Os ultraprocesados invaden as nosas mesas, non se libra nin a dieta atlántica

Os alimentos ultraprocesados experimentaron un crecemento exponencial na dieta dos menores, xerando serias preocupacións na comunidade científica e sanitaria. España é o segundo país mediterráneo con maior consumo destes produtos, só por detrás de Malta, segundo un estudo da Universidade de Sao Paulo. Este patrón de alimentación está a ter consecuencias alarmantes na saúde da poboación infantil. E é que a combinación de sal, azucre e graxas saturadas crearon mesmo adicción entre os máis novos quen desdeñaron a dieta mediterránea e a atlántica a favor da combinación sae-azucre-graxas saturadas e trans. Estes tres elementos son hiperpalatables, crean adicción, debido aos sabores que non ofrecen os alimentos tradicionais. Nin sequera a froita máis saborosa parece facerlles sombra. Ademais, o aumento de prezos en produtos de horta e alimentos frescos fai que os petos das e os consumidores “agradezan” que moita desta comida ultraprocesada encha a neveira. Pero todo isto ten unhas consecuencias, sobre todo para os máis novos e o seu desenvolvemento físico e cognitivo.

DANOS DA COMIDA ULTRAPROCESADA
Os ultraprocesados están directamente relacionados cun aumento do risco de enfermidades metabólicas e neurolóxicas. Desta forma detectouse unha maior incidencia de obesidade e diabetes tipo 2. El motivo está en que estes produtos conteñen altos niveis de azucre, graxas saturadas e sal, promovendo o aumento de peso e a resistencia á insulina. Engadamos ademais o incremento de problemas cardiovasculares debido á inflamación crónica pola inxesta de ultraprocesados, e o que é máis grave, que estas doenzas cardíacas poden aparecer en idades temperás

Isto non queda aí porque se observou que os nenos que consomen grandes cantidades de ultraprocesados poden experimentar maior ansiedade, depresión e problemas de soño. Entre estes tres factores pódese crear un cadro de deterioración cognitiva como reflicte un meta-análise publicada en BMJ sinala que por cada 10% de aumento no consumo de ultraprocesados, o risco de demencia aumenta un 25%.

O dano que producen os alimentos ultraprocesados prodúcese pola gran acumulación de químicos como son os aditivos e os potenciadores do sabor. Estes elementos poden xerar dependencia, similar á adicción ao tabaco. Xa se mencionou que desprazan da dieta alimentos frescos e nutritivos, reducindo a inxesta de vitaminas, minerais e fibra esenciais para o desenvolvemento infantil. Alteran a produción de neurotransmisores clave como a dopamina e a serotonina, afectando o benestar emocional e cognitivo dos menores.

ESTRATEXIAS PARA FREAR Aos ULTRAPROCESADOS

O problema dos ultraprocesados é universal pois non hai país que se librou de ter no seu territorio, polo menos, algunha das grandes cadeas de comida rápida ou que nos seus centros comerciais non teñan andeis repletos destes alimentos. Nalgunhas nacións chegouse mesmo a declarar epidemia o grao de obesidade instaurado entre a poboación, así como a diabetes e outras doenzas relacionadas con este tipo de dieta.

É por iso que algúns países crearon estratexias e campañas dirixidas á promoción da comida saudable, unha volta ao sabor tradicional pensando nos nenos e adolescentes, os brancos máis fáciles.

En España deseñouse a Estratexia Nacional de Alimentación (ENA), desenvolvida polo Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación co obxectivo de transformar o sistema alimentario español nun modelo máis saudable e sostible. Para iso promocionaranse sistemas alimentarios saudables que permitan reducir a inxesta de ultraprocesados e substituílos por alimentos frescos.
 

Buscaranse vías de investigación (I+D+i) para producir alternativas alimentarias máis saudables. Isto último acompañado dunha menora na información ao consumidor sobre a composición do que vai comer. Trátase de educar para nutrir mellor grazas á información que debe aparecer nas etiquetas e textos dos envases. 

GALICIA 
Galicia tamén decidiu dar un xiro nas políticas alimentarias dirixidas aos nenos e mozos. Desta premisa xorde o Plan Obesidade Zero 2022-2030. Este plan basicamente busca unha mellora nos parámetros nutricionais para impedir a aparición prematura de enfermidades como a diabetes, obesidade ou outros riscos potenciais derivados das comidas ultraprocesadas.

Unha primeira acción será a creación de ambientes saudables aumentando e mellorando a dispoñibilidade de alimentos frescos en colexios e espazos públicos. Capacitar ás persoas nos hábitos máis saudables mediante o incremento de coñecementos nas persoas para comprender, avaliar e utilizar información relacionada coa nutrición e a alimentación de maneira efectiva. Isto último denomínase alfabetización nutricional e as escolas e comunidades son o obxectivo.

Do mesmo xeito que o programa ENA, crearanse programas de saúde pública baseados en evidencia científica para reducir o impacto dos ultraprocesados. En definitiva, o plan busca reducir significativamente as taxas de obesidade infantil previndo as enfermidades relacionadas coa alimentación en Galicia.

A avalancha de alimentos ultraprocesados converteuse nunha ameaza crecente para a saúde infantil que inflúe mesmo no desenvolvemento cognitivo. Debido a isto, España e Galicia tomaron medidas concretas para combater esta problemática, aínda que o éxito destas estratexias dependerá en gran parte da implicación da sociedade no seu conxunto. A educación, a regulación e o acceso a alimentos saudables serán claves para reverter esta tendencia e garantir un futuro máis saudable para as novas xeracións.