Unai Sordo: “O salario mínimo debe e pode aumentarse aínda que non haxa presupostos”

“Subir o salario mínimo non vai prexudicar a competitividade das empresas”

“En Cataluña hai que huír da unilateralidad do procés e da xudicialización”

Nesta entrevista con Galiciapress, o secretario xeral de Comisións Obreiras prognostica que “se non hai orzamentos, con toda seguridade haberá adianto electoral, outra cousa é cando”. Ante este panorama, Sordo esixe ao goberno que de todos os xeitos suba xa o SMI e proponlle unha alternativa para liquidar a cuestión de Cataluña. A reforma do réxime de autónomos, o incerto futuro de Alcoa e a industria do automóbil son outros dos temas desta conversación, mantida nos prolegómenos de o 40º aniversario de CC.OO en Galicia.

Esta semana Alcoa non se presentou á reunión co Goberno, as autonomías e os sindicatos para evitar os peches das plantas da Coruña e Avilés. O Goberno insiste en que é posible evitar o peche, pero a verdade ten mala pinta para os 686 empregos en xogo…

Se, porque a empresa ten unha actitude moi belixerante e de bloqueo. Non está a facilitar a aparición de calquera outro investidor, esperar a ver como se resolve o tema da poxa eléctrica. O sindicato vai seguir buscando saídas en todo momento pero a actitude da empresa é claramente denunciable.

Algúns líderes políticos reclámanlle ao Goberno que interveña Alcoa; co argumento que se se para a produción, pola súa natureza, é case imposible volver poñer a funcionar as plantas, o que impediría atopar un comprador. A ministra respondeu deixando claro que España non é un país comunista. Debe o goberno intervir Alcoa?

A frase da ministra non foi excesivamente acertada. A cuestión non é se estamos nun réxime comunista ou non. As administracións deben apurar todas as posibilidades para evitar que a deslocalización da empresa xere unha parálise da actividade que provoque problemas. O Estado debe usar todos os seus resortes e Comisións vai ser moi esixente niso pero, insisto, a actitude da empresa está a ser de total bloqueo.

Parece que o Goberno tirou a toalla no referido á aprobación dos orzamentos. Ante isto, a subida do salario mínimo profesional quedará para mellores tempos?

Son dúas cousas distintas. Na nosa opinión, sería bo que houbese presupostos xerais do Estado. O mapa político fai prever que é moi difícil, despois dos últimos acontecementos en Cataluña, que haxa unha maioría para aprobalos, aínda que o Goberno debe apurar todas as posibilidades para que haxa un acordo político. En todo caso, é bo que se discuta sobre os orzamentos porque serve para facer pedagoxía do modelo fiscal e do modelo de país.

Devandito isto, mesmo se non hai presupostos -todos somos conscientes que entón a lexislatura ten un horizonte moi limitado- pódense introducir determinadas medidas que non teñen un impacto orzamentario pero que son de absoluta prioridade, reformas en pensións, fiscalidade ou política laboral. É perfectamente compatible a subida de salario mínimo profesional mesmo no hipotético caso de que non haxa orzamento.

Vaia, que se goberne mediante decreto.

Bo, é que sempre se sobe mediante decreto. O Goberno tería que abrir unha negociación cos axentes sociais antes de decembro. Nese marco, nós pediremos que cumpra co que prometeu sobre o salario mínimo. Non esquezamos que antes do pacto con Unidos Podemos xa había un pacto de empresarios e sindicatos para subir o SMI ata os 850 euros.

Xa houbo algún contacto nese sentido?

Non, normalmente este proceso de consultas que marca a lei adóitase facer en decembro, aínda que algún goberno saltoullo. O ano pasado xa acordamos unha senda de crecemento ata os 850 euros. Se agora hai un pacto político polos 900 euros ... nós pensamos que é unha medida positiva e que se debe implementar, non ten necesariamente que ver cos orzamentos xerais do estado.

