A historia de Manuel Otero, o único galego e español morto no desembarco de Normandía

O cemiterio de Ou Freixo de Sabardes, no municipio coruñés de Serra de Outes, será o escenario este xoves dunha homenaxe a Manuel Otero Martínez, o único galego e español morto no desembarco de Normandía.

No 80 aniversario dunha das operacións militares máis significativas da Segunda Guerra Mundial, o camposanto no que descansan os restos deste galego nado en abril de 1916 que emigrou aos Estados Unidos tras a Guerra Civil e que se enrolou no Exército norteamericano para conseguir a nacionalidade só tres días antes do ataque xaponés á base de Pearl Harbour.

O tributo está organizado pola Asociación Histórico Cultural 'The Royal Green Jackets', que recuperou do esquecemento hai unha década a historia de Manuel Otero, cuxo nome figura nun monólito erixido na praia de Omaha que o recoñece como o único español morto en Normandía.
 

A investigación iniciouse no ano 2013, cando unha sobriña de Manuel Otero púxose en contacto co Museo Militar da Coruña para pedir información sobre o seu tío, de quen aseguraba que falecera o 'Día D' como membro do exército estadounidense.

Nacido en Serra de Outes (A Coruña) o 29 de abril de 1916, Otero viuse sorprendido polo estalido da Guerra Civil española en Santander, onde traballaba como mecánico da mariña mercante.

Como a tantos outros españois, simplemente tocoulle un bando, no seu caso o republicano. A súa familia, en Galicia, permaneceu en zona nacional. Sobreviviu aos anos de guerra e participou en batallas crave como a de Brunete (Madrid). Finalmente caeu prisioneiro e foi encarcerado en Barcelona.

A súa familia moveu as súas influencias no bando vencedor e lograron sacarlle de prisión. Pero ao volver, a guerra cambiara ao pobo e el nunca deixou de estar sinalado por algúns veciños. Por iso decidiu empezar unha vida nova e cruzar o Océano Atlántico para facer as américas, do mesmo xeito que tantos emigrantes galegos. No seu caso foi a Estados Unidos e fixou a súa residencia en Nova York.

Os DIARIOS DA súa NAI
Así o testemuñan os diarios que ía escribindo a súa nai a partir das cartas que recibía do seu fillo emigrante en Estados Unidos. Lograra establecer un negocio en Nova York e empezaba a facer diñeiro. Abandonara a convulsa Europa fuxindo das guerras e comezaba a vivir o soño americano.

Pero Manuel Otero tomou unha decisión que ao cabo significaría o seu final: para conseguir a nacionalidade estadounidense, alistouse de forma voluntaria no Exército. Con apenas seis meses de estancia, lograba ser cidadán americano. A mala sorte volveuse a cruzar na vida deste galego cando tan só tres días despois Xapón perpetrou o bombardeo sobre Pearl Harbour, que provocou que Estados Unidos entrase na Segunda Guerra Mundial xunto ao bando aliado. Era o ano 1941.

Manuel Otero foi enviado dos campamentos de instrución de Estados Unidos a Europa. "Practicamente estivo un ano facendo todos os adestramentos do desembarco, que era unha operación secreta", relatou en 2013 a Europa Press Manuel Arenas, o presidente da Asociación de Amigos do Museo Militar da Coruña e a Asociación Histórico Cultural "The Royal Green Jackets".

Desembarcou na BIG REDE ONE, unha División de infantaría, concretamente foi encadrado no 16 Rexemento de Infantaría destinado a desembarcar na Praia de Omaha, no sector G. Había varios sectores, e un deles era o 'Doc Green', soado pola película 'Salvar ao soldado Ryan'. O único español neses momentos atopábase no outro extremo da praia.

Foi dos primeiros que embarcaron, ao redor do seis da mañá e, como na oscarizada película de Steven Spielberg, Manuel Otero tamén chegou a bordo dunha barcaza. A marea estaba moi baixa nese momento e era moita a distancia a percorrer até o primeiro refuxio. A diferenza doutras praias, o mariscal alemán Erwin Rommel había provisto boas defensas en Omaha. Había minas, obstáculos, gran cantidade de bunkers... A unidade de Otero foi decimada practicamente entre o 60 e o 70 por cento só na area desa praia, entre eles o propio Outeiro.

A súa familia custodiou en silencio durante 70 anos todos os recordos de Manuel Otero, como os documentos que acreditan a concesión da Medalla coa Cruz Púrpura, que ten a súa única irmá viva residente en Como (Italia).

Tamén no seu pobo natal, en Serra de Outes, os seus familiares gardan o arcón no que mandaron o féretro cos seus restos mortais. Foi o achado deste arcón en perfectas condicións o que convenceu a Areas e a outros dous socios da Asociación Histórico Cultural 'The Royal Green Jackets', que foron velo persoalmente. Tamén lles mostraron a tumba na que figura a data da súa morte: 6 de xuño de 1944. Coñecido pola Historia como 'O día D'.

"Atopamos un arcón de madeira recuberto forrado de zinc coas típicas letras americanas de molde. Puña en inglés o nome Manuel Otero e o número de serie, que é como a matrícula do soldado, onde di a Unidade, o Rexemento, o Batallón... é o que levan nas placas no pescozo. Puña tamén a dirección de Serra de Outes e o nome do seu pai como destinatario", conta Areas en declaracións a Europa Press. A partir do número de serie, os historiadores da asociación miraron arquivos americanos e atoparon a folla de recrutamento de Otero e desenvolveron toda a investigación.

En torno ao enterro definitivo en Galicia produciuse outro feito insólito. Tras a súa morte, foi enterrado no cemiterio de San Lorenzo en Normandía, xunto a outros 6.000 soldados. Pero o pai de Manuel Otero comezou a facer xestións coa embaixada e o consulado americano en Galicia para recuperar os restos do seu fillo. Pasaron varios anos ata que se produciu o traslado e puido ser enterrado no cemiterio da parroquia de Outes.

ENTERRADO COA BANDEIRA AMERICANA
O paradoxal é que o párroco, no certificado de defunción, cita unha posdata onde di que "foi enterrado por soldados do Exército norteamericano con todas as honras. Data: 18 de setembro de 1948". "Nesa época Franco permitiría vir a soldados de uniforme para facer o enterro?", pregúntase Areas, quen advirte de que non hai rastro do suceso na prensa da época.

Con todo, as propio Areas narra que unha muller do pobo que cando sucedeu aquilo apenas tiña nove anos di lembrar aquel enterro e especialmente como á persoa falecida déuselle sepultura cunha bandeira vermella e branca que ela non coñecía ademais duns militares que falaban dunha forma estraña e que acompañaban o féretro. "É dicir, que compañeiros seus deberon de vir ao enterro da Coruña", apostila Areas.

"É un personaxe esquecido durante 70 anos e a súa historia merece que sexa coñecida en toda España. Tivo mala sorte en todos os sentidos, era un mozo que tiña o soño de prosperar, o soño do emigrante galego. É o único galego e o único español. Miramos todas as listaxes de falecidos do Exército americano e había portorriqueños ou mexicanos, pero o único que figura como español era Manuel Otero e morreu un día como hoxe fai 70 anos", resolve Areas.