Santiago tivo máis horas de sol pero tamén máis choiva en 2024: "Igual febreiro sorprende cunha nevada"

As rúas charquentas na Rúa do Franco, o ceo gris e plomizo recortando a silueta da Catedral, un paraugas dobrado polo vento na Alameda… Son algunhas das moitas postais habituais en Santiago de Compostela, unha cidade onde a choiva é inherente á capital galega, que só pode explicar a súa idiosincrasia polas precipitacións que a acompañan e a súa bóveda encapotada. Así o di a cultura popular e o desdice o último 'Resumo meteorolóxico do ano 2024 dá cidade de Santiago de Compostela' elaborado polo Observatorio Astronómico Ramón María Aller da Universidade de Santiago de Compostela (#USC), onde desmontan o mito da chuviosa capital galega, que en 2024 superou a súa marca de horas de sol. 

MÁIS SOL, PERO TAMÉN MÁIS CHOIVA

2.338 horas de sol ao longo de 2024 na luminosa Santiago de Compostela, o segundo rexistro máis alto só superado por 2017, cando se rexistraron 13 horas máis de sol. Esta é unha das moitas conclusións dun informe que José Ángel Docobo, director do observatorio, analiza pormenorizadamente, sen dar maior importancia ao tema da luz solar, un dos puntos máis rechamantes do documento, xa que podería dicir que Compostela leva unha fama que merecerían outras urbes. 

“Sempre se nos asocia con ceos escuros, choivas…como os que tivemos estes días. Pero este non é o lugar da península con menos insolación. En Santiago temos unha media que supera as 2.000 horas de sol ao ano, máis do 50% das posibles horas de sol, mentres que en lugares como Santander ou Xixón teñen bastante menos insolación que nós”, reivindica Docobo.

E é que como explica o astrónomo en Galicia reinan “distintos climas” segundo a latitude á que nos movamos, sendo as Rías Baixas as que reciben unha maior cantidade de luz durante o ano, mentres que A Mariña lucense compensan unha menor cantidade de choiva con menos horas de luz solar. O das precipitacións é outro apartado no que fai fincapé Docobo, xa que as horas de sol non impediron á capital galega superar un ano máis os 2.000 litros por metro cadrado, uns algarismos que “superan a media das últimas décadas en Compostela”, algo que “parece contraditorio si pensamos que houbo máis horas de luz do habitual”.

Este contraste é claro en meses como setembro, que resultou o máis chuvioso no que vai de século en Santiago, cuns valores un 62% máis altos do habitual nese período segundo os informes de Meteogalicia. Xaneiro, cunha primeira semana pasada por auga, parece dirixir na mesma dirección. Sería lóxico crer con estas dúas estampas que Galicia se está convertendo nun territorio de extremos, pero nada máis lonxe da realidade, segundo Docobo, que insiste en que son episodios “que entran dentro da normalidade”. 

“Aínda que a media en Santiago establézase en 1.800 litros por metro cadrado hai que considerar unhas marxes de máis ou menos 300 litros. Todo o que sexa por baixo dos 2.100 pode ser normal”, establece Docobo. 

UNHA CIDADE MENOS FRÍA…E SEN NEVADAS?

O que non resultaron tan correntes foron os niveis alcanzados polo mercurio ao longo dos últimos 12 meses, con termómetros que no centro urbano de Santiago só esborralláronse nunha ocasión por baixo dos 0ºC. “Os días con temperaturas negativas van baixando. Houbo anos fai 20 ou 30 anos onde era normal con até dez días con temperaturas baixo 0, pero o ano pasado só houbo un”, recompila o catedrático, que avanza para a próxima semana “uns días de moi bo tempo”. 

O cambio comezará a percibir na tarde do sábado e a entrada dun anticiclón deixará ceos despexados pero unha baixada significativa das temperaturas, segundo relata Docobo. “Imos esperar a ver como se comporta en relación coas temperaturas negativas. Tamén notamos que as nevadas foron a menos, pero isto son ciclos. Igual nos sorprende febreiro…”, aventura o astrónomo para o segundo mes do ano, “tradicionalmente no que teñen lugar esta clase de fenómenos” que antigamente se daban en Santiago “un ano de cada tres”, pero agora os copos resístense a caer na capital. 

A pesar das variacións, Docobo non considera que existan indicios para pensar nun cambio no tipo de clima “nin no tocante a temperaturas nin ás choivas” con “valores normais”. Nesa sentido tira de hemeroteca e lembra que entre 2015 e 2022 a cantidade de choiva que regou as empedradas rúas santiaguesas foi máis pobre do habitual. “No 2023 rompeu ese refacho e en 2024 foi un pouco máis, tamén porque choveu moito en días puntuais que sen eles estariamos por baixo dos 2.000 litros”, subliña.

“AQUÍ SABE CHOVER”

Precisamente, esas trombas repentinas traen de cabeza estes días a moitos composteláns. Algúns veciños mesmo sufriron nas súas carnes as inundacións neste mes de xaneiro pola cantidade de auga que se acumulou en moi pouco tempo en barrios como Fontiñas ou Pelamios. Coas terribles imaxes que deixou o paso da DANA por Valencia  no mes de outubro aínda frescas na memoria de todos, talvez a pregunta habitual é si podería dar unha situación así nunha cidade que, en aparencia, debería estar máis preparada para choivas intensas en comparación coa cidade do Turia.  

“Aquí sabe chover”, sintetiza Docobo, que aplaca eses temores considerando que “a orografía é moi distinta á do Levante, onde hai unha cadea montañosa moi preto do litoral que provoca esas inundacións intensas, ademais de ser moito máis habitada, polo que é moi distinto”. “Episodios de inundacións déronse tamén fai cuestión de dous anos, pero case diría que resultan anecdóticos, por moi espectaculares que resulten”, estima.

“A natureza é así. Pode sorprendernos en calquera momento”, salienta Docobo, ao que resultaron moi rechamantes as cifras en todo o relativo ás temperaturas, tanto coas mínimas como coas máximas: “Só houbo sete días nos que se superaron os 30 graos e todos repartidos entre xullo e agosto. É moi pouco, comparado con outros sitios de Galicia, xa non digamos da península. Non houbo días excesivamente calorosos e as temperaturas foron suaves”.

“Os de aquí sempre foron veráns suaves. Hoxe vemos como moita xente de fóra busca segundas residencias na costa norte, fuxindo das calores extremas dos últimos anos e ponse en valor o clima de aquí”, razoa Docobo en torno ao compendio de datos recolleitos ao longo do ano pasado e que deberían ser, canto menos, unha chamada de atención para as administracións públicas, que non parecen do todo preparadas para facer fronte aos retos aos que nos enfrontará máis pronto que tarde o cambio climático.

“Non afectará por igual a todas as partes do mundo. Hai zonas moito máis sensibles e en Galicia nótase en distintos marcadores biolóxicos, pero si atendemos só ao clima non se perciben cousas consideradas extremas. Pero o cambio climático é unha actuación moi lenta e que se produce de maneira silenciosa. De momento, no que se refire a Santiago, non podemos apreciar signos de gravidade. De momento”, conclúe.