Voluntariado de Protección Civil, arriscarse por humanidade

Os equipos de voluntariado para Protección Civil réxense polo decreto 56/2000 da Xunta de Galicia, que establece que os equipos de voluntariado son competencia municipal e dependen do alcalde ou alcaldesa, pero a diferenza doutros lugares do Estado, no caso galego debe existir unha xunta directiva que como mínimo reúne presidencia, tesouraría e secretaría. E por que un concello querería ter un equipo de Protección Civil? Que pode achegar? Por que querería alguén sacrificar tempo e esforzo por un traballo non remunerado na maioría dos casos (hai persoal remunerado en postos de alta responsabilidade)? 

BASES E ESTRATIFICACIÓN

Aínda que os poderes públicos son os que deben velar por garantir o dereito á vida e o dereito á integridade física, en circunstancias excepcionais os propios poderes públicos poden impor á cidadanía deberes para atender riscos graves, catástrofes e “calamidade pública”. Este argumento recóllese na Constitución dentro dos artigos 2 (principios de unidade nacional e solidariedade territorial), 15 (dereito á vida e á integridade física) e 103 (esixencia de eficacia e coordinación administrativa). Por iso, o artigo 30.4 da Constitución é o que outorga facultades aos poderes públicos para mobilizar á poboación civil en caso de ser necesario.

É por todo isto polo cal decide un concello crear a súa agrupación de Protección Civil? “Entre outros factores están o querer fomentar o voluntariado e o dispor dun equipo de persoas preparadas para emerxencias” di Oliva Trasancos secretaria da Asociación Provincial de Protección Civil da Coruña. Desta forma establécese un órgano máis dentro do que sería o aparello de Protección Civil no que interveñen outros corpos civís, policiais e militares en caso de ser necesario. 
 

Devandito isto, a creación dunha agrupación local debe pasar pola aprobación do pleno municipal. Unha vez feito isto publícase no Boletín Oficial da Provincia a creación do grupo e o regulamento baixo o que se rexe. O primeiro responsable é o xefe do goberno local que pode, ou non, ser o presidente da agrupación de Protección Civil, pero aínda que non o sexa, alcalde ou alcaldesa son os responsables máximos da agrupación local. 

Unha vez ponse en marcha, o concello solicita unha serie de ítems á Xunta de Galicia: vehículos, equipos de primeiros auxilios, etc. Normalmente, o goberno autonómici adoita destinar partidas para dotar de elementos ás diferentes agrupacións que o soliciten. Ao mesmo tempo, as agrupacións locais forman parte dunha asociación provincial que funcionará como organismo intermediario coas administracións públicas. 

Por outra banda, ante a desigual repartición poboacional en Galicia, existen zonas onde o número de agrupacións cobre unha zona ampla. Con todo, en áreas do rural onde é posible que só un concello póidase permitir ter unha agrupación, este concello pode “compartir” a agrupación con outros municipios que colaboran no mantemento desta agrupación. “Isto dá puntos ao municipio matriz á hora de solicitar material”.

En caso de necesidade, Xunta, Deputacións, mancomunidades, etc., consultan coas asociacións como actuar en determinados casos ou mobilizar os dispositivos locais en determinadas áreas, si é posible facelo, etc. As asociacións transmiten aos organismos públicos a posibilidade de desenvolver un operativo e as necesidades que implica para estar preparados.

FORMACIÓN

A formación do persoal voluntario realízase na Academia Galega de Seguridade Pública. Aquí recíbese aos e as voluntarias que desexan incorporar para o curso básico de Protección Civil. O acceso a estes cursos básicos accédese co cumprimento dunha serie de cláusulas, por exemplo:

1. Estar inscrito como candidato/á voluntario/a en a correspondente AVPC do RGAVPC

2. Requisitos físicos/psíquicos: os/as solicitantes deberán acreditar que non padecen enfermidade nin están afectados por limitación física ou psíquica incompatible coa realización das accións formativas ou o desempeño das funcións correspondentes ao curso ao que se opta, mediante declaración que se cubrirá xunto coa solicitude de matricula no curso

3. Os requirimentos técnicos para usar a web dos cursos da Agasp (baseada nunha ferramenta de aprendizaxe electrónica ou e-learning)

O ou a voluntaria entra nun proceso de formación continua e especializada. “Adoitamos facer cursos en lugares onde póidanse trasladar facilmente os voluntarios e estas formacións adoitan ser máis especializadas” apunta Trasancos. Isto último é ao que se refire o feito de que os municipios queiran contar con especialistas a maiores dos Corpos e Forzas de Seguridade, bombeiros, etc.

A creación de agrupacións depende das posibilidades do concello, de que os e as voluntarias reciban unha formación básica e continua ademais dunha coordinación eficiente entre as asociacións provinciais, concellos, deputacións, Xunta e Goberno central de ser necesario.