Celulosas como Altri non garanten emprego local a longo prazo, advirten ecoloxistas de Portugal

Arlindo Marques  volveuse viroso en Portugal cos seus vídeos nos que mostraba o río repleto de espuma en 2018. A industria -socia maioritaria da macrocelulosa que agora pode instalar en Palas de Rei (Lugo)- sempre negou a responsabilidade e de feito levou a Marques aos tribunais. 
 

Finalmente, tras a vertedura en 2018 en Abrantes, o Goberno de Portugal impuxo dúas multas a Celtejo, filial de Altri, e forzou a recortar temporalmente a produción. Que lle pasou co activista que lanzou a alerta? A celulosa “retirou a súa demanda de indemnización civil por difamación”, explican os seus compañeiros a esta redacción. Desde entón, Marques, coñecido popularmente como “guardião do Tezo”, recibiu varios premios polo seu labor cidadán. 

“O ocorrido no río Tajo pode non ser comparable ao que está a ocorrer en Pas, que descoñecemos. Só podemos achegar algúns consellos desde a nosa experiencia”, explican os compañeiros de Arlindo Marques.

En Portugal, o monocultivo de eucalipto representa o que chamamos un deserto verde. Converteuse nunha especie invasora. A superficie de cultivo segue aumentando”
 

Protexo razoa que é importante valorar as consecuencias destas industrias a medio prazo en todo o país, non só na comarca da planta. “É importante que a poboación de Pas tome nas súas propias mans o seu destino, sen esquecer o destino das persoas e dos territorios circundantes que lles proporcionarán a materia prima. En Portugal, o monocultivo de eucalipto representa o que chamamos un deserto verde. Converteuse nunha especie invasora. A superficie de cultivo segue aumentando, con beneficios crecentes para a industria que comercializa a madeira”, argumentan os ecoloxistas lusos. 
 

A expansión da ‘eucaliptización’ de Galicia é precisamente un dos argumentos crave que enarboran os ambientalistas do país para opor á industria sometida agora mesmo a exame tras a publicación do proxecto no DOG. Outro razoamento dos críticos é o risco de verteduras como o do Tajo e a contaminación da conca do Ulla e, polo tanto, da Ría de Arousa, a zona marisqueira máis produtiva de Europa.
 

Desde protexo, no caso de que a Xunta autorice e o Estado financie finalmente a planta, sinálase que é fundamental vixiar que non se superan os límites de verteduras autorizadas. “É importante coñecer os límites de parámetros permitidos nas licenzas de emisión autorizadas polas autoridades competentes, debendo analizar a súa adecuación, seguimento e cumprimento”, sinalan antes de lembrar que, tras o incidente de 2018, “revisáronse as licenzas e corrixíronse os valores límite dos distintos axentes contaminantes para ter en conta as diferentes condicións estacionais de caudal no río Tajo”.

Seguen as celulosas contaminando o Tajo?  “A situación mellorou moito coa construción dunha nova estación de tratamento de residuos industriais por parte da empresa, dimensionada acorde ao aumento de produción que se estaba producindo”, recoñecen os ecoloxistas portugueses. Con todo, quéixanse de que son necesarios máis avances, como un sistema que permita ao público controlar en tempo real que nivel de verteduras está a producirse.

O principal argumento dos que, como o PP, están a favor da instalación da fábrica de Greenfiber (75% de Altri e 25% do dono de Greenalia) é que crean moitos postos de traballo. Respecto diso, desde protexo matízase que “as poboacións directamente afectadas deben considerar claramente se necesitan industrias que impacten negativamente na ecoloxía dos territorios e, por tanto, no seu benestar ambiental e social ou si, como alternativa, optan por un camiño de desenvolvemento social sostible e con futuro”.

Na súa opinión, a experiencia demostra que a medio prazo “ningunha garante a permanencia do emprego para a poboación próxima xa que pode depender esencialmente de emprego altamente cualificado, residente noutros territorios”. Na súa opinión, apostar por sectores económicos que teñan máis raíces locais garante que o emprego que se cree sexa máis seguro a longo prazo.

Quen está a favor e quen en contra de Greenfiber?

O proxecto de Altri e Greenalia para Palas de Rei está a dividir á opinión pública de Galicia. A favor situáronse a formación política máis votada nese concello e en Galicia, o Partido Popular, a patronal de empresarios de Lugo e a de Galicia, e algún sindicato, como Comisións Obreiras. 

A Xunta, quen debe tramitar a autorización ambiental, tamén deu a entender que está a favor. A conselleira de Medio Ambiente, Anxos Vázquez, cualificou a proposta de “proxecto tractor”. Iso si, advirte que a Administración non dará luz verde se os seus técnicos suspenden o plan de Greenfiber. A política tamén declarou descoñecer as multas impostas por Portugal á filial Celtejo.

En contra situouse o principal grupo da oposición en Galicia, o BNG. Tamén algunhas agrupacións socialistas locais, como a de Chantada. Máis ambiguo foi o PSdeG, que aposta por deixar que os técnicos falen, a pesar de que Xuventudes Socialistas e a Deputación de Lugo, que cogobiernan socialistas e Bloque. A postura socialista é clave pois eles gobernan en Moncloa e o Goberno do Estado ten a chave dos fondos Next Generation. Sen as subvencións europeas, a macrocelulosa non é viable economicamente.

Opostos tamén se mostraron os dous principais sindicatos agrarios de Galicia, tanto Unións Agrarias como #SLG. Ademais, como era de esperar, todo o ecoloxismo galego criticou o plan, entre outros Adega, Equo, Ecoloxistas en Acción ou Verdegaia. A nivel local, O Instituto de Estudos Ulloáns (IEU) e a Plataforma Ulloa Viva son dúas dos colectivos veciñais críticos.