Promesa de tren de proximidade para Coruña, Vigo, eixo atlántico, interior e a zona do FEVE

Ponte defendeu que o Executivo traballa con “cautela” porque o estudo continúa en fase de desenvolvemento, aínda que subliñou que existe demanda suficiente para un servizo de proximidade ferroviaria en Galicia. O ministro recoñeceu, no entanto, que o uso do transporte público na comunidade é baixo en comparación con outros territorios, unha situación que atribuíu á falta de servizos dimensionados, á dispersión territorial e á complexa orografía galega, que obriga a maiores investimentos e prazos en infraestruturas.

O ministro destacou que estas medidas se enmarcan no compromiso do Goberno coa modernización do ferrocarril en Galicia, un territorio onde os avances resultan máis lentos do desexado debido ás dificultades técnicas que impón o terreo. Subliñou que, a pesar diso, nos últimos anos impulsáronse actuacións relevantes como a finalización de tramos da AVE, a instalación de sistemas RTMS no eixo atlántico, a entrada en servizo da conexión Ourense-Santiago e unha ampliación da oferta ferroviaria.

Ponte detallou que actualmente existen 22 circulacións diarias en días laborables entre Madrid e Galicia, unha cifra que se reduce a 14 os sábados e 16 os domingos. A oferta de prazas alcanza así as 68.500 semanais, o que supón un incremento do 109% respecto da etapa previa á alta velocidade. Ademais, defendeu a alta puntualidade dos servizos ferroviarios en Galicia, cun 91% en media distancia e un 87% en Avant, porcentaxes superiores á media estatal.

Críticas e esixencias do BNG

Pola súa banda, o deputado do BNG, Néstor Rego, pediu que o Executivo cumpra co prometido e que nesta lexislatura materialícese a chegada do servizo de proximidade ferroviarias a Galicia. O parlamentario nacionalista lembrou as “décadas de abandono” dos diferentes gobernos do PP e do PSOE na materia, o que, na súa opinión, explica o atraso de Galicia en infraestruturas ferroviarias respecto doutras comunidades.

Aínda que recoñeceu avances nos últimos anos, Rego advertiu que aínda falta “unha rede ferroviaria moderna” e reclamou medidas inmediatas para atender a mobilidade laboral e cotiá. Sinalou como exemplo o caso de Ferrol, que definiu como a cidade galega peor comunicada por tren, con traxectos de máis dunha hora e vinte minutos para cubrir os apenas 68 quilómetros que a separan da Coruña.

O deputado esixiu máis frecuencias, horarios adaptados e billetes máis alcanzables, xunto a un plan contra as demoras e a recuperación de servizos eliminados durante a pandemia, como o tren nocturno Monforte-Barcelona. Subliñou ademais que o gran reto pendente de Galicia non é unicamente a conexión con Madrid a través da alta velocidade, senón garantir unha rede de transporte de proximidade eficaz para a cidadanía galega.

Na súa réplica, Ponte insistiu na vontade do Executivo de seguir traballando co BNG de maneira construtiva para cumprir os compromisos adquiridos no acordo de investidura e mellorar as infraestruturas ferroviarias na comunidade. Destacou que o estudo actual contempla non só os tráficos de proximidade, senón tamén os rexionais, co obxectivo de vertebrar mellor a mobilidade interna galega.

O ministro concluíu que, a pesar de que a demanda existe e é alta, o actual nivel de servizos é insuficiente para potenciar o uso masivo do transporte público en Galicia. O reto inmediato é concluír o estudo de mobilidade antes de terminar 2025 e establecer as bases dun sistema de proximidade que sirva para mellorar a conectividad e fomentar un maior uso do tren entre a cidadanía galega.   

Que lineas de proximidade existen actualmente en España?

En España, as liñas de proximidade operan nos principais núcleos metropolitanos e están xestionadas no seu mauoría por Renfe , o operador público estatal que ten a concesión exclusiva deste servizo en todo o territorio nacional. O sistema de proximidade concéntrase en varias áreas urbanas, destacando Madrid, Barcelona, Valencia, Sevilla, Bilbao, San Sebastián, Zaragoza, Murcia/Alacante, Asturias e Cádiz, entre outras.

O núcleo máis extenso é o de Madrid, con once liñas identificadas como C-1, C-2, C-3, C-4, C-5, C-6, C-7, C-8, C-9 e C-10, que conectan o centro da capital con municipios da área metropolitana e poboacións de segundas coroas metropolitanas. 

Barcelona conta tamén cunha rede extensa, dividida en tres núcleos que inclúen liñas como R1, R2, R3, R4, R7, R8 e RG1. En Valencia , operan a C-1, C-2, C-3, C-4, C-5 e C-6. Sevilla, Málaga, Bilbao, San Sebastián, Cádiz, Zaragoza, Murcia/Alacante e Asturias completan o mapa nacional, cada unha coa súa nomenclatura específica e todas baixo a xestión de Renfe.

Renfe encárgase non só da explotación comercial, senón tamén dos horarios, as frecuencias, a relación cos organismos autonómicos e municipais, e a adaptación constante das liñas en función da demanda e as necesidades de mobilidade.