Incógnitas sobre o futuro laboral dos traballadores de Jealsa (Rianxeira) tras o gran incendio de Boiro

A compañía tenta repoñerse ao incendio que arrasou as súas instalacións e mantén o seu compromiso de cumprir cos seus clientes, mentres aínda avalía o alcance dos danos e agardan ás aseguradoras.

Galiciapress charla co comité de empresa, que como a dirección de momento prefire gardar silencio, cos sindicatos, traballadores e veciños para radiografiar a situación actual dun dos motores económicos da comarca do Barbanza, do que dependen miles de familias.

A área de produción salvouse das chamas, pero o desescombrado será unha das incógnitas para resolver, ao igual da situación na que quedan os traballadores fixos e fixos descontinuos, obrigados a tomar vacacións forzosas e que poderían ser recolocados noutras fábricas do grupo, como Escurís.

Bombeiros traballando no interior da nave incendiada en Jealsa 

Unha densa e escura nube de fume negro fixo acto de presenza o pasado sábado ao redor das 14:30 horas na ría de Arousa e non abandonou ou Barbanza ata ben entrada a tarde. Desde distintos puntos da xeografía galega podíase ver a inmensa columna que procedía da fábrica Jealsa Rianxeira, en chamas por causas aínda descoñecidas. Preto de seis horas tardou un operativo composto por máis dun centenar de efectivos en controlar o incendio, que asestou un golpe dramático á economía barbancesa e a miles de familias que dependen do emprego da fábrica.

A pesar das dimensións catastróficas do incendio (ao redor de 11.000 m2), afortunadamente algunhas áreas da factoría libráronse das chamas. Así, transcorridos apenas dous días desde a súa extinción, a actividade nas áreas de administración e almacén retomouse, aínda que loxicamente a un ritmo moito máis baixo do habitual. O compromiso da compañía de cumprir cos seus clientes parece manterse firme pese ao incendio, mentres a actualidade de Jealsa segue centrada en avaliar o alcance dos danos á espera do ditame dos seguros.

“Todos os nosos centros de produción no mundo permanecen a pleno rendemento, poñendo en marcha as accións necesarias para superar esta situación, que estamos seguros uniranos aínda máis como empresa e equipo humano”, sinalaba no seu comunicado o domingo. A factura final será a que determine a folla de roteiro dunha compañía que, de momento, ten moitos interrogantes e non tantas certezas.

Desde o comité de empresa resístense a facer declaracións despois da primeira reunión mantida o luns coa dirección e á espera de que o que suceda nun novo encontro programado para este mércores pola tarde. “Non hai nada concreto. En canto sáibase algo novo comunicarase ”, sinala Josefa Silva, presidenta do comité de empresa, que quere evitar posible malentendidos no relativo á data de reinicio do groso da actividade, a gran incógnita nestes momentos e un aspecto que se abordará na seguinte reunión cando desde a dirección dispoñan de máis datos.

SALVADA A área DE PRODUCIÓN

As primeiras estimacións valoran as perdas en decenas de millóns de euros. A área frigorífica de conxelados, a área Pet Select que produce comida para animais, maquinaria como carretillas elevadoras ou aparellos de subministración eléctrica... todo iso quedou a mercé das chamas, mentres que a área de produción, por sorte, saíu ben parada, polo que a actividade podería retomarse antes do esperado.

Con todo, aínda hai que resolver dúas cuestións. A primeira son as labores de desescombrado, xa que é preciso retirar na medida do posible aquelas zonas calcinadas para que poidan circular con liberdade os camións e operarios. Tanto é así, que algunhas zonas de acceso han queda impracticables, como demostra o feito de que ata Gardacostas e Salvamento Marítimo tiveron que participar nun operativo de extinción que supoñía tamén un risco ambiental polo efecto que o incendio pode ter sobre a ría de Arousa.

Doutra banda, en Jealsa traballan nas alternativas que se lles presenta para poder reactivar o complexo tendo en conta que a cadea de produción estalou polo aire ao quedar inoperativa, entre outros escalafones, a área de premonda, onde se corta, limpa e clasifican os túnidos. A opción lóxica é que outras factorías do grupo, como a pobrense Escuris ou as plantas situadas en Portugal, asuman a carga de traballo perdida polo incendio e o produto leve a Jelsa para o seu envasado e almacenamento. Tampouco zonas comprometidas como as dos autoclaves, onde se esterilizan as latas, víronse afectadas.

