"Os hospitais están colapsados? Non. Por que seguen os anciáns positivos en residencias? É un disparate e poida que un delito"

Manter a persoas maiores contaxiadas en residencias, algunhas que nin enfermeira propia teñen, cando nos hospitais hai camas libres será estudado en futuro como a maior barbaridade deste século. A advertencia non a lanza un calquera, senón o presidente da Sociedade Galega de Xeriatría, Miguel Vázquez, nesta entrevista.

O presidente da Sociedade Galega de Xerontoloxía e Xeriatría (SGXX), Miguel Ángel Vázquez, avisa ás autoridades de saúde pública de que manter nas residencias a anciáns que contraeron o COVID-19 "pode ter responsabilidades penais" por "desatención sanitaria".

Miguel Vázquez presidente dos geriatras galegos nunha foto da SGXX 

CHAMA Ás FAMILIAS para DENUNCIAR
Nunha entrevista concedida a Europa Press, o dirixente deste colectivo de profesionais insta as familias dos usuarios dos xeriátricos a "denunciar en vía penal" aos responsables sanitarios, aínda que admite que "aínda non é o momento" de xudicializar a situación.

En Galicia, lvos datos oficiais de contagios de coronavirus reportan máis de 1.100 casos en residencias da terceira idade, contando con usuarios e traballadores, e case 90 falecidos. 

Ademais, ata o momento a Xunta habilitou un total de cinco residencias integradas que pasaron a estar baixo a tutela da Consellería de Sanidade: pórtaa do Camiño de Santiago, a da Fundación San Rosendo en Baños de Molgas (Ourense) e otniveis tres privadas que foron intervidas, concretamente as de Domus Vin en Cangas (Pontevedra) e Vigo e a Nosa Señora de Fátima, no Barco de Valdeorras (Ourense).

Con todo, hai xeriátricos que manteñen illados nas súas instalacións a decenas de persoas que se infectaron dun virus que, segundo explica o presidente da SGXX, "é unha enfermidade infecto-contaxiosa" ante a cal os maiores están nunha posición "de especial vulnerabilidade".

"Como todas as enfermidades, a competencia da xestión clínica, o diagnóstico e o tratamento é do sistema de saúde", afirma Vázquez, á vez que recalca que manter a un ancián contaxiado nestas residencias "non parece a mellor idea". "É un disparate. Vai estudar nos libros de epidemiología como a maior barbaridade do século XXI", apostila.

A LEI PROHIBE INGRESAR EN RESIDENCIAS A PERSOAS CONTAXIOSAS
Ademais, lembra que unha resolución da Dirección Xeral do Instituto Nacional de Servizos Sociais (INSERSO) publicada no BOE en 1987 xa establecía como criterio de admisión nun centro "non padecer enfermidade infecto-contaxiosa".

Segundo asevera na entrevista con Europa Press, as residencias "son centros do ámbito social que non teñen recursos sanitarios" e "ningunha" en toda España ten médicos "de presenza 24 horas". De feito, explica que "nas máis pequenas, por lei, non teñen que ter nin médico nin enfermeira".

"EVACUALO Á MAIOR URXENCIA"
Por iso, o presidente da Sociedade Galega de Xerontoloxía e Xeriatría explica como se debe actuar: "Primeiro, hai que facer un diagnóstico precoz nas residencias e hai que facerlle a proba a todos os residentes. E segundo, se tes un caso positivo, tes que evacualo á maior urxencia e levalo a un sitio para que sexa tratado por sanitarios".

O que ocorre ao manter a un enfermo nas propias instalacións, asevera Miguel Ángel Vázquez, é "un atentado contra a saúde" porque o modelo español de xeriátricos "é máis hostaleiro que sanitario", con profesionais do ámbito social que "non son capaces de manexar este tipo de enfermidades".

"Os hospitais estan colapsados? Non. Pois entón? Séguese morrendo xente, non hai dereito", engade, mentres que di "non ser capaz de entender" ás autoridades.

Tamén pon o foco nos empregados para censurar que "se obriga" ao persoal para tratar con maiores infectados, nalgúns casos "sen máscara nin luvas", polo que "a súa vida periga". "Se ocorre unha desgraza e morre un traballador, darémonos conta do perigoso de coller un COVID", augura.

