As bibliotecas públicas galegas piden máis investimentos para deixar o seu “estado dormente”

A actual Rede de Bibliotecas de Galicia inclúe, segundo datos de 2023, a uns 300 centros públicos en todo o territorio galego. Os datos tamén sinalan que 2022 pechou con algo máis de 1.6 millóns de préstamos, un 23% máis que en 2021. Con todo, os centros que xestiona directamente a Xunta de Galicia rexistraron 750.000 préstamos, 5.6 puntos por encima do ano anterior. Máis de 130.000 de devanditos préstamos realizáronse a través da plataforma GaliciaLe. Aínda así, profesionais das bibliotecas públicas sinalan que a situación da maioría destes centros é de “un estado dormente”, sobre todo habendo unha Lei de Bibliotecas de Galicia que está por desenvolver de forma completa. Desde a Xunta de Galicia resáltanse as diferentes iniciativas que se puxeron en marcha como as furgonetas-biblioteca para cubrir de forma móbil lugares que non teñen espazos de lectura. 

REDE DE BIBLIOTECAS

Cristina Rubal, subdirectora xeral de Bibliotecas e do Libro, sinala que para este 2024 non descarta a apertura de novas bibliotecas públicas en concellos, o cal aumentaría o catálogo de fondos. Por outra banda, seguen con actividades de dinamización para toda a rede pública. Tamén se espera que para este ano se poña en marcha unha terceira “furgoteca”. Manteñen a actividade no servizo de préstamo GaliciaLe que contará cunha APP para reservar un libro ou audiovisual ademais de crear o GaliciaLe+ para persoas de fóra de Galicia que desexen ler libros en galego.
 

A Rede de Bibliotecas de Galicia xestiona directamente seis grandes bibliotecas de titularidade estatal e autonómica, xunto a elas a chamada Biblioteca de Galicia, na Cidade da Cultura, que non é unha biblioteca xeneralista senón de conservación, difusión e preservación. Con todo, a maioría da rede confórmana bibliotecas de titularidade municipal, existindo 31 concellos con subredes (biblioteca central e pequenos espazos de lectura repartidos por todo o termo local). 

Sobre a dinamización das bibliotecas e animación á lectura, efectúanse cada ano unhas 700 actividades a través do prograla 'Ler conta moito' (Ler conta moito). As melloras de xestión electrónica e intercambio realízase desde Santiago a través de AMTEGA. Por outra banda hai un fondo de 350.000 euros que van parar aos concellos que recibirán determinados importes segundo o número de habitantes, isto para a compra de libros e outro tipo de fondos e que se recomenda comprar a través da rede de librarías en cada concello.

Pola súa banda, sobre a convocatoria de OPE para a cobertura de prazas en bibliotecas, Rubal apunta que son os concellos os que premanentemente convocan OPEs. En total, os procesos selectivos por ano poden oscilar entre cinco e dez, neles hai persoal da Consellería de Cultura nos tribunais de selección. O mesmo sucede coas que son competencia da Consellería e ás bibliotecas dependentes doutros departamentos autonómicos.

TRABALLADORES

Alberto Llano é membro de BAMAD, unha asociación sen ánimo de lucro que reúne profesionais de Arquivos, Bibliotecas, Museos e Centros de Documentación de Galicia. Chan resalta que desde 2012 existe unha lei de bibliotecas de Galicia pero que nestes momentos está practicamente sen desenvolver. Entre outros moitos a definición das diferentes tipoloxías de biblioteca. Ademais diso, tampouco se describiu o tipo de persoal que debe atendelas.

Por outra banda, si se recoñece desde BAMAD o esforzo da Xunta en dotar de fondos ás bibliotecas públicas. Con todo, en casos como o programa 'Ler conta moito' o persupuesto está conxelado. Así, as actividades destinadas a dinamizar as bibliotecas non son as mesmas ou diminúe o seu número porque cada ano se van encarecendo. Un concello con máis de 5000 habitantes debe ter unha biblioteca segundo a Lei de Bases de Réxime Local, aínda así, “esa lei non di que é unha biblioteca, co que nos podemos atopar uns andeis con libros, simplemente”. 
 

Sobre a incorporación de persoal, BAMAD apunta a necesidade de reforzar o centro coordinador da Rede de Bibliotecas. Isto serviría para perfilar o persoal de cada unha das bibliotecas ao dar casos de disparidade no cadro de persoal: bibliotecas cun número moi reducido de auxiliares e outras co dobre do necesario, por exemplo. E outra cousa que preocupa neste sentido é que nos concellos o persoal que atende as bibliotecas locais son persoas sen formación específica. Aquí a Xunta non intervirá aludindo á independencia municipal.

A rede de bibliotecas públicas en Galicia necesita, segundo os seus traballadores, melloras en canto á xestión tanto de orzamentos como de persoal. Por outra banda, a Xunta de Galicia sinala que esa mesma rede está nestes momentos ampliando ofertas ao público. Aínda así, a Lei de Bibliotecas de Galicia segue sen desenvolver e non hai por agora visos de que isto cambie.