Galicia entra na carreira dos chips fotónicos co impulso á fábrica viguesa de Sparc

A futura planta de produción de Sparc en Vigo recibiu hoxe  unha forte inxección económica que garante a súa construción e posta en marcha. A empresa, con sede no Parque Tecnolóxico de Valladares, conta co apoio de investidores institucionais como a a Sociedade Española para a Transformación Tecnolóxica (SETT) e, segundo coñeceuse este martes, Indra. A principal empresa de defensa de España achegou máis de 17 millóns de euros, consolidando o proxecto como unha das apostas do plan europeo para reforzar a autonomía tecnolóxica en materia de microchips.

A compañía tamén foi beneficiaria de axudas públicas a través de programas nacionais como o PERTE Chip, que reforzan o plan industrial coa creación dunha sala branca —espazo libre de partículas para producir dispositivos electrónicos de alta precisión— e un centro de investigación especializado. A estes investimentos súmanse fondos europeos e galegos, o que eleva o respaldo financeiro total a máis de 30 millóns de euros.

Sparc fabricará semiconductores fotónicos, unha tecnoloxía que usa a luz (en lugar da electricidade) para transmitir información dentro dos chips. Estes dispositivos permiten velocidades moito máis altas, menor consumo de enerxía e unha transmisión de datos máis eficiente. Son especialmente útiles en sectores como as telecomunicacións, os centros de datos, os sistemas cuánticos, a automoción, a defensa e a biomedicina.

A empresa traballará con materiais como o arseniuro de galio, o fosfuro de indio e o nitruro de galio, compostos fundamentais para aplicacións onde o silicio convencional non é suficiente. Por exemplo, permiten construír sensores ultrasensibles, radares avanzados, compoñentes para redes 5G ou dispositivos ópticos usados en diagnósticos médicos.

Este tipo de chips non se producen actualmente en grandes cantidades en Europa, polo que Sparc cubrirá un baleiro estratéxico. A súa planta poderá producir unhas 1.500 obleas ao ano, con decenas de miles de chips por cada unha, e espera ser unha das poucas no continente con capacidade para traballar con este tres materiais.

Desde a súa creación en 2022, Sparc construíu un consorcio con entidades públicas e privadas. A través de acordos coa Universidade de Vigo, está a formarse unha cátedra dedicada á fotónica e prepárase a capacitación do persoal técnico e investigador necesario para a planta. Ademais, a Zona Franca de Vigo cedeu o terreo e xestionado os primeiros pasos administrativos e loxísticos para a súa construción.

A nave, de máis de 4.000 metros cadrados, xa comezou a edificar e prevese que estea operativa en 2026. Para entón, Vigo converterase nun polo tecnolóxico con capacidade para atraer novas empresas e xerar emprego especializado. O proxecto espera crear varios centos de postos de traballo directos e moitos máis indirectos, relacionados con servizos, mantemento, loxística e formación.

O CEO e fundador, Francisco Díaz-Otero, prevé que a planta –situada no Parque Tecnolóxico de Valladares– produza o seu primeiro arseniuro de galio en 2025 e amplíe a fosfuro de indio en etapas posteriores. A compañía informou que espera estar plenamente operativa na primeira metade de 2026.

Que son os chips fotónicos?

Os chips fotónicos, tamén coñecidos como circuítos fotónicos integrados (PIC), son unha tecnoloxía revolucionaria que utiliza a luz (fotóns) en lugar de electróns para procesar e transmitir información. A diferenza dos chips electrónicos tradicionais, que dependen de sinais eléctricos, estes dispositivos empregan compoñentes ópticos como láseres, moduladores e guías de ondas para lograr un rendemento superior. 

Entre as súas principais vantaxes destacan a súa velocidade, que pode ser até 300 veces maior que a dos chips convencionais, un consumo enerxético máis baixo debido á menor xeración de calor, e unha maior resistencia ás interferencias electromagnéticas. Estas características fanos ideais para aplicacións avanzadas como intelixencia artificial, telecomunicacións e computación cuántica.

A fabricación destes chips combina técnicas da microelectrónica con materiais especializados, como arseniuro de galio (GaAs), fosfuro de indio (InP) e nitruro de galio (GaN), que son clave para o desenvolvemento de compoñentes activos como láseres e detectores. Tamén se utiliza silicio sobre sílice (#Sos) polo seu baixo custo e facilidade de integración. O proceso de produción realízase en salas brancas, contornas altamente controladas para evitar contaminación. 

No mercado internacional, os chips fotónicos xa superan os 4.000 millóns de euros, cun crecemento acelerado pola demanda en telecomunicacións, centros de datos e automoción. Asia domina actualmente a fabricación, pero Europa e Estados Unidos están a impulsar proxectos para reducir esa dependencia. Por exemplo, España lanzou o PERTE Chip, mentres que en EE. UU. o consorcio AIM Photonics fomenta a colaboración entre empresas, universidades e o goberno.

As aplicacións destes chips son diversas e transformadoras. En telecomunicacións, melloran o rendemento das redes 5G e os centros de datos. En computación cuántica, permiten operacións a temperatura ambiente, reducindo custos. En automoción, son esenciais para sistemas LIDAR en vehículos autónomos, e en defensa úsanse en radares avanzados. Ademais, teñen aplicacións biomédicas, como biosensores de alta precisión.