Suspensión de cirurxías e derivacións do SERGAS á privada pola gripe

O impacto do virus non é o único factor que explica o embotellamento nos corredores hospitalarios, xa que a recente folga de facultativos deixou unha herdanza difícil de xestionar. Segundo explican fontes médicas e representantes sindicais, durante as xornadas de paro diminuíu drasticamente o ritmo de altas hospitalarias, o que provocou que as plantas de hospitalización comezasen a semana cunha ocupación moi elevada. 

Esta falta de rotación de camas impide que os pacientes que deben ser intervidos cirurxicamente teñan un lugar onde recuperar, forzando á dirección do centro vigués a suspender aproximadamente o quince por cento das operacións programadas durante esta semana.

Desde o Servizo Galego de Saúde (#Sergas) lánzase unha mensaxe de tranquilidade, subliñando que as cancelacións só afectan a procedementos demorables que non comprometen a saúde dos pacientes a curto prazo. A prioridade absoluta nestes momentos céntrase na cirurxía oncolóxica, as urxencias e aqueles procesos que non admiten espera, tentando equilibrar a balanza entre a actividade ordinaria e a presión que exerce a gripe A. A pesar destas precaucións, o balance de entradas e saídas é axustado, e aínda que na última xornada rexistráronse máis altas que ingresos en Vigo, a sensación de alivio é aínda moi fráxil. na pasada, cando o sistema apenas xerou movemento nas camas de agudos. 

Fronte á versión oficial da administración, os usuarios que acoden ás Urxencias do hospital Álvaro Cunqueiro relatan episodios de esperas de até seis horas antes de recibir unha valoración inicial ou conseguir unha cama en planta. Estas demoras afectan especialmente a persoas con síntomas respiratorios claros que agardan en espazos compartidos, o que aumenta o risco de contaxio intrahospitalario. Os testemuños recolleitos no centro vigués contrastan cos datos de Sanidade, que asegura dispor dunha marxe de crecemento importante, incluíndo a posibilidade de activar de forma inmediata trinta camas adicionais no Hospital Meixoeiro se a demanda segue á alza.

A situación no resto de Galicia presenta matices significativos segundo a área sanitaria, demostrando que a presión non é uniforme en todo o territorio. En Ourense, o Hospital Universitario (CHUO) optou por unha estratexia diferente para evitar a suspensión masiva de cirurxías: derivar ingresos médicos cara a centros hospitalarios concertados da cidade. Esta medida busca liberar ocos nas plantas do complexo público para que a lista de espera cirúrxica non se dispare, unha práctica que, segundo os facultativos da zona, é habitual nestas datas pero que evidencia a falta de recursos propios para absorber picos de demanda tan acusados.

A expansión da cepa H3N2 e o papel dos menores

O principal responsable deste escenario é o subtipo H3N2 da gripe A, un virus que se está propagando cunha intensidade inusual en Galicia este ano. Os datos epidemiolóxicos reflicten que a taxa de incidencia duplicouse en apenas sete días, situar moi por encima do limiar considerado epidémico. O perfil do paciente que máis está a acudir aos centros de saúde é o de nenos de entre cero e catro anos, quen actúan como o principal motor de transmisión da enfermidade dentro dos núcleos familiares e cara ás persoas maiores, que son quen finalmente acaban necesitando o ingreso hospitalario.

A gripe chegou este ano máis temperán do habitual. En exercicios anteriores o pico a nivel de España produciuse a principios de xaneiro.

A nivel de Galicia, as estatísticas mostran que a epidemia emepezó a desbocarse fai un par de semanas e que, vendo as gráficas de anos anteriores, aínda ten moita marxe para crecer.

Os expertos advirten de que as nenas e nenos son auténticos supercontagiadores debido a que poden manter a carga viroso e a capacidade de contaxio até quince días, un período moito máis longo que o dos adultos. Esta dinámica está a provocar que a atención primaria atópese tamén ao bordo do colapso en moitos centros de saúde, con axendas de médicos de familia totalmente pechas nalgúns barrios de Vigo e citas para enfermidade común que se demoran até finais de decembro, ás veces mesmo xaneiro. A imposibilidade de ser atendido no primeiro nivel asistencial empuxa aos cidadáns a acudir ás urxencias hospitalarias, alimentando un círculo vicioso de saturación.

Na área de Santiago, a ocupación das camas dispoñibles roza o noventa e tres por cento, o que deixa unha marxe de manobra case inexistente para os profesionais do CHUS. A diferenza de Ourense, a capital galega conta con menos opcións de derivación á sanidade privada, o que obrigou tamén a aprazar intervencións cirúrxicas para poder aloxar aos pacientes de medicamento interno. Os profesionais de urxencias en Santiago describen tardes de tensión máxima nas que non quedaba nin un só oco físico para examinar aos novos pacientes que chegaban con cadros de febre alta, tose persistente e malestar xeral.

Mentres o sur e o centro de Galicia sofren o embate do virus, os hospitais de Lugo e A Coruña reportan unha situación de relativa normalidade asistencial. Segundo os comunicados oficiais do Sergas nestas áreas, non foi necesario suspender ningunha operación e a actividade mantense en parámetros moi similares aos de anos anteriores. No caso de Lugo, a dirección do hospital asegura que a taxa de ingresos é mesmo inferior á do exercicio pasado, o que lles permite manter o Plan de Inverno nas súas fases iniciais sen necesidade de activar protocolos de emerxencia nin restrinxir a actividade programada.

Polo seu parta, en Pontevedra as críticas céntranse na xestión do hospital Montecelo, onde pacientes oncolóxicos chegaron a esperar vinte e catro horas nun box de urxencias antes de ser hospitalizados. As familias denuncian que o plan deseñado pola área sanitaria non está a funcionar correctamente, xa que non se está logrando o illamento necesario para protexer aos enfermos máis vulnerables dos contagios por gripe que alagan as salas de espera. A dirección de Pontevedra-O Salnés defende a súa xestión alegando que se habilitaron áreas específicas, pero o persoal sanitario recoñece que a presión é moi superior á prevista inicialmente.

Ante este panorama, as autoridades sanitarias e os profesionais coinciden nunha recomendación fundamental: recuperar o uso da máscara nos centros sanitarios e espazos concorridos. A nova variante da gripe preséntase cunha sintomatología moi potente que pode complicar gravemente en persoas con patoloxías previas ou de idade avanzada. Co pico máximo da onda epidémica aínda por alcanzar e as reunións de Nadal ao virar a esquina, o peor pode estar aínda por chegar.