​“O peregrino é peregrino, non turista; os peregrinos británicos chegarán a antes ou despois a Compostela”

Ata en tempos de coronavirus, a fe resulta inquebrantable. E movidos por esa fe que é capaz de atravesar mares e desertos, os peregrinos seguen chegando ás portas da Catedral de Santiago para render honras ao Apóstolo Santiago, aínda que este ano cambian a cuncha de vieira pola máscara.

A Federación Española Asociacións Amigos Camiño de Santiago atende a Galiciapress para explicar como está a ser o regreso dos peregrinos á capital galega despois do estado de alarma, as dúbidas que trasladan os viaxeiros nestes tempos de COVID-19 e para poñer o foco sobre os roteiros xacobeos e a oportunidade que se presenta agora “para repensar e poñer en valor o Camiño de Santiago e a súa peregrinación”

A crise do coronavirus non evitou que centos de peregrinos sigan lanzandose ao Camiño

A crise do coronavirus sacudiu cada esquina da sociedade e, como era de esperar, a peregrinación a Santiago de Compostela non ía ser menos. Os peregrinos, que derrotan ao frío e á calor no seu camiño antes de presentarse ante o Apóstolo Santiago, víronse superados ante un inimigo invisible que os obrigou a retirarse ou a renunciar a iniciar o camiño. Algúns deles mesmo se atopaban no medio do seu percorrido a Santiago cando a corentena forzounos a interromper a súa peregrinación.

José Antonio Ortiz, membro da Federación Española Asociacións Amigos Camiño de Santiago, sinala que no amencer da pandemia, cando se reportaron os primeiros casos en Europa co inicio da crise en Italia -uno dos países que máis viaxeiros “exportan” ao Camiño-, a afluencia de peregrinos nos primeiros meses foi “moi similar á de 2019”. “Non se evidencia ‘caída’ de ningún tipo no fluxo peregrinatorio”, comentan.

Con todo, como consecuencia da aplicación do estado de alarma, a peregrinación “decae por completo” polas restricións do propio confinamento que afectan á libre circulación e polas instrucións aos estranxeiros de que regresen aos seus países de orixe.

“A este respecto e a solicitude do Ministerio de Cultura, vía Consello Xacobeo, a Federación Española de Asociacións de Amigos do Camiño de Santiago mediante a súa rede de asociacións, hospitaleros voluntarios, albergues colaboradores, etc, participou moi activamente en cantas campañas solicitóusenos desde as institucións, non só en facer retornar aos peregrinos ás súas casas aqueles primeiros días, senón nos posteriores grupos de traballo que estiveron activos ata o de agora”, sinalan desde a Federación.

“REPENSAR E POÑER EN VALOR O CAMIÑO”

Nestes momentos, coa situación un pouco máis normalizada, moitos son os que apostan polo Camiño de Santiago como unha solución para as vacacións, xa que o roteiro xacobeo ofrece unha infinidade de alternativas e neste verán tan atípico non poucos o valoran como unha aposta segura como turismo de proximidade.

Desde a Federación aproveitan xustamente para poñer en valor o Camiño de Santiago cando nos atopamos ás portas do Ano Santo máis incerto da historia, que con todo prometía ser un ano de récord a nivel turístico. “Fai apenas seis meses, este 2020 e o xa próximo Xacobeo 2021 prometían ser a ‘bomba’… e vaia se van ser a bomba!”, ironiza Ortiz.

“O peregrino é peregrino e non turista”, sentencian desde a Federación, antes de matizar que a pesar de que os que se lanzan ao Camiño tamén invisten diñeiro (o gasto medio dun peregrino en 2019, segundo un estudo de a revista Peregrino, foi de 43 ao día) este escenario pode ser unha oportunidade para “repensar e poñer en valor o Camiño de Santiago e a súa peregrinación”. Este será o obxectivo que se marca a Federación de fronte ao XII Congreso Internacional de Asociacións Xacobeas, que terá lugar os próximos 23, 24 e 25 de outubro en Santiago de Compostela.