"NIN ESTRUTURA NIN INFRAESTRUTURA"
E é que, segundo o presidente da SGXX, "nas residencias non se pode illar" aos maiores porque "non teñen nin estrutura nin infraestrutura" para iso, nin tampouco "médicos nin enfermeiras porque non son centros sanitarios", senón que aí viven persoas que comparten espazos comúns e, mesmo, habitacións.

Neste contexto, cre que "sen dúbida" a intervención por parte da Administración dos xeriátricos --en Galicia, a Xunta xa o fixo con tres e non descarta facelo con máis-- mellora a atención dos enfermos por coronavirus.

Vázquez saúda que as autoridades "se desen conta de que teñen que poñer a un médico" a cargo das residencias con infectados por COVID-19, xa que nun panorama de pandemia "non se pode dicirlle a un director do ámbito social" que se faga cargo da situación.

Preguntado sobre se a Xunta desatendeu ao sector da xerontoloxía, asegura que a propia asociación que dirixe suxeriulle "que habilitase" infraestruturas para confinar aos contaxiados por coronavirus e celebra que agora "o sistema de saúde recoñece, aínda que tarde, que é necesario sacar aos maiores con COVID-19 das residencias".

"Mandámoslle unha carta á Consellería de Sanidade e nin nos contestaron á nosa proposta técnica. A Consellería de Política Social si atendeu á nosa proposta e si abriu as residencias integradas", agrega, para tamén valorar que a Xunta coñece "dabondo" a postura da Sociedade de Xeriatría e Xerontoloxía.

A CULPA "SÓ É DO VIRUS"
Con case 90 maiores con COVID-19 falecidos no interior dos xeriátricos, quere deixar claro que "a culpa" de que haxa vítimas "só é do virus" e que "non é correcto" atribuíla aos propios centros. "A sensación que teño é que a sociedade culpa ás residencias. Iso é como culpar a un vaso de ter auga envelenada e non a quen ten a obrigación de retirar o vaso", explica, tirando de metáfora.

Iso si, anima a que as familias dos anciáns, tanto dos enfermos de coronavirus como dos sans, poñan "os feitos en coñecemento do xuíz", porque o actual "é condenarlles a quedar nun lugar onde poden morrerse ou poden infectar a outros que tamén poden morrerse".

"Unha persoa non ten por que morrerse nesas condicións: soa, nunha residencia, sen dereito a unha atención sanitaria e coa sensación de que poden contaxiar a outro", continúa.

Nesta mesma liña, avanzou que a SGXX vai colgar na súa páxina web un documento para que os directores de residencias "que queiran protexer" aos seus usuarios poidan comunicar "ao fiscal ou ao xuíz" correspondente que teñen a unha persoa con COVID-19, así como a súa "incapacidade" para tratalos.

Así mesmo, Vázquez apela ao Ministerio de Sanidade a "sacar un protocolo" concreto para centros de terceira idade no que figure que hai que facer "un diagnóstico precoz", que teñen que ser retirados dos centros "canto antes" se contraen a enfermidade e que estableza que, en caso dos negativos, "convídese as familias a que llos leven ás súas casas, porque estarán máis seguros".

'REPENSAR' O MODELO
No actual contexto de pandemia, hai voces non só de carácter político que fan unha petición expresa para 'repensar' o modelo galego de residencias. Con todo, Miguel Ángel Vázquez di que "non hai ningún modelo galego", senón que "hai un modelo español" nado a finais dos 80 e que "provén do ámbito hostaleiro", aínda que "foron camiñando cara a modelos de maior perfil sociosanitario".

Ao seu modo de ver, o modelo máis "operativo" é aquel que imita aos países nórdicos e no que o propio sistema sanitario público "dá cobertura" aos anciáns das residencias: "Cando unha persoa maior necesita asistencia médica, o traballador social que lle corresponde ten que levalo ao seu médico de cabeceira".

Á parte de que estas persoas "tiveron que pagar a Seguridade Social" ao longo da súa vida, deste xeito conseguiríase que os xeriátricos "sexan moito máis permeables" e "formen parte da vida social" en comunidade. "Queremos un modelo integrador", sentenza.