Macarena Outeiral, arquitecta: “Coas novas técnicas de corte en madeira pódese axilizar a construción dunha vivenda"

-Que é a bioconstrucción?

É volver a construír con materiais máis sans e de forma máis respectuosa co medio ambiente. É recuperar técnicas do pasado agora en desuso e que se poden utilizar cumprindo os parámetros legais sobre habitabilidade, seguridade e usando as novas tecnoloxías. Isto implica a recuperación de materiais como madeira, terra, barro ou cal e que actualmente son moi válidos para construír. 
 

-Como está a responder o público á construción de vivenda en madeira?

Co paso do tempo o interese por construír en madeira vai aumentando. Este material si que estaba presente na rehabilitación, por tanto, nunca se deixou de usar, pero co paso dos anos cada vez ten máis presenza en obra nova. Úsase tanto en vivenda unifamiliar, plurifamiliar como noutros usos. Desde a Administración promóvese o uso de madeira en edificios públicos, por exemplo. Aínda queda camiño por andar neste tipo de construcións pero si é certo que cada vez hai máis interese neste material desde os usuarios ou os promotores. Por outra banda, é necesaria a formación tanto de técnicos como de empresas construtoras en relación á madeira. Durante moito tempo deixoulla de lado, con todo, agora hai un nicho de emprego para absorber man de obra especializada. A tecnoloxía tamén axudou con máquinas de control numérico que poden cortar a madeira a medida segundo as necesidades, cortan as diferentes partes deixándoas listas para ser ensambladas. Isto facilita moito a execución pola rapidez, acúrtanse tempos, vén moito traballo de taller co que evitas erros na execución, é como unha industrialización da madeira para construír. 

-Como se pode observar isto?

Agora vólvense a usar antigos tipos de ensamble, como o raio de Júpiter e outros ensambles que se usaban antes, pódense observar en casas antigas e pódense observar ese tipo de unións de madeira. Coas novas técnicas de corte é máis sinxelo recuperalo, por exemplo, a unión en cola de milano está case á orde do día cando durante moito tempo deixouse de usar e servía para unir dúas vigas.
 

-Úsase moita madeira de importación pero hai asociacións que defenden o uso de madeiras autóctonas. Cales son as principais madeiras que se usan na construción e que tratamentos recibe para soportar as inclemencias meteorolóxicas?

É certo que hai moita madeira de importación, adoita ser piñeiro ou abeto. Con todo, desde hai uns anos está a usarse madeira local, existe interese no uso de piñeiro galego, coa Fundación Arume detrás, mesmo desde hai anos está a usarse o piñeiro pinaster para facer CLT, que son paneis para a construción. O piñeiro local úsase moito desde hai tempo, tamén o castiñeiro, hai unha empresa que lamina esta madeira en Asturias e pódese usar para estrutura. Tamén hai lamelado de carballo, de piñeiro radiata e eucalipto para estrutura. Débese sinalar que o castiñeiro, o carballo e o eucalipto son máis perdurables fronte a insectos comedores de madeira e tamén á degradación do sol e a choiva. Para protexer a madeira de construción é importante a protección por deseño, é dicir, que estea colocada de tal forma que non lle chova directamente encima, ou se isto ocorre que a auga poida escurrir e que a madeira se poida secar. Si por condicións do deseño a madeira debe estar á intemperie ou en contacto co solo, pódense aplicar proteccións químicas. Hai madeiras que non admiten tratamentos en profundidade, non son impregnables, como o abeto, por iso hai que saber elixir a especie para segundo que uso.

-Cales son outros usos da madeira actualmente que non sexa construción?

Úsase tanto en estrutura tanto en obra nova como rehabilitación, úsase fibra de madeira ou cortiza como illantes naturais, sobre todo en cuestión de ambiente e illamento acústico. Realmente a madeira estivo sempre aí.

-Pódese crear unha industria da madeira para construción con maior capacidade?

Creo que si porque hai un gran potencial en Galicia. Entendo ademais que a maior demanda de madeira máis necesidade de nutrir o mercado. A madeira é un sumidoiro de CO2, porque o absorbe e cando curtas unha árbore ese CO2 queda aí confinado, non se devolve á atmosfera. É unha forma de reducir emisións na construción.

-Resulta caro construír con madeira?

Depende, aínda que é certo que o prezo aumentou tanto en madeira como en ladrillo, aceiro ou ferro. Si se podería dicir que é algo máis cara pero se compensa ao reducir tempos de obra. Tamén a madeira absorbe humidade e a solta cando o ambiente é máis seco, o confort da madeira non o transmite unha construción convencional, é algo que non se pode calcular en impacto monetario, ao final, ese é un argumento suficiente porque ao final a construción en madeira ten moita calidade. 
 

-Que adoitan pedir maioritariamente os clientes cando queren usar madeira en rehabilitación e construción?

Hai xente que pide os acabados porque lle gusta máis pisar un solo de madeira, por exemplo. As estruturas adoitan pedilas cando é tema de rehabilitacións porque vai asociado a mampostería ou forxado. As tipoloxías máis modernas de estruturas, o armazón ou o CLT, normalmente o promotor da pié non as coñece, é raro que a pida. Cando unha persoa vai facerse a súa casa sempre está aberta a ouvir moitas recomendacións e cando lles explicas as vantaxes hai quen se decide e outras persoas piden carpintarías de madeira que melloraron moito e agora son estancas e máis eficiencientes.