Un informe asegura que a Xunta non podería negarse a revogar o veto de segregación de Ferroatlántica

A segregación das dúas actividades principais que Ferroatlántica desenvolve na actualidade (produción de ferroaleacións e de enerxía) "non só é economicamente proveitosa e laboralmente vantaxosa para Galicia, senón tamén xuridicamente viable". Ademais, a Xunta "non podería lexitimamente negarse" á petición que a empresa cursou oficialmente este xoves.

Así o determina un ditame que elaboraron os catedráticos de Dereito Administrativo da Universidade de Santiago de Compostela (USC) José Luis Carro Fernández-Valmayor e Luís Míguez Macho, segundo destaca a compañía nun comunicado de prensa.

"Ningunha lei en vigor impide o restablecemento das concesións hidráulicas dos ríos Xallas e Grande ao seu estado orixinal", conclúen ambos os expertos. "A Administración non podería lexitimamente negarse --a iso--, pois incorrería en arbitrariedade", engaden.

Ferroatlántica dá a coñecer este informe un día despois de comunicar que solicitou formalmente a segregación á Xunta, para poder vender as centrais hidroeléctricas de Cee e Dumbría (A Coruña).

É un estudo contrario ao dado a coñecer polo comité de empresa a principios de marzo, elaborado polo profesor de Dereito Administrativo da Universidade da Coruña (UDC) Carlos Aymerich, que sinalaba a imposibilidade da segregación de actividade.

DITAME FAVORABLE A FERROATLÁNTICA

O de Carro e Macho, pola súa banda, explica como na primeira metade da década dos 90 Ferroatlántica adquiriu os negocios de produción de enerxía hidroeléctrica e de ferroaleaciones da Sociedade Española de Carburos Metálicos.

En Galicia, a compra incluíu fábricas en Cee, Dumbría e Sabón (Arteixo-A Coruña), e seis aproveitamentos hidráulicos nos ríos Xallas e Grande, da provincia da Coruña: o salto de O Pindo, o de Castrelo, o de Ponte Olveira, o de Carantoña, o de Fervenza e o de Santa Uxía, estes dous últimos tamén dotados de senllos encoros.

A operación levou a cabo en catro datas, indican: o 15 de setembro de 1992, cando ambas as partes subscribiron un contrato de opción de compra dos bens referidos; o 18 de novembro de 1992, cando a Xunta emitiu unha autorización previa para a transmisión de dereitos; o 4 de decembro de 1992, momento no que as empresas privadas formalizaron o seu acordo en escrituras públicas; e o 21 de marzo de 1994, día no que a Administración autonómica outorgou a súa autorización definitiva.

"Foi nese período de tempo cando as concesións orixinais, a maioría de mediados dos anos cincuenta, sufriron unha importante alteración parcial, ao introducir a Xunta unha condición ata entón inexistente: a prohibición de segregar as actividades de produción de enerxía hidroeléctrica e de ferroaleacións, ao obxecto de preservar a segunda, naquela época deficitaria, vinculándoa á primeira, de incuestionable viabilidade económica nese momento", expón a nota de Ferroatlántica.

"Posto que na actualidade a relación de rendibilidade entre ambos os negocios invertiuse por completo, Ferroatlántica acaba de solicitar ao Goberno galego que revogue a citada condición, de modo que poida vender as centrais para obter os necesarios recursos cos que financiar un plan industrial de futuro que evitaría peches de instalacións, favorecería un investimento de 102 millóns de euros en Cee, Dumbría e A Coruña e crearía alí 200 postos de traballo directos", lembra.

"CAMBIO SUBSTANCIAL NAS CIRCUNSTANCIAS"

Os catedráticos, destaca Ferroatlántica, analizan como "se produciu un cambio substancial das circunstancias fácticas" nas que a Xunta se apoiou para impoñer nos 90 a prohibición de segregación.

As razóns de interese público esgrimidas entón (manter as fábricas de ferroaleaciones sosténdoas sobre a produción eléctrica) "xa non subsisten" hoxe, pois "o resultado de explotación crecente que reportan as fábricas de ferroaleaciones permite soster que a súa viabilidade non se acha na situación de precariedade que sufrían cando foron adquiridas".

A maiores, afirman que se produciu unha desvinculación funcional entre a produción de enerxía e a de ferroaleacións. "O novo ordenamento xurídico do autoconsumo no sector, de feito, impide ás centrais fornecer enerxía eléctrica ás factorías, algo que, polo demais, desde 2007 non fan", resalta a firma.

"Este cambio sobrevindo de circunstancias xustifica a posibilidade de solicitar, con indubidable fundamento xurídico, a revogación da imposición da cláusula que prohibe segregar", sentencian os autores.

FUNDAMENTOS DE DEREITO

Na enumeración dos seus fundamentos de dereito, estiman que revogar a cláusula de veto á segregación "non constitúe dispensa ou exención non permitida polas leis" porque "a súa introdución nas concesións foi produto dunha decisión discrecional da Administración e non do cumprimento dunha previsión legal que esixise a súa presenza".

A revogación perseguida, agregan, "non afecta ao principio de igualdade, dado que a cláusula impúxose especificamente a estas concesións e non a outras".

A súa supresión, inciden, "non resulta contraria ao interese público" e "tampouco é contraria en ningún outro aspecto ao ordenamento xurídico", remachan.

"LIMITA A ORGANIZACIÓN EMPRESARIAL"

"Atopámonos ante unha cláusula que limita as facultades de organización empresarial", subliñan ademais os expertos, que abundan: "Debe considerarse unha condición especial pola que se impuxo ao concesionario de maneira discrecional unha obrigación de carácter accesorio, para un fin distinto á garantía do respecto do destino da auga concedida ou á protección do dominio público hidráulico".

A súa eliminación "supoñería unha modificación dos títulos concesionales, pero non unha alteración das características das concesións, ao non afectar o uso ou destino da auga nin a ningún outro aspecto dos aproveitamentos hidroeléctricos realizados ao amparo de aquelas, polo que para levala a efecto non sería preciso tramitar o procedemento previsto para o caso de modificación desas características", din.

Así, conclúen que, ao amparo dos artigos 109.1 da Lei 39/2015 e 4.1 da Lei 40/2015, o dereito asiste a Ferroglobe na súa solicitude de revogación da prohibición de segregación.

"A Administración non podería lexitimamente negarse, pois incorrería en arbitrariedade, á estimación dunha solicitude de supresión da cláusula sen motivar de maneira suficiente as razóns de interese público que xustificarían o seu mantemento no momento actual, razóns que, de acordo co exposto no presente ditame, xa non subsisten", aducen.

RAZÓNS DE EMPREGO

Na parte final do seu informe, os catedráticos tamén prevén un escenario no que a Xunta, "por razóns de política económica ou de emprego, considerase necesario seguir esixindo garantías da continuidade da actividade de produción de ferroaleaciones nas fábricas situadas dentro do seu ámbito territorial de competencias".

Para esa situación, recomendan "medidas menos restritivas da liberdade de organización empresarial". Por exemplo, a presentación dun plan industrial "que detallase como se pretende asegurar a continuidade da actividade no horizonte temporal que se estime oportuno fixar".

Respecto diso, o comunicado reivindica que "Ferroglobe xa dispón dun plan de futuro de investimentos e emprego que, apoiado pola representación sindical dos seus traballadores, inclúe un investimento de 200 millóns de euros e a creación de máis de 900 postos de traballo, entre directos e indirectos, en Galicia, Aragón, Cantabria e Castela-A Mancha".