Desde os 13 a voz das nais é menos gratificante que a doutras persoas, revela un estudo científico

"Mentres que os nenos máis pequenos mostraron unha maior actividade en o sistemas cerebrais para a voz da nai en comparación coas voces non familiares, os adolescentes de máis idade mostraron o efecto oposto cunha maior actividade para a voz non familiar en comparación coa voz da nai" conclúe o artigo publicado esta primavera en o Journal of Neuroscience. 

Unha familia con dous fillos pequenos paseando | @ep

Un estudo ha concluído que o cerebro adolescente deixa de rexistrar a voz da nai e iso explicaría que a partir dos 13 anos, os fillos non fagan caso ás nais cando se lles fala.  “E é sobre os 13 anos cando os rapaces non atopan especialmente gratificante a voz materna, e sintonizan máis con voces que proveñen de descoñecidos”, explica a principal conclusión da investigación A neurodevelopmental shift in reward circuitry from mother’s to nonfamilial voices in adolescence (Un cambio no desenvolvemento neurolóxico no mecanismo de recompensa da voz da nai a voces non familiares na adolescencia, pola súa tradución por español), elaborada por Stanford School of Medicine e publicada por o Journal of Neuroscience.

Neste estudo participaron só nais. Nel usaron diferentes resonancias magnéticas funcionais para así poder dar a primeira explicación neurobiológica detallada de como os adolescentes comezan a separarse das súas nais e pais. A mostra está formada por 46 nenos e nenas de entre sete e dieciseis anos que se someteron a estas probas médicas. Isto puido permitir que os investigadores puidesen ver a actividade cerebal mentres escoitaban en gravacións a voz das súas nais e de mulleres desconocidad. 

CALES FORON Os RESULTADOS?

Os resultados deste estudo evidenciaron que as respostas dos adolescentes e dos nenos máis pequenos eran moi diferentes. No caso dos máis maiores, as áreas de cerebro que se ocupan da recompensa ilumináronse máis cando as voces eran de descoñecidas. Esta área cerebral está totalmente implicada na toma de decisións emocionais, debido á súa posible participación na aprendizaxe de investimento afectivo, a propensión ao risco e a impulsividade.

Segundo explican, unha das razóns de que o cerebro do adolescente desconecte da voz da súa proxenitora relaciónase co interese dos rapaces noutro tipo de sinais sociais. E este cambio prodúcese ao redor dos 13 anos e, segundo explican, é un proceso san e normal de maduración: “Un neno vólvese independente nalgún momento, e iso ten que ser precipitado por un sinal biolóxico subxacente”, explica o autor principal do estudo Vinod Menon, profesor de psiquiatría e ciencias do comportamento en Stanford. 

“Para un estudo con resonancia magnética funcional, a mostra é suficientemente representativa. O resultado non é sorprendente”, explica Mario Fernández, profesor do Departamento de Neurociencia de a facultade de Medicina da Universidade Autónoma de Madrid.

“O desenvolvemento do sistema nervioso sofre cambios moi importantes en diferentes etapas, destacando dúas delas: o momento do nacemento e o inicio no período reprodutivo. No caso dos humanos, a puberdade marca un cambio fisiolóxico relevante, sobre todo a nivel hormonal (por exemplo, na hormona orexina que regula o soño) que inflúe no cerebro e, por tanto, nos compoñentes emocionais”. As especies animais, incluídos os humanos, cando o seu organismo pode reproducirse, gasta unha enorme cantidade de recursos en ser atractivos para as posibles parellas, segundo informa.

Nenas adolescentes nun colexio | @ep

“Como resultado”, prosegue Fernández, “o seu cerebro activa a área de recompensa (como o núcleo accumbens) cando o seu oído capta un sinal (a voz) emocionalmente valiosa, xa sexa dos pais cando son máis nenos, ou dos amigos cando son adolescentes. Para un bebé, a voz da súa nai é a súa salvación e sustento alimenticio, para un adolescente de 13 anos é a do seu mellor amigo ou unha posible parella. A evolución e a ontogenia dun organismo modela o sistema nervioso para que garanta a supervivencia e a reprodución en todas as especies”.

“A voz é só un aspecto, en realidade é o seu comportamento emocional global o que cambia. É normal, ás veces, para desgusto dos pais, que un adolescente imite o peiteado dunha amiga ou siga a influencia dun amigo para beber a súa primeira cervexa antes que os consellos parentales. Os pais deben entender esta influencia e integrala dentro do proceso educativo, dándolle a súa importancia”, continúa. É sabido en neurociencia, segundo explica o experto, que a influencia emocional pasa dunha fase parental, cando son bebés e nenos, a unha de pares (as persoas da súa idade) na adolescencia: “Non unicamente iso, prodúcense outros cambios que afectan o cerebro, como que inicien o soño máis tarde ou que asuman situacións de risco, ás veces incomprensibles. Isto estudouse desde o punto de vista neurocientífico e antropolóxico e sucede en todas as culturas”.

“O cerebro ten xanelas temporais de gran plasticidade, é dicir, momentos nos que é moi influenciable en certos aspectos. Por exemplo, a capacidade empática fórmase nos primeiros anos de vida e nese preciso momento é moi influenciable polo contexto e a educación parental”, prosegue este profesor. “O caso da relación con posibles parellas dáse na puberdade, como é lóxico, e nese momento o cerebro cambia fisicamente influenciado polo contexto onde se vive, os pais e os amigos. Cambian as conexións e moitas hormonas aparecen ou cambian a súa influencia no cerebro. Nestas xanelas de plasticidade cerebral cambian as conexións do cerebro moi rapidamente, chámase remodelación sináptica. E iso afecta o comportamento xeral”, conclúe Fernández. 

Poden facer algo os pais?

Guerrero explicou que ante esta situación, os pais e nais non poderá previla pero se amortecela: "Creo que a principal acción que deben levar a cabo os pais de fillos adolescentes é a de elaborar o duelo, de que o seu fillo xa non é un neno pequeno que sempre vai acudir a mamá e papá para que lle resolvan os conflitos. 

Os adolescentes quérense medir e probar en contextos diferentes e ante estímulos novos. “É algo que forma parte da natureza do adolescente. Sempre defendo a idea de que entenderiamos mellor aos nosos fillos adolescentes se soubésemos como funciona o seu cerebro. Coñecer as peculiaridades do cerebro adolescente e as diferenzas co cerebro do neno sempre nos axudará como pais”, conclúe Guerrero.