Os aranceis de Trump: a Casa Branca non quere Ribeiro

O “Make America Great Again” é simplemente unha consigna en recordo das vacas gordas de cando EEUU abastecía a todo o hemisferio occidental. Todo iso hai tempo que desapareceu e precisamente cunha administración republicana, a do presidente Richard Nixon. Alemaña, Francia, Gran Bretaña e Xapón, en primeiro lugar, se reabastecieron e empezaron a exportar os mesmos produtos que EEUU. Agora son a UE e os BRICS quen xorden como potencias económicas rivais (no caso dos segundos, sobre todo China). Isto creou o marco perfecto para que o actual presidente do país norteamericano haxa anunciado a intención de impor aranceis do 25% a numerosas importacións. Isto, en teoría, para defender aos produtores do seu país baixo un discurso que soa a populista e irrealizable xa que podería prexudicar aos intereses de EEUU e aos intereses globais, os cales inclúen a Galicia si ou si.

BUSCANDO O POR QUE

A administración Trump anunciou a súa intención de impor aranceis do 25% a diversos produtos importados. O terror apoderouse tanto dos Estados Unidos como dos seus socios comerciais, incluíndo a Galicia. Que motivos esgrime o presidente estadounidense para aplicar estas medidas? Existen razóns de peso máis aló das políticas?

Hai quen ve detrás desta decisión unha estratexia multilateral que busca abordar varios obxectivos ao mesmo tempo. O primeiro punto é a máis que aludida “seguridade nacional”, un mantra repetido por todas e cada unha das administracións que se asintan en Washington. Dentro deste concepto Trump incluíu á inmigración ilegal e ao tráfico de drogas, dous argumentos que crearon un clima hostil sobre todo cara ao seu veciño do sur, México. Pero tamén creou friccións con Canadá, país ao que Trump acusa de ser unha entrada ao fentanilo en Estados Unidos.

Os aranceis buscan unha presunta protección ás industrias consideradas estratéxicas pola administración federal. Non é a primeira vez que o neoyorkino di sentir preocupación pola dependencia de Estados Unidos na importación de materiais críticos como minerais, metais, químicos, etc., considerados esenciais para a defensa nacional e a resiliencia industrial.

Trump está a xogar co “orgullo americano”, aquel que sentía o país a finais dos 1940 até a metade dos 1960, cando Estados Unidos era o fabricante global. Unha vez que se liberalizaron as economías occidentais, a maioría de empresas estadounidenses empezaron unha progresiva migración (deslocalización) en busca de lugares máis baratos para instalar. Trump espera que coa súa política arancelaria incentívese a produción nacional, diminuíndo a dependencia de produtos estranxeiros e fomentando a creación de empregos locais. Con todo, a día de hoxe a moitas empresas con sede en EEUU resúltalles máis a conta continuar fóra do territorio patrio.

En relación co anterior, a administración Trump busca contrarrestar “prácticas desleais” como subsidios ilegais e dumping, especialmente de países como China, creando produtos dentro das fronteiras das barras e estrelas.

E GALICIA QUE PINTA EN TODO ISTO?

O Informe Mensual de Comercio Exterior do ICEX en xullo de 2024 apuntaba a un incremento do 63,5% nas exportacións ao mercado dos EEUU, e en decembro do mesmo ano soben ao 71,7%. Por tanto, e vendo as porcentaxes, a política arancelaria que busca implantar Trump pode afectar seriamente a diversos sectores económicos.

O sector metalúrxico vería unha importante redución nas súas cifras, sobre todo o sector do aluminio e o do aceiro. Lembremos que Alcoa é unha multinacional estadounidense, como lle afectaría a decisión de Trump á conta de resultados da factoría de San Cibrao? Pero non só está Alcoa, en total hai 80 empresas que exportan derivados destes metais a Estados Unidos, con vendas que alcanzaron os 42,5 millóns de euros en 2023.

A Asociación de Industrias do Metal e Tecnoloxías Asociadas de Galicia (#Asime) expresou preocupación polo impacto potencial en sectores como a automoción, a industria aeroespacial e a fabricación de maquinaria especial e eólica.

Vaiamos ao terreo agroalimentario e empecemos polo viño. Estados Unidos é o principal mercado fóra da UE para os viños galegos, con máis de tres millóns de litros exportados na última campaña. Os aranceis poderían encarecer o viño galego reducindo a súa competitividade no mercado estadounidense e, aínda que afecten a outros exportadores de viño, algúns deles poderían non sentir tanto o golpe dos aranceis como o viño galego. Entre eles están países como Australia, Sudáfrica ou Arxentina cuxos viños poden resultar máis económicos que os da UE.

Doutra banda, as exportacións gandeiras, sobre todo os derivados cárnicos e lácteos poderían reducir o seu volume en canto a ingresos. En 2024, Galicia exportou derivados cárnicos por valor de 2,4 millóns de euros a Estados Unidos.

En tal caso, algúns empresarios pediron fortalecer as relacións comerciais con Estados Unidos, reclamando á Unión Europea negociar intensamente para evitar a imposición de aranceis, argumentando que prexudicarían tanto a Europa como a Estados Unidos.

A imposición de aranceis por parte de Estados Unidos afectaría a sectores crave e reduciría a competitividade dos produtos galegos no mercado estadounidense. A colaboración entre autoridades e o sector empresarial será crucial para mitigar estes efectos e atopar solucións.