Miquel Escudero: "Os populismos distorsionan a realidade da Constitución"

Miquel Escudero é profesor de Matemática Aplicada na Universidade Politécnica de Catalunya (UPC), está doutorado en Filosofía e colabora con diferentes medios de comunicación, entre eles Catalunyapress. Un recompilatorio de artigos publicados neste diario deu lugar ao seu último libro 'Polas nosas rúas' (Edicións Hildy), no que reivindica a unha España plural envorcada na convivencia. Escribiu 'Duelo por un gato', por mor dunha experiencia familiar, e prepara novos títulos no ámbito cultural.

Fai falta máis filosofía en política?

Se por filosofía enténdese 'amor ao saber', por suposto. Ortega dixo que filosofía é a vida auténtica, a vida posuíndose a si mesma. E nestas páxinas asóciase a filosofía co saber entrar en dúbidas, o cal é decisivo para desactivar o fanatismo que poida haber en cada persoa. E isto repercute inevitablemente na política.

Falta sentido crítico?

Sempre. É o noso gran compañeiro ante calquera extravío mental que nos axexe, desde dentro e desde fóra. Sen este 'anxo da garda' non hai liberdade posible e tampouco conexión coa realidade. Julián Marías definiu a razón como "a aprehensión da realidade na súa conexión".

As polémicas sobre a Constitución son unha fonte de inspiración para os teus artigos?

Non é tanto fonte inspiradora como acicate para responder á propagación do erro nun asunto tan básico. Non nos enganemos: os diversos populismos que nos arrasan distorsionan a realidade da Constitución e buscan demoler o noso sistema de convivencia e de liberdades. 

De feito, este libro é unha homenaxe á sociedade española que, no seu conxunto, apoiou a concordia e a devolución de España aos españois, e fíxoo fixando unha Constitución que asegura un sólido sistema de progreso. 

Ao redor dela configurouse un Estado democrático e social de Dereito, sempre perfectible, e un sistema de liberdades que hai que coidar día a día. E isto non ten prezo.

Botas de menos a algún político no panorama actual?

Si, penso en especial nas actitudes de Adolfo Suárez, Santiago Carrillo e Josep Tarradellas. O líder comunista vía a Suárez non como un adversario electoral, nin como un falanxista renovado, senón como un decidido partidario da democratización ao que sempre profesou respecto e simpatía; Adolfo sempre lle correspondeu do mesmo xeito, e mesmo lle chegou a propoñer, meses antes do 23 F, un goberno de concertación UCD-PCE.

Despréndese das túas páxinas certo orgullo da cultura española. É así?

Si, sen complexo e sen provincianismo. A cultura española é plural e é admirable en varias dimensións, e noutras non. Hai que ser consciente diso e expresalo como un factor de emulación do mellor e de disuasión do peor. Sen estúpidos narcisismos e sen rexeitamentos ignorantes, que son dúas poses sistemáticas que afogan as nosas posibilidades individuais e sociais.

Dedicas artigos á disolución de ETA. Crees que o final da loita armada chegou sen xustiza social?

Durante anos houbo o mito da imbatibilidade de ETA e que ao final rompeu en pedazos. Doutra banda, é indubidable que as vítimas dos etarras o foron por unha causa política, e este feito non admite branqueo. Como sinalou Florencio Domínguez Iribarren, director do Centro para a Memoria das Vítimas do Terrorismo, o verdugo foi presentado ante a sociedade vasca como vítima, mentres que a vítima real quedaba oculta nas sombras da historia. Unha gravísima inxustiza.

Móstrasche preocupado pola relación entre nacionalismo e convivencia en Catalunya. Sénteste excluído?

Basta atender ás decisións dos actuais dirixentes do independentismo, instalados en cargos públicos, para cerciorarse de que distribúen o diñeiro público de forma sectaria. Máis da metade do país non conta para eles, prefiren que permanezan calados e desentendidos do que se coce: impoñer ás bravas e con cinismo os seus criterios e intereses. É unha actitude claramente reaccionaria e que moitos cataláns xa saben perigosa e intolerable. Ou lla derrota ou nos devorará.

A nivel persoal e profesional, os teus textos críticos co soberanismo prexudicáronche ou che favoreceron?

Son profesor titular de universidade e non son famoso. Os meus textos teñen aquí escaso eco, por non dicir nulo. Non importa. Aí están e algunhas persoas saben que poden lelos con certo interese. De momento, non recibín manifestos odios africanos, os que houbo entre Roma e Cartago.

Como cualificarías o procés?

Rehuyamos os titulares simplificadores. O que urxe é retornar á senda constitucional, sen trampas, con xogo limpo e cun rotundo respecto persoal. O resto non conduce a nada bo para ninguén, menos para a clase media traballadora. 

Quen finxen ou negan a gravísima perda de capital humano e económico que o procés produce entre os cidadáns máis débiles e desasistidos nas súas necesidades sociais? 

En cambio, para quen se botou ao monte, o prioritario é 'construír república' e descualifican todo o demais, porque "nos distraemos con cuestións que non son as esenciais". Está dito todo.

Escribiches numerosos artigos sobre temas literarios. Despois de 'Polas nosas rúas', máis político e social, prevese outro libro teu máis cultural?

Confío en que si. De momento, en febreiro aparecerá outro libro meu: Sostén Mengano, que se subtitula: 'Un profesor fala fóra de clase'. 

Miquel Escudero: "Os populismos distorsionan a realidade da Constitución" publicouse inicialmente en catalunyapress.es