MOTOR DA COMARCA

Jealsa é, indubidablemente, un dos motores económicos non só de Boiro, senón de toda a comarca do Barbanza. En maior ou menor medida, todos os veciños de Boiro, A Pobra, Ribeira, Rianxo, Lousame ou Noia coñecen a alguén ou teñen familia e amigos vinculados á actividade da compañía. A paralización de Jealsa produce un efecto cachoeira en todos os actores do sector conserveiro, desde os pesqueiros ata os transportistas.

O informe Ardán 2021 do Consorcio Zona Franca de Vigo sitúa a Jealsa á cabeza da clasificación de empresas do Barbanza en facturación cos datos auditados de 2019. Como o resto de fábricas da zona, o crecemento de Jealsa previo á pandemia era notable, e entre Jealsa e Escurís logrou facturar 854.209.139 euros, moi por encima dos máis de 483 millóns de euros que facturou Frinsa, o seu inmediato competidor.

Ademais, ao tratarse dun sector esencial como o da alimentación, o ritmo de traballo apenas se viu afectado pola pandemia, polo que as cifras correspondentes ao pasado curso fiscal poderían ser mesmo mellores. Agora, mentres se traballa para restaurar a normalidade en Ou Bodión -reconstruír o perdido necesitará de polo menos dous anos segundo os primeiros cálculos-, as demais empresas conserveiras da comarca absorberán, na medida do posible, moitos dos empregos que han queda destruídos temporalmente.

MILES DE FAMILIAS PENDENTES DO TELÉFONO

A única notificación que recibiron a maioría de empregados por agora é que se manteñan atentos aos seus teléfonos e á app de Jealsa á espera de novidades. Os traballadores eventuais e de ETT, así como os que ían comezar a súa actividade este mesmo luns, foron enviados ao paro. Nestes momento son máis dun milleiro os empregados que están atentos a calquera noticia procedente de Jealsa. “Son moitas familias as que comen de Jealsa. Hai matrimonios que traballan aquí, xente con máis de 30 anos na empresa, pais e fillos que veñen xuntos a esta fábrica...”, lamenta un empregado.

A magnitude dos empregos perdidos saberase unha vez que se esclarezan os seguintes pasos a seguir en Jealsa, pero está claro que moitos traballadores quedáronse sen o seu medio de vida. Nalgúns casos, hai empregados fixos ou fixos descontinuos, que agora se atopan de vacacións forzosas -Jealsa deulles 15 días, o prazo que se marcan antes de tomar unha decisión definitiva- que poderían ser recolocados en Escuris, unha posibilidade que xa se deu entre os mecánicos.

Esta noticia non foi ben acollida en UXT, que aínda que din non ter constancia deste feito, precisan que percibiron “algún pequenos movemento” e que agora Jealsa debe ser cautelosa e adaptarse á lei. “Hai que saber que leitos legais ten e que medidas provisionais están a tomarse”, advirten, aínda que matizan que agora mesmo debe imperar a “prudencia” e que no que se atopan é á espera “das previsións de posta en marcha de parte da actividade e ver como se liquida a situación dos traballadores cando teñamos certezas”.

A RESILIENCIA DE JEALSA

As administracións xa tenderon a man á compañía fundada hai 60 anos por Jesús Alonso, que mantén unha relación moi restrecha co Goberno de Galicia, especialmente co presidente Núñez Feijóo, que mesmo acudiu a algunha cea de Nadal da compañía, como durante a homenaxe polos 90 aniversarios do fundador. 

Feijóo e Jesús Alonso | Foto: Xunta.gal

"Á empresa dixémoslle, do mesmo xeito que ao Concello, que poñemos á súa disposición todos os servizos da Administración Xeral do Estado para tratar de temperar todos os danos que poidan sufrir a empresa e os traballadores", afirmaba PilarLópez-Roibóo, subdelegada do Goberno na provincia desprazada ao lugar do sinistro o pasado sábado.

Con todo, hai que destacar que este non é o primeiro pau que recibe a firma neste sentido. Xa as súas factorías de Chile e Guatemala rexistraron incendios de distintas proporcións a principios de século, aínda que non son comparables á fábrica de Ou Bodión, emblema de Jealsa. Xa entón, no caso da planta chilena, Jealsa apostou por alugar outras instalacións co fin de manter viva a súa actividade. Tamén un dos seus atuneros resultou danado por un incendio. A gran sorte da compañía é que, a pesar dos desastres, non tivo que lamentar danos persoais en ningún caso.