España non se opón ao burka mentres Portugal aproba a súa prohibición

Mentres España mantén abertas as portas ao debate sobre o uso do burka e niqab, con resolucións xudiciais e parlamentarias que protexen a liberdade relixiosa, Portugal deu un paso lexislativo contundente. A aprobación dun proxecto de lei que prohibiría estas pezas en espazos públicos sitúa ao país veciño en liña con outras nacións europeas que adoptaron restricións similares.

Catalunya: liberdade relixiosa fronte a propostas restritivas

En Catalunya, o Tribunal Supremo ditaminou en 2013 que os concellos non teñen competencia para regular o uso do burka en espazos públicos, ao considerar que se trata dun dereito fundamental vinculado á liberdade relixiosa. Este fallo estableceu un precedente legal que limita a capacidade das autoridades locais para impor restricións ao uso do burka ou niqab.
 

En maio de 2025, o Parlament de Catalunya rexeitou unha moción que instaba ao Govern a prohibir o uso de calquera veo islámico, incluíndo o burka, en espazos públicos. A moción foi presentada polo partido de ultradereita Aliança Catalá, que argumentou que o uso do veo islámico é incompatible cos valores occidentais e representa unha ameaza á convivencia. Con todo, a proposta foi rexeitada por unha ampla maioría no Parlament, incluíndo partidos como Esquerra Republicana (#ERC), Junts per Catalunya e o PSC, que defenderon a liberdade relixiosa e a pluralidade cultural como principios fundamentais.

A nivel local, algúns municipios tentaron regular o uso do burka. En febreiro de 2025, a alcaldesa de Ripoll, Sílvia Orriols, propuxo unha modificación da ordenanza de civismo que incluía a prohibición do uso do veo islámico nas escolas públicas, argumentando motivos de seguridade e para evitar a discriminación das mulleres. Esta proposta suscitou un debate e foi rexeitada por partidos como Esquerra Republicana (#ERC), que consideraron que vulneraba principios legais e internacionais. Posteriormente, Orriols retirou a proposta para "salvar" a ordenanza de civismo, que foi aprobada co apoio de Junts e Som-hi Ripoll.

España: debate sen consenso e propostas lexislativas

A nivel nacional, España tampouco dispón de lexislación que prohiba o uso do burka ou niqab en espazos públicos. En 2010, o Senado aprobou unha moción a favor da prohibición, pero o Congreso dos Deputados rexeitouna. Desde entón, non se aprobou ningunha lei respecto diso. A postura do Congreso reflicte unha defensa da liberdade relixiosa e a diversidade cultural, principios consagrados na Constitución española.

O debate sobre a prohibición do burka foi recorrente na política española. En 2016, o entón presidente do Goberno, Mariano Rajoy, afirmou que o uso do burka non é "compatible coa convivencia" en España. Con todo, non se avanzou na aprobación dunha lei que regule esta cuestión. A falta de consenso político e a preocupación por posibles vulneracións de dereitos fundamentais impediron a adopción de medidas lexislativas respecto diso.
 

En agosto de 2025, Alberto Núñez Feijóo, líder do Partido Popular, propuxo unha reforma lexislativa para prohibir o uso do burka e o niqab en espazos públicos, argumentando que estas pezas non son compatibles cos valores democráticos e a igualdade de xénero. Con todo, a proposta non avanzou no Parlamento debido á falta de apoio doutros partidos e ás preocupacións sobre posibles vulneracións de dereitos fundamentais.

Portugal: aprobación da prohibición do burka

En contraste coa situación en España e Catalunya, Portugal deu un paso decisivo cara á prohibición do burka e outros veos faciais en espazos públicos. O 17 de outubro de 2025, o Parlamento portugués aprobou un proxecto de lei que prohibe o uso de pezas que oculten o rostro en lugares públicos, incluíndo o burka, que cobre á muller de xeito total, e o niqab, que deixa só o espazo dos ollos. A iniciativa foi impulsada polo partido ultradereitista Chega, liderado por André Ventura, e contou co respaldo dos partidos de centrodereita: o Partido Social Demócrata (PSD), Iniciativa Liberal e CDS-#PP. Pola súa banda, os partidos de esquerda, incluíndo o Partido Socialista (#PS), Livre, o Partido Comunista Portugués (PCP) e o Bloco de Esquerda, votaron en contra, mentres que o PAN e o JPP abstivéronse.

