Fiscalía ve prescritos os delitos pola venda fraudulenta de Empresas Álvarez

O Ministerio Fiscal ha mantido que os delitos de alzamento de bens dos que acusaba a catro membros da directiva do Grupo de Empresas Álvarez (GEA) -que chegou a ser o primeiro grupo cerámico de España- prescribiron tras transcorrer uns 20 anos desde os feitos, polo que retirou a imputación respecto deles.

O xuízo por estes feitos, que desde xaneiro de 2016 foi aprazado en varias ocasións por diversos motivos, arrincou na mañá deste luns na Sección Quinta da Audiencia Provincial de Pontevedra, con sede en Vigo, onde se está previsto que se prolongue ata este venres.

A pesar da petición do fiscal, á que se adheriron as defensas, o Tribunal desestimou a prescrición e continuou a vista contra José Orozco R.M., os irmáns Mariano e Francisco J.A., e Vicente M., aos que a acusación particular, exercida por extrabajadores de GEA, acusa de estafa, alzamento de bens, apropiación indebida e contra os dereitos dos traballadores. Pola súa banda, un quinto acusado, Enrique Fidel T.H., segue en paradoiro descoñecido.

Neste marco, a acusación particular, que sostén que os acusados lograron "a total descapitalización" de GEA, recoñeceu que o procedemento é "excesivamente longo", pero apuntou que "nunca estivo paralizado" o tempo suficiente para que os feitos considérense prescritos.

Pola súa banda, os avogados das defensas --dos acusados (os irmáns representábanse mutuamente) e de dúas sociedades--, pediron tamén a prescrición e a anulación das actuacións e cuestionaron a lexitimidade da acusación particular exercida polos traballadores agrupados no Grupo de Opinión GEA, aínda que o Tribunal desestimou todas estas peticións.

ANOS 90

Os feitos remóntanse a principios dos anos 90, cando o Instituto Nacional de Industria (INI) vendeu GEA á sociedade valenciana Estudesa, cuxos responsables, segundo o anterior escrito de Fiscalía, "concibiron a idea de obter un beneficio patrimonial ilícito" transferindo patrimonio de GEA a Estudesa e a outra sociedade da que era accionista.

Para iso, fundaron Vanosa en 1993, unha firma cuxo capital era a leira do grupo na parroquia viguesa de Cabral. Usando esa leira como garantía hipotecaria, solicitaron un crédito de 450 millóns das antigas pesetas ao Banco Exterior --2,7 millóns de euros-- que logo non devolveron, polo que a entidade financeira quedou cos terreos.

INOCENCIA

Un dos acusados, José Orozco R.M., asegurou que non participou "en ningún momento" na negociación da compra de GEA, e negou ser o que deu a orde de facer uns cheques pactados para a operación de compra-venda. Ademais, dixo descoñecer por que non se pagou o préstamo que derivou na perda dos terreos utilizados como aval.

Pola súa banda, Mariano J., administrador de Estudesa no momento dos feitos, recoñeceu que interveu nas negociacións co INI para a compra de GEA, e indicou que a situación deste grupo de empresas era "horrible, estaba francamente mal e necesitaba dun saneamento importante", polo que se chegou a un acordo co INI polo que este tiña que "deixar a empresa en condicións de viabilidade".

Con todo, recriminou que non cumpriu o seu compromiso e, como o principal provedor financeiro de Estudesa instou a concentrar o risco nunha única empresa para poder recibir un préstamo, acordouse pedir a hipoteca sobre os terreos de GEA, aínda que non a chegaron a pagar porque, indicou, "o INI e a Xunta non cumpriron co prometido".

Francisco J. comentou, en relación a este último asunto, que non pagaron o préstamo porque o acusado que permanece desaparecido asumira o control sobre as finanzas de GEA para ese entón, despois de que en 1996 comprase o grupo e chegasen a un acordo con el para que non houbese reclamacións mutuas de débeda entre Estudesa e GEA.

O cuarto home, Vicente M. --que comparece como acusado pola acusación particular e como testemuña pola Fiscalía-- explicou que a compra-venda de GEA ascendía a 100 millóns de pesetas segundo a escritura, pero "logo había uns flocos que había que cancelar". En todo caso, mantivo que o INI mantiña o control e tiña "sempre toda a información". "Non fixemos cousas irregulares", selou.

A Fiscalía considera aos catro acusados autores dun suposto delito de alzamento de bens, que entende prescrito; mentres que a acusación particular pide que sexan condenados a seis anos de prisión por cada un dos delitos de apropiación indebida, estafa e contra os traballadores, e a catro anos por alzamento de bens.

DO ÉXITO Á QUEBRA

O grupo GEA , creado nos anos 20 por un ourensán retornado de Cuba, chegou a ter máis de 5.000 empregados, cinco plantas de produción e máis de 30 puntos de venda en toda España, especializados en louza, porcelana, vidro e cerámica.

Empresas Álvarez entrou en crises a mediados dos anos 70, debido á acumulación de débedas, a mala xestión e a competencia doutras empresas. 

En 1976 pasou a mans do INI e, nos 20 anos seguintes, foi cambiando de donos sen que o seu situación económica mellorase, senón todo o contrario.

As débedas con Facenda e coa Seguridade Social, a incerteza sobre o seu futuro e as protestas dos traballadores, moitos dos cales foron despedidos, desembocaron no inevitable: GEA entrou en suspensión de pagos en 1997. 

A produción mantívose, con todo, ata outubro de 2001, pero esta industria nunca recuperou os seus niveis de produción, facturación e emprego.

Os exempleados de GEA reuníronse en varios grupos e lograron facerse cos terreos da empresa en poxa xudicial. Posteriormente, cada un dos tres grupos constituídos vendeu a parte do patrimonio que lle correspondía a unha promotora inmobiliaria distinta.

O pago por esas leiras tamén estivo rodeado de polémica e inmerso en procesos xudiciais, xa que os terreos abonáronse como chan industrial, e o Plan Xeral de 2008 (anulado polo Tribunal Supremo) os recalificó para uso residencial. Os traballadores reclaman que se lles pague a diferenza de valor.