Cando se anunciou a subida a 900 euros, alzáronse numerosas voces en contra, advertindo que ía disparar a inflación e que ía prexudicar a competitividade das empresas, sobre todo das PEMES …

É evidente que non vai prexudicar á competitividade das empresas. En xeral, as que exportan en España non son as que pagan os salarios mínimos. O SMI págase normalmente en servizos moi desestructurados, con pouco nivel de organización dos traballadores e en actividades moi precarizadas; e estas non son as que exportan. Produciuse unha desvalorización moi intensa dos salarios baixos por iso considero que unha subida do SMI e dos salarios de convenios ata 1.000 euros mensuais -como pactamos con CEOE- é absolutamente prioritaria.

Falando de CEOE, acaba de elixir presidente a Antonio Garamendi. Como valora a súa figura e que perspectivas abre?

Ao final as persoas suponse que marcan un sinal cando están á fronte das organizacións; pero ao meu preocúpame máis o papel que as empresas e as patronais queren xogar no futuro de España. Se se van a mover nunha clave de lobby, para seguir apontoando un modelo laboral de precarización, ou se van apostar por modernizar o tecido produtivo, a dixitalización e a formación permanente; no marco do diálogo social. Depende moito da que empresas fágaselles máis caso;ás que aspiran a rendibilizarse en base a baixos salarios ou ás que aspirar a rendibilizarse mellorando a súa competitividade.

Cita á necesidade de modernizar o tecido produtivo. En Galicia, o maior empleador privado, PSA Citroën Vigo, está a negociar un ERE temporal polas baixas vendas de varios modelos. Vostede advertiu que, pese ao peso da industria do automóbil en España, estamos bastante atrasados na capacidade de produción de coche eléctrico.

España ten que acometer unha modernización das súas plantas de automóbiles. Necesitamos políticas industriais que prevexan con tempo estes cambios. España non pode quedar no vagón de cola do diesel senón que ten que liderar o cambio non só no modelo de coche, senón no modelo do uso do coche. Seguramente en dous tres décadas non vai ser un coche estritamente en propiedade se non doutras formas.

Neste sentido, que lle parece o anuncio do goberno de poñerlle data ao fin dos coches a gasolina e a diésel?

É un enfoque, polo menos a nivel comunicativo, erróneo. O goberno non debese estar a situar fitos e datas de prohibición; debería estar a acometer as políticas para adaptarnos aos cambios que todos sabemos virán, porque vai cambiar o modelo do uso do combustible e do propio coche. Non pensemos que o modo en que España aborde o modelo de coche é o futuro da industria. Unha parte importantísima da nosa produción expórtase e hai países aos que exportamos que xa anunciaron medidas deste tipo. Cambiemos esa visión, digamos nacionalista-económica, de pensar que vai ser España a que marque o futuro da industria porque é un sector absolutamente internacionalizado onde exportamos unha parte importantísima de coches. Preparémonos no cambio no sector modificando as infraestruturas para que isto non teña un custo en emprego.

Falando tamén da política comunicativa do Goberno, a semana pasada tamén saltou o secretario xeral de Enerxía anunciando datas de peche das centrais térmicas …

Máis importante que estes anuncios é fixar políticas de transición xustas nestes sectores que sabemos están en crises; algúns como o carbón teñen dificultades non tanto por un tema ambiental como de normativa europea. Algunhas empresas poderanse acomodar con cambios tecnolóxicos e outras haberá que buscar sectores produtivos alternativos. Aí onde hai que incidir.

Xurdiu con forza neo-nacionalismo español onde ancorou toda a súa estratexia política Cidadáns contaminando a posición actual do PP

Ao principio da conversación comentou que a cuestión catalá dificulta a aprobación dos orzamentos e, en certa medida, marca a vida política de todo o Estado. Tamén a marca en Comisións Obreiras, visto que o seu sindicato en Cataluña adoptou recentemente posturas cada vez máis soberanistas? Como asume o resto de CC.OO. en España esas posturas?

Non creo que se adoptaron políticas soberanistas. O que se adoptou é unha posición complexa, que normalmente é difícil de explicar, ante un problema político que se pretende interpretar en termos de branco e negro. Tanto CC.OO. en Cataluña como o conxunto do sindicato en todo momento dixemos que este era un problema que se tiña que resolver desde o exercicio da política, fuxindo de calquera dinámica de unilateralidad, saltándose a lei -como foi o procés- e fuxindo da dinámica da judicialización, pensar que isto se resolve así. 

