Cargas pesadas, nova guía oficial sobre como manexarlles para acabar coa primeira causa de lesións no traballo

O INSST, organismo crave do Ministerio de Traballo, presentou unha versión renovada da súa Guía Técnica sobre Manipulación Manual de Cargas. Este documento busca reforzar a prevención en sectores como a construción, a sanidade ou a loxística, onde levantar ou mover obxectos pesados é parte do día a día. A actualización adapta as normas do Real Decreto 487/1997 ás necesidades actuais, ofrecendo métodos diversos para avaliar riscos segundo o tipo de tarefa. Tamén incorpora un apartado especial para o traslado de persoas en contornas sanitarias, un avance que responde as demandas do sector.

Durante a xornada de presentación, expertos dos centros nacionais do INSST destacaron a urxencia de actuar fronte aos trastornos musculoesqueléticos. Aitana Garí, directora do organismo, subliñou que estas doenzas supoñen o 78% das enfermidades profesionais en España. Aínda que os accidentes por sobreesfuerzos baixaron un 4,8% en 2024, con 156.898 casos fronte aos 164.876 de 2023, aínda representan o 29% do total de baixas laborais.

Impacto na saúde laboral

Os sobreesfuerzos físicos son o principal motivo de accidente con baixa no país. Sectores como a hostalaría, a limpeza ou o mantemento enfrontan un risco constante debido a tarefas que implican empuxar, arrastrar ou soster cargas sen apoio mecánico. A guía do INSST propón solucións prácticas, desde mellorar a ergonomía até axustar os métodos de traballo, para reducir estas cifras alarmantes.

Compromiso coa prevención

A nova guía alíñase coa Estratexia Española de Seguridade e Saúde no Traballo 2023-2027, que prioriza contornas laborais máis seguros. O INSST aposta por un enfoque integral, con especial atención ás pequenas empresas e a sectores con alta presenza feminina, como o coidado de persoas ou a asistencia doméstica, onde os riscos ergonómicos son notables. Este esforzo reflicte a necesidade de ferramentas que fagan a prevención máis accesible e efectiva.

Nun contexto onde as baixas por problemas musculoesqueléticos non dan tregua, a actualización desta guía marca un paso cara á protección dos traballadores. Con todo, o desafío segue sendo aplicar estas medidas no día a día das empresas.

Consellos crave para manexar cargas pesadas
 

• Adoptar posturas correctas: Manter as costas rectas e flexionar os xeonllos ao levantar obxectos. Evitar xiros bruscos do tronco e suxeitar a carga preto do corpo para reducir a tensión muscular.
• Asegurar unha contorna axeitada: Verificar que o espazo estea despexado, con solos antiescorregadizos e boa iluminación. Organizar as cargas para facilitar o seu acceso e evitar movementos innecesarios.
• Usar técnicas seguras: Ao empuxar ou arrastrar, aplicar forza de maneira uniforme e aproveitar o peso corporal. Para o traslado de persoas, empregar dispositivos de apoio e coordinar con outros traballadores.
• Fomentar a formación: Capacitar aos traballadores en técnicas de manipulación e concienciar sobre a importancia de pausas regulares para previr fatígaa.
• Planificar a tarefa: Antes de manipular unha carga, avaliar o seu peso, tamaño e forma. Comprobar si é posible usar equipos mecánicos, como carretillas ou guindastres, para minimizar o esforzo físico.
• Evita cargar a man sempre que sexa posible
  Usa equipos mecánicos ou axudas técnicas para mover obxectos pesados.
• Avalía os riscos antes de actuar
  Considera o peso, forma, estabilidade e agarre da carga, ademais da contorna e as condicións físicas da persoa.
• Carga preto do corpo e á altura da cintura
  Manipular obxectos afastados do corpo ou por encima dos ombreiros aumenta o risco de lesións.
• Coidado cos pesos excesivos
  Máis de 25 kg considérase potencialmente perigoso. As cargas deben pesar menos en función de idade, sexo e condicións da contorna.
• Evita posturas forzadas e xiros do tronco
  Move os pés para virar e mantén as costas rectas. Non flexións nin vires o corpo mentres cargas.
• Planifica o traxecto
  Asegúrache de que o solo estea estable, sen obstáculos, ben iluminado e con temperatura axeitada.
• Alterna tarefas e respecta os descansos
  Manipular cargas de forma continua fatiga os músculos e aumenta o risco de lesións.
• Utiliza calzado e roupa axeitada
  O calzado debe ser antiescorregadizo e protexer os pés; a roupa non debe entorpecer o movemento nin enganchar.
• Infórmache e fórmache correctamente
  Aprende as técnicas seguras e coñece os riscos de cada tarefa. A formación práctica é clave.
• Consulta e participa
  Os traballadores deben ser escoitados e participar na mellora da seguridade no seu posto.