Galicia empeza a usar a computación cuántica para investigacións sobre saúde

Desde 2023, a comunidade autónoma ha marcado o paso ao converter na primeira de España en operar un computador cuántico, Qmio, instalado no Centro de Supercomputación de Galicia (CESGA). Este fito, combinado cun ecosistema colaborativo, impulsa aplicacións prácticas en saúde e biotecnoloxía, xerando resultados que reforzan a competitividade rexional.

A Rede Galega de Tecnoloxías Cuánticas, impulsada pola Axencia Galega de Innovación (GAIN), reúne a actores crave como as universidades da Coruña, Santiago e Vigo, o CESGA, o Clúster TIC Galicia, centros tecnolóxicos como Gradiant, AIMEN ou CTAG, e empresas innovadoras. Este armazón fomenta a colaboración e a transferencia tecnolóxica, con firmas que xa aproveitan as capacidades de Qmio. Segundo responsables de DATAlife, “Galicia pasou de imaxinar o futuro cuántico a facelo realidade, resolvendo desafíos concretos en sectores estratéxicos”.

O hub de innovación dixital DATAlife desempeña un rol central ao liderar un informe sobre necesidades tecnolóxicas no ámbito cuántico, enfocado en saúde e biotecnoloxía. Esta análise identifica oportunidades e barreiras para implementar estas tecnoloxías no tecido produtivo galego. Ademais, DATAlife mapea casos de éxito en ciencias da vida, destacando o potencial da computación cuántica en medicamento personalizado, bioinformática e desenvolvemento de novos materiais. 

Un exemplo destacado é a colaboración entre Gradiant, o Centro Tecnolóxico de Telecomunicacións de Galicia e a startup QCentroid Labs, que desenvolven algoritmos de Machine Learning cuántico para o cribado de fármacos. Este avance promete reducir tempos, custos e consumo enerxético fronte a métodos tradicionais. De forma similar, a spin-off da USC, MD.USE Innovations, liderada por Anxo Piñeiro e Rebeca García Fandiño, publicou un estudo pioneiro sobre a predición da estrutura de péptidos antimicrobianos, abrindo portas a novos antibióticos contra resistencias microbianas.

A empresa compostelá BAHIA Software tamén sobresae, colaborando co CESGA en dous proxectos cuánticos con resultados preliminares prometedores, próximos a publicar nunha revista científica. Ademais, participa no consello asesor do Máster en Ciencia e Tecnoloxías de Información Cuántica e coorganizó un hackathon na Facultade de Física da USC, propondo un reto para optimizar o cribado de cancro de pulmón con modelos cuánticos.