Os fallos de pulseiras antimaltrato e xulgados "sobrecargados" dificultan a loita contra a violencia machista

O ano 2025 estivo marcado en materia de violencia machista polas novas competencias dos xulgados de violencia sobre a muller, pola renovación do Pacto de Estado contra a violencia de xénero ou pola aprobación por parte do Goberno dun anteproxecto de lei de medidas contra a violencia vicaria. Aínda que, non estivo exento de polémicas, como a ocorrida coas pulseiras telemáticas para maltratadores.

Neste sentido, a Fiscalía do Estado alertou este ano na súa memoria correspondente ao 2024 de absolucións por fallos no Sistema Cometa, encargado do funcionamento das pulseiras telemáticas para maltratadores.

Desde o Ministerio de Igualdade aseguraron en setembro que as "incidencias técnicas puntuais" que se produciron nos dispositivos foi como consecuencia da migración de datos no momento de cambio de adxudicatario do servizo. Ademais, afirmaron que "foron liquidadas".

"A memoria da Fiscalía de 2025, que contempla esta incidencia, recolle datos de 2024 e redáctase con moita antelación á súa publicación. O problema quedou resolto a finais de 2024 e, de feito, en 2025 non se rexistrou ningunha incidencia", defendeu o departamento que dirixe Ana Redondo.

O Ministerio de Igualdade tamén recalcou en diferentes ocasións que as vítimas sempre estiveran protexidas. Despois do sucedido, Redondo encargou unha auditoría externa e outra interna para investigar o sucedido.

Así mesmo, no mes de novembro, o sistema volveu sufrir unha incidencia que obrigou ao Ministerio de Igualdade a activar o protocolo de protección das vítimas usuarias. "Tras avaliar todas as opcións técnicas, detectouse que a orixe do problema atópase nun enrutador que distribúe ás diferentes plataformas as mensaxes en función do tipo de alerta", apuntou.

Doutra banda, este 2025 o Congreso aprobou en febreiro a renovación do Pacto de Estado contra a Violencia de Xénero, co apoio de todos os grupos menos Vox. Esta conta con 461 medidas, das que se iniciou a execución de 235.

Entre as medidas que recolle o Pacto destaca o Anteproxecto de Lei Orgánica de violencia vicaria, aprobado polo Consello de Ministros en setembro. Recolle tipificar a violencia vicaria como delito autónomo con agravante de xénero e contempla penas de até tres anos de prisión.

A norma tamén incorpora ao Código Penal unha nova pena que consiste na prohibición de publicar ou difundir mensaxes, textos, imaxes ou outros contidos que teñan relación directa co delito cometido.

Este 2025 tamén estivo marcado polas novas competencias dos Xulgados e seccións de Violencia sobre a Muller, que, a partir de outubro, asumiron os delitos contra a liberdade sexual ou a trata de seres humanos cando a vítima sexa muller. Até ese momento só entendían da que se coñece como violencia de xénero, a que exercen os homes contra as súas parellas ou exparejas.

Así o marcou a entrada en vigor do precepto contido na Lei de Eficiencia do Servizo Público de Xustiza, que dá cumprimento ao previsto no Convenio de Istambul, ratificado por España en 2014 e pola Unión Europea en 2023, que busca previr, perseguir e erradicar a violencia contra as mulleres e avoga pola especialización dos órganos xudiciais en todo tipo de violencia sobre a muller.

Para atender a esta carga de traballo (do 12,9% de media segundo o Consello Xeral do Poder Xudicial), o Goberno aprobou o 3 de xuño a creación de 50 prazas xudiciais, o que supón un incremento do persoal de xuíces de violencia do 42%.

A asunción de competencias dos Xulgados de Violencia sobre a Muller produciuse despois da advertencia de "colapso" dos xuíces, que aseguraron que o labor sería "inasumible". Nesta liña, maxistrados de Violencia sobre a Muller alertaron en diferentes ocasións das "nefastas consecuencias" que podían derivar da ampliación da competencia dos xulgados de violencia sobre a muller.

"Advertimos que isto supuña unha sobrecarga do 20% en Xulgados xa saturados sen medios suficientes nin reforzos; sinalamos que a entrada en vigor desa nova competencia sería o 3 de outubro de 2025, tres meses antes de que os Tribunais de Instancia estivesen operativos, e alertamos de que esta 'reforma a custo cero' vulneraba os compromisos do Convenio de Istambul e puña en risco a atención integral que merecen as vítimas", apuntaron. Tamén consideraron que a resposta que se dará ás vítimas será "máis lenta, menos próxima, e moito máis estandarizada", o "contrario" ao que pretende o Executivo.

RETOS PENDENTES PARA 2026
De face a 2026, o avance real en materia de violencia machista esixirá abordar varios retos lexislativos e de implementación que continúan abertos. Un dos principais é a aprobación dunha lei integral contra trátaa. Segundo asegurou Redondo nun encontro con medios en decembro, os problemas derivados dos contextos internacionais e das "complexidades internacionais" son "os máis complicados" e os que están a levar "máis tempo" para desenvolver o texto.

"É un texto complexo porque fai referencia a trátaa non só por motivos de explotación sexual senón a todo tipo de trata e por tanto hai que perfilar e exponse un texto moi completo, moi transversal e complexo", argumentou.

Outro debate que previsiblemente marcará a axenda do próximo ano é o relativo á abolición da prostitución. Neste punto, o percorrido político prevese especialmente complexo: unha lei abolicionista non figura actualmente nin no Pacto de Estado contra a Violencia de Xénero nin no acordo de Goberno con Sumar, o que dificulta a súa tramitación nun escenario parlamentario fragmentado.

Tamén está pendente a tramitación e desenvolvemento dunha lei específica sobre violencia económica que axude ás mulleres a atopar un "emprego digno" e unha solución habitacional. "Non é fácil porque aí nos atoparemos tamén con dificultades en relación con outros ministerios. Todo o que é igualdade é moi transversal e esa é unha dificultade engadida", afirmou Redondo no mesmo encontro para engadir que é a última das leis que ten en carteira e que "vai custar".