Con todo, non fai falta esperar ata outubro para ver a viabilidade do Camiño, sobre todo vendo que, aínda que o pasado 25 de xullo chegaron á Praza do Obradoiro menos dos esperados, o goteo de peregrinos na capital galega é constante cuns cuantos centenares ao día. Como esta é unha situación excepcional, desde as organizacións xacobeas e desde os albergues transmítese sobre todo tranquilidade e seguridade para aqueles que queiran iniciar a andaina.

“Pódese peregrinar perfectamente a Santiago, que os camiños están expeditos, pero que mentres a pandemia estea activa hai que seguir as normas básicas de seguridade que todos coñecemos: uso de máscara, distancia mínima social, limpeza e desinfección de mans e utensilios habituais, limpeza e desinfección de baños, habitacións…”, subliñan as organizacións, nun corolario xurdido do “traballo silencioso, serio e moi comprometido, que se veu facendo estes últimos meses para tratar de establecer as liñas de actuación máis idóneas e seguras que permitise a reapertura ´do Camiño de Santiago e a súa peregrinación compostelá”.

PEREGRINOS DE GALES, ESCOCIA, IRLANDA…

A pesar destas garantías, hai cuestións que se escapan á Federación e demais organismos vinculados ao Camiño, como as decisións tomadas por países como o Reino Unido que, medorentos pola situación que está a experimentar España cun aumento no número de casos a nivel nacional, decidiron aplicar unhas medidas que terán unha repercusión inmediatas sobre o turismo.

Desde a Federación admiten que, obviamente, estas medidas “repercuten inmediatamente entre ambos os países”, especialmente “en materia turística”. Con todo, volven recalcar que é importante diferenciar entre o peregrino e o turista: “Os peregrinos non son turistas e o Camiño de Santiago non é un roteiro turístico”.

Nese sentido, Ortiz recorre ás páxinas do Codex Calixtinus do século XII: “A este lugar (Compostela), veñen os pobos bárbaros e os que habitan en todos os climas do orbe… cumprindo os seus votos en acción de grazas co Señor e levando o premio dos encomios”. “Probablemente tamén afecte isto a curto prazo aos turistas do Reino Unido, pero os peregrinos británicos, galeses, escoceses e irlandeses que teñan o propósito decidido de cumprir os seus ‘votos de acción de grazas’ en Compostela… pois, antes ou despois, saben que chegarán a Compostela”, razoa.

“SE CREES QUE CHEGOU O MOMENTO LÁNZACHE”

E é que, como explican desde a Federación, aqueles que se lanzan ao percorrido están feitos doutra pasta. Con todo, sorprende que as preguntas máis frecuentes estes días viran ao redor de se funcionan os albergues ou se está aberto o Camiño. “Ninguén pregunta ‘que facer se te pos malo’ ou ‘cales son os hospitais máis próximos ao Camiño’”, sinalan con sorpresa desde a Federación.

Doutra banda, desde Ortiz advirte que a pesar destas circunstancias tan atípicas chégaa de peregrinos non se viu alterada, xa que os distintos roteiros están a recibir cifras similares de viaxeiros ao longo deste mes de xullo en comparación con anos anteriores a estas alturas do verán.

A Federación Española Asociacións Amigos Camiño de Santiago abre as portas a todos os que nos próximos días únanse aos centos de peregrinos que chegan a Santiago cada día. “Se considera que chegou o seu momento de peregrinar ante o Apóstolo Santiago… pois que se lance a iso, iso si, con toda a prudencia, respecto e sentido común do mundo”, recomenda Ortiz que, ademais, lanza tamén un aviso ás administracións públicas para que non deixen de lado a todos os roteiros xacobeos que compoñen o Camiño de Santiago: “É unha vía de peregrinación e quen as percorro somos peregrinos, nin máis nin menos”.