O sistema educativo catalán en alerta: A paralización de 57.000 prazas docentes expón un modelo errado

O sistema educativo catalán enfróntase a unha das súas crises administrativas máis delicadas en anos. A paralización do proceso de adxudicación de prazas docentes para o curso 2025–2026, tras detectar erros graves na asignación de destinos, puxo en evidencia as fraxilidades estruturais dun modelo que cada verán move a máis de 57.000 profesores entre centros educativos. Nunca antes unha incidencia técnica había xerado un impacto tan importante na organización escolar de Catalunya.

O fallo, provocado pola adxudicación de prazas perfiladas a interinos que debían ser asignadas a funcionarios de carreira, obrigou a reiniciar desde cero un procedemento que debería estar pecho antes do 1 de setembro. O erro, cualificado como “administrativo con orixe humana” polo director xeral de Profesorado, Josep Maria Garcia, desencadeou un efecto dominou que compromete a planificación dos centros, a contratación de substitutos e a organización de horarios.

Un modelo baseado na rotación masiva

Cada ano, máis de 57.000 docentes participan nos distintos procesos de adxudicación, xa sexa a través de concursos de traslados, nomeamentos provisionais, estabilizacións ou asignacións por vacantes. Esta cifra inclúe tanto a funcionarios de carreira que piden un cambio de destino como a interinos, docentes sen praza definitiva, funcionarios en prácticas e aspirantes a prazas perfiladas. Nalgúns institutos de alta complexidade, a rotación supera o 80% do claustro nun só curso. Con toda a serie de dificultades para o correcto desenvolvemento dos alumnos que isto pode chegar a levar.

Falta de continuidade pedagogica, ausencia de vínculos entre profesor e alumno, reorganizacion constante dos currículos e plans de estudo e, á fin e ao cabo, unha sanguenta desigualdade con aqueles alumnos de cnetros que non sofren devandita rotación constante e masiva do profesorado.

Centros paralizados, claustros incompletos e profesores sen destino

A interrupción do proceso deixou por centos de centros sen persoal definido a moi poucas semanas do incio do curso. Moitos docentes xa buscaran aloxamento preto dos seus novos destinos, e agora enfróntanse á incerteza de non saber si van impartir clase onde se lles prometeu inicialmente. Os equipos directivos non poden pechar horarios nin asignar grupos sen saber quen formará parte do claustro. Os sindicatos advirten que o calendario xa está comprometido e reclaman depurar responsabilidades.

Como parche ao problema que se presentou coa asigación, o sindicato da USTEC propuxo atrasar o inicio do curso ao 12 de setembro para gañar marxe, mentres que outras organizacións esixen unha revisión estrutural do sistema de adxudicacións para evitar que casos así sigan sucedendo e xerando desigualdades dentro da comunidade educativa. Consideran que o actual modelo é vulnerable, sobredimensionado e dependente de procesos dixitais que non están preparados para xestionar este volume sen erros.

Catalunya, un caso único en Europa e España

A situación en Catalunya non ten equivalentes próximos en Europa. En Italia, o sistema de mobilidade afecto a uns 30.000 docentes en todo o país. En Francia, o sistema de puntos e adxudicación por reitorado dá lugar a uns 20.000 cambios a nivel nacional. En Alemaña, onde a xestión é por estados federados, a mobilidade é moito menor e os docentes teñen destinos estables salvo que pidan voluntariamente o cambio.

Se nos pomos a comparar Catalunya co resto de Comunidades Autónomas tamén podemos apreciar unha diferenza moi significativa respecto de comunidades como Madrid (30.000 docentes trasladados), Andalucía (35.000 docentes) ou Comunitat Valenciana (25.000 docentes).

En Catalunya, con todo, a mobilidade estrutural é unha condición do sistema. A falta de destinos definitivos para miles de interinos e funcionarios en prácticas xera unha rotación masiva que dificulta a consolidación de equipos, a continuidade de proxectos educativos e o seguimento do alumnado. Convertendo a catalá, na CCAA que máis docentes move ao ano en comparación co resto de España e mesmo con países enteiros no resto de Europa.

Reacción da Generalitat e a oposición

A consellera de Educación, Esther Niubó, pediu desculpas publicamente o venres a través dunha publicación na rede social X, recoñecendo a gravidade da situación e comprometer a repetir as adxudicacións “con todas as garantías e a maior brevidade posible”. Tamén afirmou que se activarán “todos os mecanismos necesarios para depurar responsabilidades” e evitar que unha situación similar volva ocorrer. Con todo, a súa comparecencia non bastou para conter a onda de críticas.

A oposición no Parlament elevou notablemente o ton. O PP cualificou a situación de “escándalo de dimensións descomunais” e reclamou cesamentos inmediatos. Junts rexistrou unha batería de preguntas parlamentarias e esixe unha auditoría externa completa do proceso, acusando ao Govern de “mala xestión e improvisación constante”. Incluso ERC, socio parlamentario clave, cualificou a situación como “un despropósito moi grande” e solicitou a comparecencia urxente da consellera.

Ao mesmo tempo, sindicatos e organizacións educativas reclaman explicacións claras e un calendario inmediato para a repetición das adxudicacións. As direccións dos centros piden certezas para poder pechar horarios, mentres miles de docentes —algúns xa desprazados aos seus novos destinos— permanecen nun limbo laboral.

O reloxo corre e o curso escolar 2025–2026 achégase perigosamente sen unha estrutura docente definida. A presión institucional e social aumenta por horas, nun episodio que xa se perfila como unha das maiores crises administrativas na historia recente do sistema educativo catalán.