles novos focos.

Díaz insistiu en que o esforzo económico e loxístico non pode recaer só nas comunidades autónomas, senón que debe ser compartido polo conxunto do Estado. Segundo a súa formulación, unha estratexia común e coordinado permitirá actuar con maior eficacia e previr o risco de propagación a outras zonas.  advirten os expertos, reflicte unha crecente descompensación ecolóxica que non se resolve unicamente con medidas cinexéticas.