Abanca e Caixa Rural, condenadas a devolver diñeiro a estafados mediante phishing por Internet, teléfono e SMS

Os xulgados de Muros, A Coruña e O Carballiño fallaron contra as entidades por non evitar transferencias non consentidas. No caso máis recente (31 de xaneiro), Abanca deberá restituír 6.000 euros a unha menor estafada mediante phishing —técnica que suplanta identidades para roubar datos bancarios—. O tribunal rexeitou o argumento do banco, avalando probas que demostraban a fraude.

Spoofing: a arma dos ciberdelincuentes
Noutro caso, os estafadores fixéronse pasar por Microsoft (3 de febreiro), logrando acceso a unha conta de Abanca. Similarmente, un SMS fraudulento —aparentemente de Caixa Rural— derivou nunha perda de 14.647 euros para un cliente. Aquí operou o spoofing, que falsifica remitentes lexítimos para enganar ás vítimas.

Protestas e responsabilidade "case obxectiva"
As sentenzas, baseadas no Real Decreto-lei 19/2018, establecen que os bancos teñen responsabilidade "case obxectiva" ante transferencias non autorizadas, salvo neglixencia grave do usuario. Xoán Antón Pérez-Lema, avogado dos afectados, subliña que as entidades deben garantir medidas antifraude activas. As protestas contra Abanca creceron tras seis condenas nun ano, incluíndo unha de 80.000 euros en 2024.

Reclamar é posible?
Pérez-Lema insta as vítimas a esixir compensacións, xa que a lei as ampara. A pesar dos recursos pendentes, as sentenzas marcan un precedente: a pasividade bancaria ante o phishing ou spoofing ten consecuencias. Mentres, plataformas de clientes como a recentemente constituída Plataforma de Afectados polos Roubos de Datos Bancarios levan meses mobilizar para esixir aos bancos que asuman as súas responsabilidades, tanto á hora de devolver o diñeiro estafado como á hora de incrementar a seguridade dos seus sistemas.

Tres exemplos reais de como podemos ser estafados a partir dunha chamada ou un SMS

O pasado 31 de xaneiro, o Xulgado de Primeira Instancia e Instrución número 1 de Muros ditou sentenza que condenaba a Abanca á devolución de 6.000 euros cos correspondentes intereses de demora a un cliente, representante da súa filla menor de idade, vítima dunha estafa deste tipo. Segundo explica a sentenza, o phishing é un método de suplantación da identidade dunha empresa ou organización co obxectivo de obter da persoa defraudada os datos persoais necesarios para acceder á súa conta bancaria e/ou dispor de cantidades económicas da mesma. Aínda que Abanca negou a existencia probada de fraude, a sentenza considera que a documentación achegada, tamén pola propia entidade, demostra que este produciuse.

Pola súa banda, o Xulgado de Primeira Instancia número 11 da Coruña ditou sentenza o pasado 3 de febreiro condenando á mesma entidade bancaria a devolver 4.970 euros máis intereses a outro cliente, novamente vítima do mesmo tipo de estafa. Neste caso, os autores do crime fixéronse pasar por representantes de Microsoft e advertiron que existía unha falla de seguridade nos seus equipos informáticos, logrando acceder aos seus datos bancarios.

Na última destas sentenzas, ditada o pasado 3 de febreiro no Xulgado de Primeira Instancia e Instrución número 2 do Carballiño, condénase a Caixa Rural Galega en idénticos termos a reembolsar á demandante 14.647,10 euros máis os intereses correspondentes. Neste caso, o afectado recibiu un SMS no seu teléfono persoal desde a liña habitual onde recibía notificacións bancarias, avisándolle de que non podía utilizar o seu cartón ata que activase un sistema de seguridade a través dun enlace. Tras acceder a devandito enlace, o cliente perdeu o control da súa conta bancaria, producir nove transaccións sen o seu consentimento e unha transferencia de 10.000 €. Aínda que recuperou parte do diñeiro roubado grazas ao seguro do cartón, o prexuízo económico superou os 14.000 euros.