Pirómanos e paisanos que limpan o monte foron os maiores culpables da vaga de lumes

Nin as tramas incendiarias nas que se refuxiou a Xunta nin os intereses inmobiliarios dos que falan moitos ecoloxistas. Para a Fiscalía de Galicia, os que queiman o monte teñen razóns moito máis prosaicas. 

O 61% dos grandes incendios que se produciron na vaga de incendios forestais do pasado outubro foron con "gran probabilidade" intencionados, segundo o estudo do Ministerio Fiscal, cuxas conclusións fixo públicas o fiscal superior de Galicia, Fernando Suanzes.

Suanzes compareceu este luns na comisión de estudo sobre os incendios e a política forestal que creou o Parlamento galego por mor daquela onda de lumes.

Neste foro, ratificou que "non se puido determinar" que "obedezan a unha iniciativa criminal complexa de grupos de persoas ou organizacións que actúen de forma coordinada ou planificada ou persigan obxectivos supraindividuales". Tamén "quedan descartados", segundo indicou, os tres elementos que forman parte do imaxinario dos incendios forestais: madeira, urbanismo e economía do lume.

A MAIORÍA SON INTENCIONADOS

De acordo cos datos que trasladou, en canto á intencionalidade, o 61% (11 de 18) o foron con "gran probabilidade" no caso dos grandes incendios, os que calcinan máis de 500 hectáreas de superficie, mentres que o restantes sete debéronse a reproducións ou propagacións.

Por parte da Policía Autonómica, que examinou 97 lumes, a intencionalidade está "próxima ao 70%", mentres que a Garda Civil (analizou os 352) sitúa a cifra no 79,5% e a Consellería do Medio Rural elévaa "" ao 87,7%.

Suanzes lembrou que os lumes en que se produciu a perda de vidas humanas están a ser obxecto dunha "especial e minuciosa investigación", pero avanzou que tamén "parecen ter orixe intencionada", aínda que non puido dar máis información "ao estar incursos nunha instrución penal".

"Sexa cal for o índice manexado", o dato --xa que non é posible chegar a unha cifra "indubitada"-- "é elevado e preocupante", un fenómeno "inaceptable capaz de devastar o territorio e causar graves danos na vida e bens persoas", polo que para o fiscal "non debe ser obxecto de polémica" senón acentuar a necesidade de colaboración, que "nestes momentos" é "impecable".

Así as cousas, con data do pasado 14 de marzo, a Fiscalía emitiu un decreto de arquivo das dilixencias de investigación penal que abrira tras aqueles días, en que arderon máis de 49.000 hectáreas, morreron catro persoas e xerouse unha elevada alarma social na comunidade.

DOUS DETIDOS, TRES INVESTIGADOS, 31 SOPEITOSOS

O informe de Fiscalía recolle a existencia de dous detidos, ambos na provincia de Ourense. O primeiro en Soutelo de Ribeira, en Xinzo de Limia, por un incendio dunha hectárea aproximadamente, que "actuou só" e para o que se decretou prisión preventiva. Residente non habitual (fin de semana), a súa motivación, segundo o Ministerio Público, "era a limpeza de matogueira".

O outro detido presenta "características similares", pois "actuou só". É veciño do lugar e "as súas motivacións están relacionadas ao parecer con temas de caza", segundo o estudo. Este lume afectou a unhas 80 hectáreas en Porqueira.

Mentres, houbo tres investigados: un veciño de Pontevedra, "como consecuencia do escape da queima de restos agrícolas, veciño do lugar, quen actuou en solitario". "Calcináronse ao redor de 85 hectáreas en Fofán-Armenteira-Meis", describe o estudo.

Os outros dous estiveron relacionados cos lumes do día 15 en Vos Ánxeles-Brión (A Coruña) e en Mos-Petelos (Pontevedra), "coincidindo ambos os casos en dúas características: son veciños da zona que actúan en solitario e a súa motivación é a limpeza de matogueira próxima ás súas casas".

