Novas enfermidades no gando, a cabana galega fronte á EHE e a lingua azul

Os e as gandeiras galegas non poden disimular a súa preocupación ante a aparición de novos casos tanto de lingua azul como de EHE. Aínda que coa primeira existe xa unha certa experiencia (o primeiro caso en Galicia detectouse en 2007), a segunda é de presenza recente, detectar o primeiro caso coñecido en 2022. Aínda que esta é unha data relativamente próxima, as farmacéuticas crearon vacinas para facerlle fronte, aínda que na maioría dos casos este medicamento está aínda en fase experimental. Desta forma, algunhas comunidades aínda dubidan en aplicala ou non e noutras, os gandeiros aplicaron as vacinacións de forma voluntaria. En tal caso, é necesario esperar á evolución desta nova solución química para saber si realmente funciona. Con todo, débese insistir na preocupación dos e as gandeiras debido aos custos que supoñen os tratamentos pero sobre todo as posibles perdas tanto en carne como en leite para as explotacións afectadas. 

LINGUA AZUL E EHE

O primeiro caso de EHE recoñeceuse en Galicia o ano pasado mentres que a presenza da lingua azul deixouse sentir hai quince anos. Esta última afecto á cabana gandeira presentando lesións hiperémico-hemorráxicas en mucosas, pezuñas e tamén a nivel muscular desenvolvendo ao mesmo tempo úlceras na pel. A EHE afecto á cabana bovina de forma que o gando perde apetito, presenta dificultades ao respirar, hemorraxias na pel e outros tecidos.

“A lingua azul e a EHE transmítense por unha especie concreta de mosquitos. Realmente non afecto aos humanos en caso de consumir leite ou carne” di Félix Porto, de Unións Agrarias (#UUAA). “A verdadeira afectación é a perda de ingresos e a xeración de gastos motivados por estas enfermidades que minguan a economía dos e as gandeiras”. 

No caso da EHE estamos ante unha enfermidade complexa e cunha sintomatología variable. “Os animais sofren cojeras, abortos e outras patoloxías. É un virus moi complexo que implica a morte de animais e por tanto, a perda de carne e leite” di Isabel Vilalba do Sindicato Labrego Galego (#SLG). Está a falarse de perdas cuantiosas pois ou ben hai que comprar novas cabezas de gando ou os tratamentos son custosos e o animal non é rendible mentres está convalecente. 
 

A convalecencia, por tanto, implica que non se pode vender a carne nin o leite dese animal. “Si véndese un animal enfermo é para sacrificar e destruír directamente” indica Porto. E é que no caso de touros sementais cuxo prezo poida estar en 3.000 euros, si o gandeiro recupera algo “poden ser 400 euros se llo compran para sacrificalo” di Vilalba. E é que, aínda que a lingua azul afecto con máis virulencia a ovinos e caprinos, si a sumanos a EHE, con máis afectación no gando bovino, neste último temos unha incidencia moito maior en Galicia, territorio produtor de leite en cru sobre todo para vender noutros territorios que elaborarán lácteos fermentados, por exemplo. As perdas económicas poden ser moi cuantiosas.

PREVENCIÓN, VACINACIÓN E INDEMNIZACIÓN

Segundo Félix Porto, actualmente non se poden facer cálculos e ofrecer unha media de perdas dentro do sector gandeiro galego. O SLG sinala que a Consellería de Medio Rural contabilizou 350 animais mortos, aínda que cren que esta cifra non reflicte a debida dimensión do problema. E é que, para unha contabilidade de cabezas mortas necesitaríase a todo o equipo de veterinarios de Medio Rural e posiblemente máis persoal. 

“O ano pasado xa vimos o que pode facer a EHE sobre o gando, este ano poderíase materializar unha campaña de prevención pero non houbo nada” sinala Vilalba. Para o SLG, Medio Rural permaneceu ausente sen enfrontar ao problema da EHE. “É necesaria a diagnosis do gando e para iso necesítase persoal, moitas granxas non puideron recibir a tempo esa diagnosis por falta de veterinarios. Uns están de vacacións e os que están a traballar están excedidos”.

Sobre a vacinación do gando, no caso da lingua azul realizouse en animais maiores de 3 meses. “A vacina para a EHE chega tarde aínda que nalgunhas comunidades xa vacinaron, con todo, esta solución debese ser aplicada nun momento que, co paso do tempo, permitísenos observar si ofrece ou non unha boa evolución” di Porto. 

“Houbo algún caso en que se vacinaron animais xa enfermos de lingua azul coa vacina correspondente” di Vilalba, que engade: “non se debe vacinar animais xa enfermos, isto implica un aumento das baixas entre a cabana gandeira”. O que implica perdas económicas importantes e mostra falta de criterio científico.

En canto ás axudas e fórmulas para evitar a quebra de explotacións gandeiras. Reivindicouse aplicar o mecanismo de lucro cesante por falta de ingresos ante a perda de animais. Ademais, hai coincidencia en que Medio Rural non mostra ningunha axilidade en canto a ofrecer axudas a gandeiros. “Din que necesitan a activación destas axudas por parte do Ministerio de Agricultura e Pesca” explica Porto. “Con todo, si Medio Rural posúe os orzamentos e ten as competencias necesarias para facelo, que poña en marcha unha solución inmediata, áxil, rápida”.

“Débese revisar granxa por granxa as perdas reais de cada explotación, de debe cuantificar a perda de ingresos e valorar a activación de mecanismos como lucro cesante” subliña Vilalba. Unha explotación pode gastar 400 euros en medicamentos e gastos veterinarios pero a morte do animal supón a perda total de beneficios.