Apostamos por espazos transversais porque hai que reconstruír un espazo político diferente en Cataluña que permita reformular o marco de autogoberno. Na nosa opinión, dentro dun proceso de reforma constitucional en España, que permita normalizar a vida catalá. Claro, esta descrición é complexa e isto interprétase nunha disputa case de bandeiras, por parte da maioría do independentismo e por parte tamén dun neo-nacionalismo español que xurdiu con forza nos últimos anos e onde ancorou toda a súa estratexia política Cidadáns contaminando dalgunha maneira a propia posición actual do PP coa sorpresa de que poidan mesmo xurdir novas opcións políticas na dereita practicamente roldando xa a extrema dereita, o cal é un problema de contaminación do debate político importante. En conclusión, diálogo e cumprimento da norma.

Di que é un problema complexo, e o é sen dúbida; pero o nó gordiano, o centro do debate, é se Cataluña debe poder decidir por ela soa suautodeterminación ou independencia. Cal é a postura de CC.OO a nivel estatal nese debate?

Ese é o nó do debate se leva o debate a ese nó. Pode haber outra visión sobre isto. Construamos un pacto político que reconstrúa o diálogo, veremos se ten que comportar ou non algún tipo de reforma constitucional en España -que eu creo debería ter que ver con outras cousas- e sobre ese exercicio de pacto que se pronuncie a cidadanía catalá e se é necesario a reforma constitucional que se pronuncie o conxunto da cidadanía española. É unha aproximación distinta na que hai un referendo pero lembremos que a reforma dun Estatuto tamén comporta un referendo. Así saímos da trampa do choque de soberanías apostando polo acordo político; e sobre este acordo buscar o pronunciamento da cidadanía. É o camiño para pechar a greta social que existe en certo xeito en Cataluña.

E visto o sucedido esta semana no Congreso cre que finalmente haberá adianto electoral?

A aprobación ou non dos orzamentos xerais do Estado vai determinalo. Pódense prorrogar os orzamentos e gobernar así ... pero eu sinceramente non prevexo que sen orzamento o Goberno poida esgotar a lexislatura porque pola vía do decreto, buscar convalidaciones, vai ter moi difíciles … Isto non vai dar de se para que a lexislatura chegue a 2020. Se non hai orzamentos, con toda seguridade haberá adianto electoral, outra cousa é cando.

En autónomos, hai que cotizar en función do que realmente se percibe, cruzando datos con Facenda.

Volvendo sobre negociacións en marcha, hai informacións que apuntan a que xa hai acordo para modificar o réxime dos autónomos …

Calquera negociación que afecta as cotizacións -e a de autónomos afecta a máis de tres millóns de persoas - ten que facerse no marco do diálogo social. Equivócase o goberno se fragmenta negociacións; primeiro con asociacións de autónomos, con asociacións agrarias, etc. e logo pretende pechar o Sudoku na negociación xeral. Sería un erro.

É a base mínima de cotización a clave da negociación?

Non, iso é seguir enredando nun esquema que é profundamente inxusto; ante a autonomía de que un autónomo poida elixir a súa base á marxe dos seus ingresos reais. Pode haber un autónomo con seis empregados asalariados cuxa base de cotización sexa a mínima, polo que cotiza menos que os seus empregados. Isto é un disparate. Ademais, ás veces, as continxencias polas que cotizan, son voluntarias, a diferenza do traballo por conta allea.

Cal é o seu modelo entón?

Hai que cotizar en función do que realmente se percibe, cruzando datos con Facenda. Os autónomos que teñan uns ingresos baixos, que coticen na base mínima, e os que teñen uns ingresos altos, que coticen polo que realmente cobran. O sistema que é inxusto porque o cotiza na base mínima vai recibir unha pensión de miseria. E o 90% cotiza na base mínima, pero hai unha parte deles que lla dun plan de pensións privados ou dun patrimonio e logo moitos acceden dos complementos a mínimos que se financian, que pagamos todos, incluso os asalariados que cobran 740 euros.