Fiscalía tamén describe, "xa con menos rigor incriminatorio", a existencia de sospeitosos dun ou varios incendios con características similares aos anteriores, "é dicir, actuación en solitario e pertenza ao lugar", aínda que as motivacións difiren.

Así, de 31 sospeitosos estudados, corresponden 12 á limpeza de matogueira (o 38,7%), a 14 atribúeselle un comportamento asimilable á piromanía (45,2%), catro a situacións derivadas de conflito (12,9%) e un a temas relacionados coa caza (3,2%).

PERFIL DO INCENDIARIO: "HOME DE MEDIANA IDADE, DE BAIXO NIVEL CULTURAL"

O incendiario tipo en Galicia concorda neste exame co determinado polo de 2006: home de mediana ou avanzada idade, de baixo nivel cultural, sen cualificación persoal, que actúa só, relacionado dalgunha forma con actividades agrícolas ou gandeiras, veciño da localidade ou doutra próxima e que pode reincidir.

Respecto diso, Suanzes viu necesario "puntualizar" que a autoría "non se pode establecer nunha alta porcentaxe debida ás peculiaridades intrínsecas destas investigacións".

Engadiu que os investigadores "destacan que as circunstancias climatolóxicas posiblemente foron aproveitadas por distintos individuos que utilizaron o lume como ferramenta para a limpeza do monte, cambio de usos, motivos de natureza persoal ou outros menos significativos".

Tamén se constatou a aparición de novos focos orixinados pola transmisión do lume a través das pavesas e a reprodución de incendios anteriores "favorecida polas extraordinarias condicións ambientais".

EN CONTRA DE ENDURECER AS PENAS

Suanzes, que nun punto do seu discurso lamentou a difusión de bulos a través das redes sociais aqueles días, pechou a súa intervención avogando por partir "do moito avanzado" en política forestal e por adoptar "medidas eficaces e ambiciosas" desde os ámbitos da prevención e a extinción de incendios.

Neste sentido, reflexionou sobre que as penas por si soas non acaban co problema, para acabar aseverando, xa na quenda de réplica, e ante as preguntas dos deputados --con especial énfase por parte do PP--, que na súa opinión non é necesario endurecelas.

"Dixemos en varias ocasións que non. Desde o noso punto de vista, con penas que chegan ata os 10 anos e 20 anos cando se pon en perigo a vida, son estímulos suficientes. Agora ben, non somos o lexislador", remachou.

"PARA NADA" OS BRIGADISTAS

Advertindo que as súas competencias neste campo son "limitadas", o fiscal pronunciouse sobre algúns dos asuntos polos que lle interpelaron os grupos. Así, en canto ao sistema de brigadas, valorou que "cuantos máis efectivos, mellor", pero agregou que Fiscalía "non entra nesa cuestión".

Iso si, fixo alusión a "reflexións" acerca de "se había algún brigadista que cometera algún ilícito" para precisar que "para nada" durante o período estudado. O que houbo, segundo agregou, é un "exemplo doutra cousa distinta" que se rexistrou a semana anterior á da vaga de incendios.

Por último, sobre a utilización da expresión "terrorismo incendiario" que fai a actual Xunta de Galicia, interpretou que cando políticos "refírense a iso estanse referindo desde un punto de vista vulgar, ordinario ou común".

Porque, desde o punto de vista xurídico, segundo sentenciou o fiscal superior de Galicia, Fernando Suanzes, "obviamente isto non é terrorismo".

VALORACIÓN DE OS GRUPOS POLÍTICOS

Por parte dos grupos, o deputado do BNG Xosé Luís Rivas, 'Mini', lamentou o abandono do medio rural; mentres a socialista Patricia Vilán preguntouse se o que pasou aqueles días foi o que se contaba.

En representación de En Marea, Davide Rodríguez subliñou que a Xunta "tiña que prever" o que pasou. O popular José González, por último, atribuíu referencias a tramas aos socialistas Cristina Narbona e Emilio Pérez Touriño.