Multas

A lei establece sancións económicas que van desde os 200 até os 4.000 euros, dependendo de si a infracción cometeuse de maneira intencionada ou por neglixencia. Ademais, contempla excepcións para lugares como avións, embaixadas, consulados e espazos de culto, así como por motivos de saúde, profesionais, artísticos ou publicitarios. O proxecto tamén inclúe penas de até tres anos de prisión para quen obriguen a outras persoas a cubrir o rostro.

Privación de liberdade

André Ventura defendeu a medida argumentando que o burka representa unha ameaza para a liberdade e independencia das mulleres e que a prohibición se dirixe a protexelas de situacións de opresión. Ventura citou precedentes europeos, como Francia, Bélxica, Austria e Dinamarca, e mencionou que o Tribunal Europeo de Dereitos Humanos avalou leis similares, como a francesa, sen que se considere unha vulneración de dereitos humanos.

Descontento social

Con todo, a proposta xerou unha forte reacción en contra. Os partidos de esquerda denunciaron que a lei está deseñada para atacar ás comunidades musulmás e estranxeiras, e que podería fomentar a discriminación relixiosa. Organismos profesionais como o Colexio de Avogados e o Consello Superior do Ministerio Público advertiron que a medida podería vulnerar dereitos constitucionais e a liberdade relixiosa. Amnistía Internacional tamén criticou a iniciativa, sinalando que podería afectar negativamente a integración da comunidade musulmá na sociedade portuguesa e reforzar estereotipos discriminatorios.

O imán da Mesquita Central de Lisboa, David Munir, indicou que o uso do burka é extremadamente raro en Portugal e que non constitúe unha obrigación relixiosa para as mulleres musulmás. Destacou que a práctica do veo facial é minoritaria e que moitas mulleres musulmás optan por levar o rostro descuberto, respectando a modestia segundo as súas tradicións sen necesidade de impor o burka.

O presidente Marcelo Rebelo de Sousa aínda debe promulgar a lei, podendo optar por aprobala, vetala ou enviala ao Tribunal Constitucional para a súa revisión. Se se converte en lei, Portugal sumaríase á lista de países europeos con restricións similares ao uso de veos faciais en espazos públicos, consolidando un debate que mestura dereitos individuais, liberdade relixiosa e seguridade pública, e que reflicte a polarización política e social que atravesa Europa respecto ao uso do burka.

Europa: panorama de restricións ao burka

A aprobación do proxecto de lei en Portugal enmárcase nun contexto europeo no que varios países adoptaron restricións ao uso do burka e o niqab en espazos públicos. Francia foi o primeiro país en prohibir estas pezas en 2010, e desde entón, outras nacións como Bélxica, Austria, Suíza e Dinamarca seguiron o seu exemplo. Estas medidas foron xustificadas por motivos de seguridade, integración social e igualdade de xénero.

Con todo, a implementación destas leis foi obxecto de controversia e debate. Organizacións de dereitos humanos advertiron que as restricións ao uso do burka e o niqab poden vulnerar os dereitos das mulleres musulmás e fomentar a islamofobia. Ademais, sinalouse que estas medidas non abordan as causas subxacentes da discriminación e a exclusión social das comunidades musulmás.
 

Nalgúns países, como Italia, propuxéronse leis similares, pero aínda están en fase de debate e non foron aprobadas. Noutros, como Suecia, o debate sobre a prohibición do burka cobrou forza recentemente, con propostas de partidos políticos para implementar restricións en espazos públicos.

Reaccións da comunidade musulmá

En Portugal, líderes islámicos minimizaron a relevancia do burka entre mulleres locais. Abu Sayed, do Centro Islámico de Bangladesh, explicou: “Non é normal levar burka, pero é unha tradición para algúns”. Ra Taslim Uddin advertiu que a lei podería vulnerar normas da lei islámica si impón códigos de vestimenta. David Munir engadiu: “O burka non é obrigatorio no Islam, nin tampouco o niqab. Unha muller musulmá pode levar o rostro descuberto e usar a roupa que queira”.

Próximos pasos legais en Portugal

O presidente Marcelo Rebelo de Sousa debe aprobar a lei, aínda que podería vetala ou enviala ao Tribunal Constitucional para a súa revisión. Tras iso, o proxecto pasará pola Comisión de Asuntos Constitucionais antes da votación final e a súa entrada en vigor.